Fikret Çalışkan: “De ki: “Göklerin ve yerin yaratıcısı olan, beslediği hâlde beslenmeye ihtiyacı olmayan Allah’tan başkasını mı dost edineceğim.” De ki: “Bana, (Allah’a) teslim olanların ilki olmam emredildi ve sakın Allah’a ortak koşanlardan olma (denildi).”1 “İlki olmak” ne demektir? İlk insan Hazret-i Âdem değil mi? Dolayısıyla ilk inanan da Hazret-i Âdem olmuyor mu?”
İlk Teslim Olan
İnananların ilki olmaktan maksat, kendisine İlâhî emirlerin ilk geldiği, emirlere ilk muhatap olan, Allah’ın emirlerine ilk teslim olan demektir. Burada Hazret-i Peygamberdir (asm). Çünkü ayetler, ilk defa kendisine geliyor. İlk inanan kendisidir. İlk inanmakla yükümlü olan kendisidir. Dolayısıyla Allah’ın emirlerine ilk teslim olan da haliyle kendisi olacaktır.
Ayetin metnine baktığımızda ilk Müslüman olan gibi bir mana da çıkar. Metnin ilgili kısmı şöyledir: “Kul innî ümirtü en eküne evvele men esleme velâ tekûnenne minel müşrikîn”
Bu ayette işi Hazret-i Adem’e kadar uzatmıyoruz.
Evet ilk inanan, ilk yaratılmak hasebiyle elbette Hazret-i Âdem’dir (as). Fakat son gelen din İslam’dır. Hazret-i Muhammed’in (asm) dini de İslam’dır. Ayeti o çerçevede yorumluyoruz.
Sözlerin Doğrusu
Peygamber Efendimiz (asm) buyurdu ki:
“Ey insanlar! Sözlerin en doğrusu, Allah’ın kitabıdır. En sağlam kulp, Kelime-i Şehadettir. En hayırlı millet, Hazret-i İbrahim’in (as) milletidir. Yolların en hayırlısı, Muhammed’in (asm) yoludur. Sözlerin en değerlisi, Allah’ı zikretmektir. Kıssaların en güzeli, elinizdeki Kur’ân’dır. İşlerin en hayırlısı, farz olan amellerdir. Her şeyin en kötüsü, sonradan ortaya çıkan bid’alardır. Davetlerin en güzeli Peygamberlerin irşadıdır. En şerefli ölüm, şehid olarak ölmektir. Körlüğün en kötüsü, hidayete erdikten sonra tekrar sapıklığa düşmektir. İlmin en iyisi faydalanılan ilimdir. Doğru yolun en iyisi izlenilen yoldur. En kötü körlük kalp körlüğüdür. Veren el, alan elden üstündür. Az ve yeterli olan mal, çok olup ahiretten alıkoyan servetten iyidir. En kötü mazeret ölüm ânındaki mazerettir. Pişmanlığın en kötüsü, kıyamet günü duyulan pişmanlıktır.
En büyük hata dilin çok yalan söylemesidir. En hayırlı zenginlik, gönül zenginliğidir. En iyi azık, takvadır. Hikmetin başı Allah korkusudur. Kalpte hürmetle saklanan en hayırlı şey, kuvvetli imandır. İmanî meselelerde şüphe olmaz. Ölüler için yüksek sesle ağlamak ve dövünmek cahiliye âdetlerindendir. Müslümanların umumî malını zimmetine geçirmek, Cehennem közlerini toplamak demektir. Altını ve gümüşü biriktirip zekâtını vermemek, insanın vücudunu Cehennem ateşiyle dağlamaktır.
İçki, kötülüklerin anasıdır. Kadınlar şeytanın tuzağıdırlar. Gençlik bir çeşit deliliktir. Kazançların en kötüsü, faizden kazanılandır. Yiyeceklerin en kötüsü, yetim malıdır. Bahtiyar, başkalarından ibret alandır.
Allah’ım! Beni ve Ümmetimi Bağışla!
Resulullah Efendimiz (asm) devam etti:
“Gidebileceğiniz yer birkaç metrelik topraktır. Her iş neticesiyle değerlendirilir. Amelde esas olan âkıbetidir. Habercilerin en kötüsü, yalan haber yayandır. Gelmesi kesin olan şey, yakındır. Mü’mine sövmek fâsıkların, mü’mini öldürmek ise kâfirlerin vasfıdır. Gıybetini yaparak mü’minin etini yemek, Allah’a karşı gelmektir. Mü’minin malının dokunulmazlığı, kanının dokunulmazlığı gibidir.
Kim yemin ederek “şu şöyle olacak!” diye Allah adına hüküm verirse, Allah onu yalancı çıkarır. Kim bağışlarsa, Allah da onu bağışlar. Kim affederse, Allah da onu affeder. Kim öfkesini yutarsa, Allah onu mükâfatlandırır. Kim musibete sabrederse, Allah kaybettiklerinin yerini doldurur. Kim başkasını alaya alırsa, Allah onu rezil eder. Kim sabrederse, Allah sevabını kat kat verir. Kim Allah’a karşı gelirse, Allah ona azap verir.
Allah’ım! Beni ve ümmetimi bağışla! Allah’ım! Beni ve ümmetimi bağışla! Allah’ım! Beni ve ümmetimi bağışla! Allah’tan beni ve sizi affetmesini dilerim.”2
Dipnotlar:
1- En’am Suresi: 14.
2- Câmiü’s-Sağîr, 1/934.