Haber: Ömer ÖRTLEK
Gazetemiz Yeni Asya’nın 52. yıl dönümüne 21 Şubatta girmiş bulunmaktayız. Yeni Asya verdiği mücadelelerle Risale-i Nur hizmetinde 52. yılına gelmiştir.
Tarihi belgeler incelendiğinde, Yeni Asya’nın hizmet süresinin 51 yıldan daha eskilere yani 1908’lere kadar dayandığı görülür.
Gazetemiz yazarlarından Ali Ferşadoğlu kardeşimizin 20 Şubat 2018 tarihli “Bediüzzaman’ın köşe yazarlığı” başlıklı yazısı dikkate şayandır.
Yazının girişini “Bir müceddid ve müçtehid olan Bediüzzaman, ulûm ve fünûnun en parlağı olan belâgatın vasıtalarıyla bizzat ilgilenmiştir” şeklindeki latif cümle ile yapmıştır.
Bu latif girişten sonra Bediüzzaman’ın Osmanlı Devleti döneminde 6 Ağustos 1908 -22 Temmuz 1920 arasında yazılarının yayınlandığı gazeteleri kronolojik olarak sıralamıştır.
Devamında da Bediüzzaman hazretlerinin Şubat 1908’de Türkçe ve Kürtçe “Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad” adıyla haftalık gazete çıkarma teşebbüsünde bulunduğundan bahsetmektedir.
Bediüzzaman’ın 6 Ağustos 1908 - 22 Temmuz 1920 tarihleri arasında muhtelif vesilelerle yazıları şu gazetelerde neşredildi:
1- Misbah: Hürriyet nutukları yayınlanır.
2- Şûrâ-yı Ümmet: Hamidiye Alayları.
3- Volkan: Bediüzzaman’ın yazılarının en çok yayınlandığı gazetedir. (1908-1909) İttihad-ı Muhammedi Cemiyeti’nin yayın organı.
4- Mizan: Mizancı Mehmed Murad Bey’in (1896-1908) çıkardığı gazete. Çok yönlü bir fikir adamı olan Mizancı Murad, hürriyetin tarifi ve sınırları konusunda Tanin yazarı olan Hüseyin Cahit ile tartışmaya girmiştir. Bu fikrî münakaşada Mizancı Murad’ı destekleyen Bediüzzaman, onun haklı, Hüseyin Cahit’in ise haksız olduğunu ifade etmiştir.
5- Serbestî: Askerlere hitaben yazılan yazılar bu gazetede…
6- Şark ve Kürdistan: Sultan II. Abdülhamid’e seslenir.
7-Kürt Teavün ve Terakki (Kürt Yardımlaşma ve İlerleme Gazetesi): İlk Kürtçe makalesini burada neşreder.
8- Açıksöz (Yeni Asya, 20.02.2018, Ali Ferşadoğlu “Bediüzzaman’ın Köşe Yazarlığı”).
***
Dâhiliye Mektub-u Kalemi
Sıra Numarası: 1498
Tarihi: 21 Kanunu Evvel 1324 (Miladi 1908)
Zabtiye Nezareti Beyyinesine
Siyaset-i şer’iyye ve ulûm ve şuûn-ı muhtelifeden siyaset-i şer’iyye ve ulûm ve şuûn-ı muhtelifeden bahis olmak ve şimdilik haftada bir ve ileride yevmî çıkarılmak üzere “Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad”, namıyla Türkçe ve Kürtçe bir gazetenin neşrine mezuniyet itası, Bediüzzaman Said-i Kürdi Efendi hazretleri tarafından verilen arzuhale istida olunmuştur. Matbuat nizamnamesinin üçüncü ve dördüncü maddelerinin fıkra-i ûlaları ahkâmına tevfiken. Mûma ileyh hazretin muamele-i lazımasını ifasiyle neticesinin ibnası hususuna himmet.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü
Kayıt Numarası DH.MKT. 2730 76 2
***
Cumhuriyet döneminde Bediüzzaman’ın takipçileri tarafından yayınlanan gazeteler:
1- İrşad: 1962. Ankara’da haftalık olarak çıkarıldı. 10 sayı çıktı. Sıkıyönetim Komutanı Cemal Tural’ın baskıları ve toplatmaları neticesinde ekonomik sıkıntılar üzerine kapandı.
2- İhlâs: 15 Kasım 1963. Ankara’da haftalık, olarak çıkarıldı. Hükümet tarafından kapatıldı.
3- Zülfikar: 17 Temmuz 1964. İzmir’de haftalık, olarak çıkarıldı. 11 sayı çıktı, 10’u toplatıldı. Altındağ Müftüsü Turan Dursun, Nurculuk aleyhine Tire’de bir konferans verdi. Zülfikar tepki gösterdi. Konferansı düzenleyen Dr. Sargut mahkeme kararıyla ağır bir tekzip yayınlatmak istedi. Zülfikar tekzibi yayınlamak yerine isim değişikliğini tercih etti. Uhuvvet doğdu. 26 Eylül 1964’de son sayısı yayınlandı.
