Tek başına ekonomik büyüklüğün ve paranın insana ve dolayısıyla ülkelere arzu edilen huzur ve mutluluğu getirmediği yaşanan hadiselerle bir defa daha ortaya konuldu. En zengin ülkelerin en huzurlu ve en mutlu olduğunu kim söyleyebilir?
İzlanda’dan gelen bir habere göre bu ülke artık sadece ve tek başına büyümeyi değil, insanı önceleyen ‘mutluluk ekonomisine’ geçmeyi düşünüyormuş. Böyle bir karar insanî ve İslâmî bir talep değil mi?
Haberde şu bilgiler var: “İzlanda Başbakanı Katrin Jakobsdottir, ülkesinin vatandaş mutluluğunu öne koyan ekonomik model üzerinde çalıştığını açıkladı ve diğer ülkelere de benzer politikaları benimseme çağrısı yaptı. 43 yaşındaki Başbakan, ekonomik büyüme odaklı politikaların yerini, aile dostu, çevre odaklı politikaların alması gerektiğini söylüyor. Londra’daki Chatham House’ta konuşan Jakobsdottir, vatandaşın beden ve ruh sağlığını önceleyecek bu modeli ‘mutluluk ekonomisi’ olarak tanımlıyor.
“Jakobsdottir, bu ekonomik modelin, gayri safi yurtiçi hasıladan çok sosyal göstergeleri dikkate alacağını (şöyle) anlatıyor: ‘Kennedy’nin (ABD Başkanı) şu sözlerinin üzerinden 50 yıl geçti: ‘Gayri safi millî hasıla, hayatı değerli kılan şeyler dışarıda bırakılarak hesaplanır.’ Ekonomik büyüme değerlendirilirken, bu büyümenin nasıl gerçekleştirildiğine de odaklanmalıyız. Bütün eksiklerine karşın büyüme rakamları, ekonomik başarının temel ögesi olarak değerlendiriliyor. Bizim, İskoçya’nın ve Yeni Zelanda’nın savunduğu mutluluk ekonomisi modeli ise, BM Sürdürülebilir Kalkınma hedefleri çerçevesinde, bugün ve gelecek nesillerin mutluluğunu amaçlıyor.
“Bu ekonomik model, ortak mutluluğun sağlanması için, bir toplumun yalnızca ne kadar zengin olduğunun değil, ne kadar mutlu olduğunun da değerlendirilmesi üzerine kurulu. Hayat kalitesini, yalnızca veriler üzerinden değil, mutluluk perspektifinden de değerlendirmeliyiz. Çocuklarımız, ‘Gezegeni niye kurtarmadınız?’ diye sorduğunda, kapitalizmi ayakta tutmaya çalışıyorduk’ demek istemiyorum.” (www.bbc.com/turkce, 4 Aralık 2019)
Esasında İzlanda görece mutlu bir ülke. 2018 yılı Dünya Mutluluk Raporu’nda Finlandiya, Norveç ve Danimarka’nın ardından 4. sırada yer almış. “İzlanda, 350 bin nüfuslu bir ülke. Elbette mutlu olur. Bizim gibi kalabalık bir ülke değil ki!” diyenler olabilir. Bir yönüyle doğru da olsa esasta mesele nüfusun az ya da çok olması değil. Mesele, bakış açısı. Dününü ki Türkiye “Dünya Mutluluk Raporu”nda ön sırada olsa idarecilerimiz ne düşünür? “Dünyanın en mutlu ülkelerinden biriyiz. Var mı bize yan bakan?” tavrı takınmazlar mı? Ama İzlanda’nın idarecileri raporlara göre ‘mutlu’ olsalar da bununla iktifa etmeyip insanlarını ‘daha mutlu’ etmenin yollarını arıyor. İşte aradaki fark bu. Nitekim İzlanda Başbakanı Katrin Jakobsdottir, her ne kadar mutluluk oranında yüksek sırada olunsa da İzlanda’nın bu komşu ülkelerden daha fazla anti depresan ilâç kullanmasını örnek göstermiş ve “mutluluk ekonomisi” çağrısı yapmış.
Akıl için yol birdir. Kanaatimizce bütün dünyanın gelip karar kılacağı nokta burasıdır. Tek başına maddî imkânların huzur ve mutluluk getirmediği önümüzdeki yıllarda çok daha net görülecek ve dünya ‘mutluluk ekonomisi’ne geçmek için çalışacaktır. Keşke böyle anlamlı bir kampanyayı “İslâm dünyası”nın idarecileri başlatabilmiş olsa...