İstanbul’dan Şaban Baltacı: “Benim memleketim olan Tokat/Almus civarında cenazeye gelen herkese ıskat diye para dağıtılıyor. Bunun dinde yeri nedir?”
Cenazenin teşyiinde bulunmak, yani yıkamak, kefenlemek, namazını kılmak ve defnetmek her biri ayrı ayrı farz-ı kifaye olan birer ibadettir. Bu ibadetler para karşılığı yapılmadığı gibi, cenaze namazı para karşılığı kılınmaz, defni de para karşılığı yapılmaz.
Yani cenazeye gelen insanlara ne ad altında olursa olsun para dağıtmak bid’attir, makbul değildir, günahtır, haramdır.
Hasbî ibadetlere para karıştırılırsa, o ibadetin hasbîliği ve ihlâsı kalmaz. Oysa ibadetlerde Allah rızası için yapılma şartı vardır. Para ise bu şartı ifsad eder, iptal eder.
Böyle seyyie olan bir bidatin Anadolu topraklarında yaşanıyor olması üzüntü vericidir. Hak bir dinin hak ibadetlerini, Hıristiyan adetlerine çevirmekten beter bir bid’attir. Böyle bidatlar görüldüğünde doğrudan din görevlileri veya müftülükler uyarılsa, söz konusu bidatların derhal kaldırılması konusuna katkı verilmiş olur.
CENAZENİN TABUTLA DEFNİ
Kdz. Ereğli’den Muhammed Danışmaz: “Cenazenin tabutla kabre defninin hükmü nedir?”
Sünnet olan bedenin toprakla temasıdır ve buluşmasıdır. Çünkü beden topraktan yaratılmıştır, toprağa dönecektir. Bedenin ana unsuru topraktır.
Toprak esasen münbit bir zemindir. Kucağına atılan tohumu hayatlandırır, besler, büyütür, meyveye döndürür ve olgun bir meyve olarak tekrar bize sunar. Bu olgun meyvenin içinde, tekrar toprakla buluştuğunda hayat kaynağı olacak maddecikler, habbecikler, tohumcuklar vardır.
Toprak insanı da eksiksiz ve kâmil bir şekilde ebedî hayata sunacaktır.
İnsanın ölünce bedeninin toprağa dönmesi bu bakımdan manidardır. Şimdilik döndüğü toprak bir köprü hükmündedir; yaratıldığı ve ebedî hayata geçiş yapacağı bir köprü….
Oysa tabut ister tahtadan olsun, iste mermerden olsun, bedenin toprakla buluşmasını engeller. Yani fıtrî değildir. Sünnet de değildir. Fakat şüphesiz tabutla defnolunmak haram da değildir. Sadece keraheti var; yani, geçerli bir gerekçe yoksa cenazeyi tabut içinde defnetmek mekruhtur.
Ancak bir baskı varsa, bulunulan ülkede tabutsuz gömmek yasak ise, toprak çürük veya aşırı sulak ise, normal, sağlam ve kuru bir toprak bulunamamışsa… Ancak bu gibi zorunlu hallerde tabut caiz olabilir. Tabut ile gömüldüğü zaman, tabutun içine bir miktar toprak atmayı âlimler tavsiye etmişlerdir.1 Bazı âlimler mahremiyete ve örtüye daha uygun olması hikmetiyle kadın için, içine toprak koymak suretiyle tabut ile defni daha efdal görürler.
Fakat şu var ki, tabut içinde gömülmüş olmak, ahirette dirilmenin temel şartı değildir. Hiçbir şartı değildir. Yani insan bedeni suda da kalsa, mermer içinde de kalsa, tabut içinde de kalsa, ahirette dirilecektir.
CENAZENİN YÜZÜ AÇILIR MI?
Zülfikâr Balpetek: “Yıkanmış cenazenin yüzünü açıp bakarsan cenazenin abdesti bozulurmuş deniyor. Bu doğru mu?”
Bu hüküm yanlış ve batıldır.
Yıkanmış olsun, olmasın, cenazenin yüzüne bakmakla veya cenazenin yüzünü öpmekle ne bakanın, ne de cenazenin abdesti bozulmaz. İhtiyaç varsa yakınları bakabilir. İhtiyaç varsa uzmanlar da bakabilir.
Peygamber Efendimiz (asm) mübarek oğlu İbrahim vefat ettiğinde yüzünü açıp bakmıştı. Keza Peygamber Efendimiz (asm) vefat ettiğinde Hazret-i Ebu Bekir (ra) onun örtüsünü açarak mübarek yüzüne baktığı, üzerine kapanarak “Ölümün de hayatın kadar güzel Ya Resulallah” diyerek iki kaşının ortasından hürmetle öptüğü ve ağladığı bilinmektedir.2
Sadece kadın cenazenin yüzüne mahremi olmayan erkeklerin bakmaları mekruhtur.3 Ama bu da abdest bozucu bir durum değildir.
Dipnot: 1- İbni Abidin, Reddü’l-Muhtar, 1/599
2- Ebu Davud, Cenaiz, 3163
3- Kasanî, Bedaiu’s-sanai’, I, 304-305; Şirbini, Muğni’l-muhtac, I, 357