İslâm mimarisinin bilinen ilk kubbeli yapısı olan Kubbet-üs Sahra, diğer adıyla Hz. Ömer Camii.

Bu yapı Peygamber Efendimiz'in (asm) Mi'raca çıkarken bastığına inanılan kayanın üzerine inşa edilmiştir. Sahra kelimesi de kaya anlamına geldiğinden Kubbetu’s-Sahra ismi de bu kayaya binaen verilmiştir. Ancak Türkiye’de hâlâ birçokları tarafından Mescidi Aksa olarak bilinen mabed işte bu mabeddir. Gerçekte Mescidi Aksa, Kubbetu’s-Sahra’nın kıble tarafında bulunan daha büyük ve geniş bir mabeddir.

ÖMER CAMİİ OLARAK DA BİLİNİR

Kubbet-üs Sahra Kudüs‘de bulunmaktadır. Emevi halifesi Abdülmelik b. Mervan tarafından 689-691 yılları arasında inşa ettirilen yapı, Kudüs’ün fethinden sonra Hz. Ömer tarafından yaptırılan mescidin yerine inşa edildiği için “Ömer Camii” olarak da biliniyor. Bu yapı, üç din için de kutsal kabul edilir. Bunun sebebi çeşitli efsanevî ve tarihî olaylarla bağlantılı bir bölgede yer almasıdır. Dinî kaynaklara göre; Hz. Nuh’un Gemisi burada karaya oturmuş, Hz. Davud burada tövbe etmiş, Hz. Adem Cennetten buraya inmiş, Hz. İbrahim oğlu İsmail’i burada kurban etmek istemiş ve Hz. Muhammed (asm) buradan Mi'raca yükselmiştir. 

Kubbet-üs Sahra’nın mimarî özelliklerine baktığımızda ise eşsiz bir görüntü vardır. Düzgün bir sekizgen üzerine inşa edilen esas cami, Hacer-i Muallak taşının üzerindedir. Çevresinde 16 penceresi bulunan bir kasnağı vardır. Gösterişli bir kubbeye sahiptir. Kubbe önceleri ahşaptır ve üstü kurşunla kaplıdır, ancak daha sonra Kanunî Sultan Süleyman bu kubbeyi altın ile kaplatmıştır. Kubbe kasnağı ise çinilerle kaplıdır ve kasnakta İsra Sûresi'nden âyetlerin yer aldığı sülüs bir yazı kuşağı bulunmaktadır. Mekân, cephelerdeki 40 ve kubbe kasnağındaki 16 pencere ile aydınlatılmaktadır. Üst pencerelerin kenarlarını süsleyen çiniler yine Kanunî Sultan Süleyman dönemine aittir. Bakıldığında mozaik teknik ön plandadır ve genellikle zemin için altın rengi kullanılmıştır. İç mekânda kullanılan pembe taş, cam ve sedef mozaiklerde altın yaldızlı zemin üzerine mavi ve yeşilin hâkim olduğu yirmi beş çeşit renk bulunmaktadır. Kûfi yazının ilk örnekleri burada kullanılmış, yazılar çini üzerine yazılmıştır. Yazıların konusunu besmele, Kelime-i Tevhid ve Kur'ân’dan âyetler oluşturur. Ayrıca yapının hasarlı balkonu Mimar Sinan tarafından onarılmıştır.