Başlıktaki suali şöylede sorabiliriz: Beşinci Şuâ’daki başkomutan ile söz konusu âhirzamanla ilgili hadislerin geçtiği suali soran aynı kişi mi?
Evvelâ Beşinci Şuâ’da geçen cümle şöyledir: “Bir vakit Rusya’yı mağlûp eden Japon Başkumandanı’nın sureti, bir ayağı Bahr-i Muhitte, diğer ayağı Port Arthur Kalesi’nde olarak gösterildiği gibi, şahs-ı manevînin dehşetli azameti, o şahsiyetin mümessilinde, hem o mümessilin büyük heykellerinde gösteriliyor.” 1
Evet, “Beşinci Şuâ’da bahsi geçen Japon Başkomutan kimdir?”, suale cevap olarak yapılan araştırma ve yorumları özetle nakledelim:
Mehmet Selim Mardin’in yorumu
Mehmet Selim Mardin, bu suallere cevap verirken Yeni Asya Gazetesi’nde şu tesbitlerde bulunur:
“Bazı araştırmacılar, 1904-1905 yılında yapılan Rus-Japon savaşında görev alan ve büyük zaferler elde eden o Başkumandan’ın Amiral Togo Heihaçiro olduğunu, bazıları da yine aynı savaşta büyük gayretleri görülen 3. Ordu komutanı olan Nogi Maresuke olduğunu ifade etmişlerdir. Bu arada kimsenin adını telâffuz etmediği Mareşal Oyama Iwao gerçeği var. Gerçekten de adlarını saydığımız komutanların hepsi de Rus Ordusu’na karşı büyük başarılar elde etmişlerdir. Şimdi Üstad’ın bahsettiği o temsilî resme hangi komutanı bırakmamız lâzım? İster katılırsınız ister katılmazsınız o başkumandanın Japon İmparatoru Meiji Mikado’nun olması daha uygun düşmez mi? Çünkü İmparatorun aynı zamanda Japonya Devletinin Başkomutanı olması gerekir. Japonya’nın manevî şahsiyetini de imparator temsil eder.” 2
M. Latif Salihoğlu’nun yorumu:
Yeni Asya’nın tarihçi yazarı M. Latif Salihoğlu, bu komutanın Togo Heihaçiro olduğunu tesbit eder. 3
Nurettin Tokdemir’in aşağıdaki hatırası sualimize doğrudan cevap mahiyetinde olmasa da işlediğimiz konunun geneli hakkında bilgi verir.
Nurettin Tokdemir’in ifadesiyle:
2010 Türkiye’de Japonya Yılı, münasebetiyle Yeni Asya’nın Ankara Temsilciliği’nde düzenlenen “Japonya” konulu seminerde Nurettin Tokdemir, Bediüzzaman’ın Japonya’nın suallerine verdiği cevaplar hadisesini ve Bayram Yüksel’in Külliyatı Japonya’ya götürmesini anlatır.
Japonya’nın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Keisuke Yamanaka, Bediüzzaman Said Nursî ve onun görüşleriyle ilk ve detaylı olarak Prof. Şerif Mardin’in Bediüzzaman ile alâkalı yazmış olduğu eseri vasıtasıyla tanıştığını belirtti. Japonya’nın modernleşmedeki şansının Batı’ya ve Batı emperyalizmine uzak olması, olduğunu belirten Yamanaka, ‘Osmanlı’nın şansızlığının ise hep Batı’yla yüz yüze ve emperyalizm tehlikesi ve istilâsı ile karşı karşıya kalmak olduğunu söyledi. Bediüzzaman Said Nursî’yi Prof. Dr. Şerif Mardin’in bilimsel çalışmaları vasıtasıyla tanıma fırsatı yakaladığını belirten Müsteşar Yamanaka, Bediüzzaman ile ilgili olarak şu tesbitleri yaptı: “Said Nursî’nin ilginç ve sıra dışı hayat hikâyesi bende derin bir hayranlık etkisi bıraktı. Türkiye’nin doğu ucunda, taşra sayılabilecek, kırsal bir kesim olan Bitlis gibi bir yerde dünyaya gelmesine rağmen, böylesi geniş bir ufka ve entelektüel birikime sahip bir âlimin yetişmiş olması beni şaşırtan şeylerin başında gelmektedir. Genellikle bir din adamı olarak tanınan Said Nursî, bana göre din adamlığının yanı sıra çok geniş bir ufka sahip ve diğer ilimlere vakıf olan ve ciddî önem veren, uluslar arası tecrübe sahibi bir bilim adamıdır. Böylesi bir âlimin hayatı boyunca eziyet çekmiş olması da beni hep şaşırtmıştır.”’, der. 4
Abdülbaki Çimiç’in tesbiti:
Bediüzzaman Said Nursî’nin hayatına ait araştırma ve tesbitlerde Çimiç, özetle, Bediüzzaman’a suallerin doğrudan Japon başkumandanı tarafından değil, 1905-1907 aralığında sorulan bu suallerin İstanbul âlimlerinin nakliyle sorulduğunu tesbit eder. 5 Araştırmacı Yazar Abdülbaki Çimiç ile yapılan görüşmede ise zahirde Amiral Togo Heihaçiro, ama arka plânda İmparatoru Meiji Mikado olduğu ifadesini de nakledelim.
***
Yapılan tetkikler, suali soranın zahirde Amiral Togo Heihaçiro ama arka plânda İmparatoru Meiji Mikado olduğu bilgisi, doğruya yakın gibi duruyor.
Bu ifade ve tesbitler, yeni ve farklı bir cevap gelinceye kadar, Meşihat-ı İslâm’a sorulan soruyu soran ve Beşinci Şuâ’da bahsedilen Japon Başkumandan kimdir, sualine şimdilik cevap verir, diye düşünüyoruz.
Dipnotlar: 1- Şuâlar, s. 617. 2- https://www.yeniasya. com.tr/lahika/risale-i-nur-da-japon-baskumandani_100599 3- https://www.yeniasya.com.tr/m-latif-salihoglu/rus-u-maglup-eden-japon-kumandani_419882 4- http://www.sorularlasaidnursi.com/said-nursiye-hayranim/., 5- https://www.yeniasya. com.tr/abdulbaki-cimic/bediuzzaman-a-besinci-sua-ile-ilgili-sualleri-kim-sordu_55996