Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2019 yılının Eylül ayında açıkladığı ve 2020 Eylül ayında revize ettiği ekonomik hedefler, büyük ölçüde yakalanamadı. Yüzde 12 olan enflasyon hedefi, Aralık ayı itibariyle oluşan 12 aylık enflasyonun yüzde 2,03 gerisinde kalırken, yüzde 11,8 olan işsizlik hedefinin ise Eylül ayı itibariyle 0,9 puan aşıldığı görülüyor. Yüzde 5 olan büyüme hedefi ise 2020 yılının ikinci çeyreğinde yaşanan yüzde 9,9 daralma sonrası ilk üç çeyrekte, ancak yüzde 0,5’i yakalayabildi. Son çeyrekte de büyük bir ilerleme beklenmiyor.

Dolar karşısında yüzde 24 kayıp

VOA Türkçe’nin haberine göre, önce Murat Uysal’ın görevden alınmasına ardından da Berat Albayrak’ın istifasına yol açan Türk Lirası/Amerikan Doları kuru, 2020 yılına 5,95 TL’den başladı. 1 Mayıs’ta 7 lirayı aşan kur, Haziran ve Temmuz aylarını yatay seyirde geçirdikten sonra Ağustos’ta 7 TL’yi, faizi sabit tutan PPK toplantısı sonrası 25 Ekim’de de 8 lirayı aştı. Merkez Bankası ve Hazine Bakanlığı’ndaki görev değişlikleri sonrası düşüş eğilimine giren TL/Dolar kuru 31 Aralık’ta 7,37-7,47 aralığında işlem görüyor. Kasım ayında yüzde 38’i bulan dolar karşısındaki değer kaybı, son iyi aydaki faiz artışları ve piyasa verilen güvenle yüzde 24’e düştü.

İstihdam geriledi

Bu arada üretici enflasyonu (ÜFE) ise Kasım ayında yüzde 23,11’e ulaştı. Türkiye 2019 yılını, son 20 yılın en yüksek işsizlik oranı olan yüzde 13,7’yle kapattı. Ancak 2020 yılında konulan yüzde 11,8 hedefi daha Eylül ayında TÜİK’in açıkladığı yüzde 12,7 oranıyla aşılmış oldu. Yılın geri kalanında ise sürmekte olan salgın nedeniyle bu oranda bir iyileşme beklenmiyor. Bununla beraber her ay işsizlik verilerini açıklayan DİSK-AR’sa, yine Eylül ayı itibariyle geniş tanımlı işsizlik ve iş kaybının yüzde 27,4’e ulaştığını belirtiyor. İstihdam piyasaları üzerinde çalışan Doçent Dr. Aziz Çelik ‘‘İstihdam bir yılda 773 bin kişi azaldı. İstihdam oranı yüzde 44,1’e geriledi. Ümitsiz işsizlerin sayısı bir yılda 630 binden 1 milyon 402 bine yükseldi” diyor.

AsgarÎ ücret beklentilerin altında kaldı

İşçi konfederasyonlarının en az 3 bin 700 lira olmasını beklediği asgarî ücret, 2021 yılında 2 bin 825 lira 90 kuruş olarak açıklandı. Aralarında DİSK’in de olduğu işçi konfederasyonlarının, Ocak ayı içinde asgarî ücretin yükseltilmesi için çeşitli eylemlerde bulunması bekleniyor. Türk-İş’in, her ay yaptığı “Açlık ve Yoksulluk Sınırı’’ araştırması, Aralık ayı sonuçlarına göre, dört kişilik ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarı yani açlık sınırı 2 bin 592 lira olurken, yoksulluk sınırı ise 8 bin 436 liraya ulaştı.

İhracat yüzde 6 düştü, ithalat yüzde 3,5 arttı

Dış ticarette ise makas, 2020 yılının ilk 11 ayında Corona virüsü salgınının da etkisiyle ithalat lehine artmış görünüyor. 2019 Ocak-Kasım döneminde 165,4 milyar dolar olan ihracat, 2020 yılının aynı döneminde 151,7 milyar dolara gerilerken, ithalatsa aynı periyotta, yüzde 3,5’luk artış göstererek 190 milyar dolardan, 197 milyar dolara yükseldi. Böylelikle 2019’da yüzde 86,9 olan ihracatın, ithalatı karşılama oranı yüzde 77’ye düşmüş oldu. Altın ithalatı, enerjiden sonra ikinci sıraya yükselirken ihracatta otomotiv sektörü liderliğini korudu.

***

Halkın hissettiği enflasyon açıklanandan çok daha fazla

Yılın en çok tartışılan ikinci verisiyse, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından her ay açıklanan enflasyon ve işsizlik verileri oldu. 2019 yılını yüzde 11, 84’le kapayan Türkiye’de hedef, 2020 yılını yüzde 12 enflasyonla kapatmaktı. Ancak Aralık ayında enflasyon rakamı olarak kabul edilen TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) bir önceki aya göre yüzde 2,30 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 14,03’e ulaştı. Sokaktaki vatandaş ise enflasyonun etkisini daha sert hissediyor. Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Veysel Ulusoy,  “Gıda için haftada bir defa, dayanıklı tüketim için de sanırım ayda üç defa çıkılıyor. Veri toplanacak yerler rastgele seçilmeli. Ama biz de denetimli gidildiğinden ayarlamalar yapılıyor. O da açıklanan sonuçları gerçekten uzaklaştırıyor” görüşünü savunuyor.