4- Uhuvvet: 2 Ekim 1964. İzmir’de haftalık çıkmaya başladı, 2 ay sonra 18 Aralık 1964’de kapandı.
5- Hareket: 1 Haziran 1964, Erzurum’da haftalık olarak N. Mustafa Polat tarafından yayın hayatına başlatıldı. İzmir’den gönderilen klişeler (Zülfikar ve Uhuvvet gazetelerinin klişeleri) aynen basılıyordu.
6- Vahdet: 14 Eylül 1964. Haftalık olarak Trabzon’da çıkarıldı. 3 sayı çıktı.
7- İttihad: 24 Ekim 1967. İstanbul, Haftalık olarak çıkarıldı. 186 sayı çıktı. 31 Mayıs 1971’de 12 Mart 1971 muhtırasıyla gelen sıkıyönetim idaresi tarafından kapatıldı. Sonra izin verildi, ama artık Yeni Asya çıktığı için İttihad’ın devamına gerek görülmedi.
8- Yeni Asya: 21 Şubat 1970. İstanbul’da günlük olarak Zübeyir Gündüzalp tarafından çıkarıldı. Hâlen yayınlanmaktadır.
9. Yeni Nesil: 14 Kasım 1980 – 26 Mayıs 1982. Tarihleri arasında yayın yaptı.
10. Tasvir: 17 Kasım 1982 – 1 Ekim 1983 tarihlerinde yayınlandı. Nihayet 5 Kasım 1983’de Yeni Nesil’in yayınına izin verildi.
Böylece Yeni Asya 470 gün kapalı tutuldu. Yeni Nesil, Ocak 1990 yılına kadar yayın hayatına devam etti.
Yeni Nesil’e yapılan bir darbe ile gazete çalışanları müesseseden çıkartılarak mallarına el konuldu.
Bunun üzerine cemaatin kararıyla Yeni Asya gazetesi yeniden yayın hayatına başlamış oldu.
***
Bâb-ı Âli Nezârat-i Celilei Dâhiliye
İdâre-i Matbuât Sayı: 1498
Bediüzzaman Said-i Kürdî Efendi hazretleri tarafından takdim edilib idâre-i çâkiriyyeye havale buyurulan arz-ı hâlde, siyaset-i şer’iyye ve ulûm ve şuûn-ı muhtelifeden bahis olmak ve şimdilik haftada bir ve ileride yevmî çıkarılmak üzere “Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad”, namıyla Türkçe ve Kürtçe bir gazetenin neşrine mezuniyet itası istidâ edilmiş olmasıyla, matbuât nizâmnamesinin üçüncü ve dördüncü maddelerinin fıkra-i ulâları ahkâmına tevfikan müstedî mûma ileyh hakkında muamele-i lâzıma itasıyla neticenin ibnası hususunun Zabtiye Nezaret-i Âliyesi’ne, emr-i iş’ar buyurulması beyânında emir ve ferman hazret-i men lehul emirindir.
20 Kanun-i Sanî 1324 (1908) ve 10 Muharrem 1327 (1911).
İmza Matbuat Dahiliye Müdürü
Muhammet
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü
Kayıt Numarası DH.MKT. 2730 76 H-14-01-1327
***
Said Nursi’nin öncülüğünde Osmanlı döneminden günümüze kadar yapılan yayınlar ve çıkartılan gazeteler bizlere, Risale-Nur hizmetlerinde gazetenin önemini ortaya koymaktadır.
Bununla birlikte Şubat 1909’da Türkçe ve Kürtçe “Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad” adıyla haftalık gazete çıkarma girişiminde bulunması da bugünlere önemli bir mesaj niteliği taşımaktadır.
Daha da önemlisi Üstadın, Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad başvurusu, bir anlamda Nur hizmetlerinin ilk gazete teşebbüsüdür.
Kupürlerde Üstad hazretlerinin Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad için başvurduğuna ve gereğinin yapılmasına dair orijinal Osmanlıca belgelerin tercümesi bulunmaktadır. Belgelerin tercümesi bendeniz (Ömer Örtlek) ve üstad Eyyüp Yıldırım tarafından yapılmıştır.
***
Yukarıda da belirttiğim üzere Yeni Asya yayın hizmetinin 52. yılına girmiş olsa da, tarihi belgeler incelendiğinde, Bediüzzaman’ın ve Risale-i Nur’un medyadaki dili olan Yeni Asya’nın hizmet hayatının 113 seneye eriştiği ortaya çıkmaktadır.
Bediüzzaman hazretlerinin Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad başvurusunu, gazete aracılığı ile Nur hizmetlerinin başlangıcı kabul etmemiz doğru olacaktır. Dolayısıyla bugün Yeni Asya Gazetesi, Üstad Bediüzzaman’ın 113 yıllık sarsılmaz temsilcisidir.