Tuncay Günaydın: “Son günlerde bazı kardeşlerimizin elinde Said Havva’nın kitaplarını görmeye başladım. Said Havva hakkında kısa bir bilgi verebilir misiniz?”
Kısa Hayatı
Suriye’li ilim, fikir ve aksiyon adamı olan Said Havva, 27 Eylül 1935 tarihinde Suriye’nin Hama şehrinde doğdu. Öğrenim hayatına Hama’daki Darü’l-Ensar adındaki gece okulunda başladı. Ardından İbn-i Rüşt Lisesine girdi.
Lise Öğretmenlerinden Şeyh Muhammed el-Hamid vasıtasıyla İhvan-ı Müslimîn üyeleriyle tanıştı. 1952 yılında bu örgüte katıldı. 1956 yılında Şam Üniversitesi’nde yeni açılan Külliyyetü’ş-Şeriati’l-İslâmiye’ye girdi. Fakülte’de okuduğu yıllarda aynı zamanda Fakülte dekanı da olan İhvan-ı Müslimîn’in Suriye lideri Mustafa Es-Sibaî ile tanıştı. İhvan-ı Müslimîn içindeki faaliyetlerini arttırdı.
Said Havva diğer taraftan çeşitli tarikatlara da ilgi duydu. Tarikat şeyhlerinin derslerine katıldı. Şeyh Abdülkerîm er-Rifâî, Muhammed el-Hâşimî ve Abdülvehhâb Debûs gibi âlimlerden özel dersler aldı.
İhvan-ı Müslimîn teşkilâtı 1964 yılında Baas rejimine karşı ayaklanma başlatınca, Said Havva aslında militarist yaklaşımı yanlış buldu. Silâhlı çatışmaları önlemeye çalıştı. Fakat kendini grevleri düzenlerken buldu. İsmi silâhlı çatışmalarda anıldığı için de Irak’a kaçtı. Gıyabında idama mahkûm edildi.
Ömrü Aksiyonla Geçti
Fakat sonradan affedilen Said Havva, ülkesine geri döndü. İhvan-ı Müslimîn’in başına geçti. Baas Rejimi İhvan-ı Müslimîn üzerindeki baskılarını arttırınca 1966 yılında Suudî Arabistan’a gitti. 1970 Yılında Hafız Esad yönetime geçince tekrar ülkesine döndü. Fakat Hama olaylarından sorumlu görülerek tutuklandı. Beş yıl hapiste kaldı.
Hapisteyken ilim çalışmalarına ara vermedi. On bir ciltlik Kur’ân tefsirini yazdı. Mahpuslara dersler verdi. 1978 yılında hapisten çıktıktan sonra Ürdün’e yerleşti.
Ürdün’de iken Suriye’deki İhvan teşkilâtı ile ilgisini kesmedi. Humeynî rejiminin mezhepçi tutumunu eleştirdi. İslâm cemiyetlerinin birleşmesi için gayret etti. İhvan-ı Müslimîn teşkilâtını uluslar arası boyutlara taşımak için çaba sarf etti. Suriye İslâm Cephesini kurdu.
Hafız Esad İhvan-ı Müslimîn üzerindeki baskılarını arttırınca silâhlı mücadele yapılması gerektiğini savundu. 1982 yılında Hafız Esad’ın İhvan-ı Müslimîn teşkilâtının kalesi hükmünde olan Hama şehrini bombalayarak 30.000 kişiyi öldürmesi üzerine, adeta dünyası başına yıkıldı. Bundan fevkalâde üzüntü duydu. Bu üzüntünün tesiriyle 9 Mart 1989 yılında Amman’da vefat etti.
BuGün Elzem Olan
Said Havva ehl-i Sünnet ilmini okumuş ve eserler vermiş bir fikir ve aksiyon adamıdır. Ona göre günümüzde önder Müslüman şahsiyetler yetiştirmek için akademiler kurmalıdır.
Seyyid Kutup’tan, Mevdudi’den, Hasan el-Bennâ’dan etkilenmiş, yeni Selefiyeci bir yol izlemiştir. Düşüncesinin temelini, 20. Yüzyılda Müslümanların modern dünya içindeki kötü durumu ve bu durumdan çıkış yolları oluşturur.
Said Havva’ya göre, dünya çapında İslâm devletini kurmak, Müslümanları tek bir devlet altında toplamak, hilâfet makamını tesis etmek, sünneti ihya etmek, ümmetin birliğini sağlamak ve Allah yolunda cihad etmek her Müslüman’ın ana hedefi olmalıdır.
Bununla beraber, bu hedefler, günümüzde genelde asrımız insanının, özelde ise Müslüman’ın temel hastalığını okuyan ve çare sunan reçeteler olmaktan uzaktır. Müslüman evlâdı bu gün iman zaafından kavrulmuş, deizm, ateizm gibi nice dinsiz felsefi cereyanlar Müslüman’ın imanını, ahlâkını, amelini savurmuştur. Bu gün maddî cihad çare değildir.
Bu gün ekmek gibi, su gibi elzem olan önce imanları kurtarmak ve tahkim etmek, sonra ahlâkı ve ameli ikame etmektir. Bu, siyasetle ve maddî cihadla olacak bir şey değildir. İnsanların irşada ihtiyacı vardır. Müslüman’ın farz görevi bu gün cihad-ı manevî’dir.
Risale-i Nur’un Türkiye’de ve dünyada yaptığı da budur. Cihad-ı manevidir. Sarsılan ve savrulan imanları kurtarmaktır.