Türk soğutma sanayiinin önde gelen kuruluşlarından biri olan Cantek, geliştirdiği “Akıllı Soğutma Makinesi” kumanda sistemi ile dünyada bir ilki gerçekleştirdi ve bu sektöre yılda 150 milyon dolar tasarruf sağlayacak bir buluşa imza attı. Üretim tesisleri Antalya’da bulunan Cantek, dünyanın tüm soğuk depo ihtiyacı olan sektörlerine partnerlik yaparak, Türk ürünlerinin dünya soğutma piyasasında kabulünü sağlamayı hedefliyor. Soğutma sektöründe 20. yılını kutlayan Cantek’in Yönetim Kurulu Başkanı Can Hakan Karacan, soğutucu sektörü ile ilgili sorularımızı cevaplandırdı:

Türkiye’de soğutucu sektör teknolojisi yeterli düzeyde mi?
Sadece Türkiye’de değil, bu kontrolörleri yapan dünyadaki firmaların başını İtalyanlar çeker. İtalyan firmaları bu konularla ilgili dünyada yapılmış soğuk odaların 10’da 9’unu kontrolörünü yaparlar. Bunların hepsi de aynı mantıkla çalışır. Evdeki buzdolabınız nasıl çalışıyorsa, sizin soğuk odanız da öyle çalışır. Halbuki soğuk oda makinaları çok elektrik tüketen makinalardır. Bazen içeriye sıcak mal konur, bazen soğuk mal konur, bazen içeride karlanmış olur, bazen karlanmaz. İşte bunların hepsinin  durumunu analiz eden bir makina lâzımdı. Biz önce soğutma makinalarını uzaktan izlemek için bir donatı kurduk. Ondan sonra soğutma makinalarını uzaktan izleyerek akıllı bir makina yaptık. Böylece yüzde 25 ile yüzde 70 arasında bir elektrik tasarrufu sağlanıyor. Bu yaptığımız makina dünyada tektir.
 
Soğuk depo zincirlerinden evimize hangi ürünler geliyor?
Sizin ne kadar yiyeceğiniz ve içeceğiniz varsa hepsi soğuk depo zincirinden geliyor. En temel gıda maddelerine bakın tavuk. En temel gıda maddelerine bakın et. Ondan sonra sütlü mamüller, unlu mamüller. Hepsi soğuk zincirden geçiyor. Mutlaka bir yerde soğutulurlar. Çünkü soğuk mikroorganizmaların hareketini engeller ve bozulmayı geciktirir. Her ürünün belli bir olgunlaşma zamanı vardır. Sonsuza kadar soğuk depoda saklayamazsınız. Ama o saklama süresini çok uzatabilirsiniz. 

Birçok sebze ve meyve ürünü mağaralarda soğuk depo sistemi adı altında korunuyor.
Türkiye’de özellikle elma, patates, limon, narenciye gibi ürünlerin yüzde 15-20’si Kapadokya’da saklanır. Bunların da yüzde 30 kadar firesi vardır. Halbuki modern soğuk depolar başkadır. Bu soğuk depolar uzaktan izlenmeli ve yönetilmelidir. Bu soğuk depolar mutlaka hijyenik koşullarda oluşturulmalıdır. Hükümetler de buna ön ayak olmalı ve zorunlu koşmalıdır. Bunu da akredite etmelidir. Maalesef bizde projelendirme esasları bile yoktur.  Bugün 100 bin liralık bir ev için 4 tane mühendisten proje almanız lâzım. Ama buna karşılık 2 milyon dolarlık, 3 milyon dolarlık bir soğutma tesisi için proje yapma zorunluluğunuz bile yoktur. 

Akıllı makina sistemi Türkiye bütçesine ne oranda bir katkı sağlayabilir?
Sadece soğuk depolarda Türkiye’de 1,5 milyar dolarlık elektrik tüketiliyor. Bizim yaptığımız sistem yüzde 25 ile yüzde 70 arasında elektrik tüketimine mani oluyor. Bazı proses işlerinde daha az enerji tasarrufu yaparken, stabil saklamalarda daha fazla tasarruf yapıyor. 1,5 milyar doların yüzde 10’unu tasarruf yapsanız 150 milyon dolar yapar. Bir organize sanayi bölgesinin yıllık tüketimi 10 milyon dolardır. 15 tane organize sanayi bölgesinde sadece yüzde 10 tasarruf yapsanız 15 tane organize sanayi bölgesinin enerjisini tasarruf edersiniz akıllı makinalardan. Böyle bir tasarruf, akıl almaz bir tasarruf. Biz bu makinalarda enerjinin doğru kullanılmasına dikkat çekmeye çalışıyoruz.

Röportaj: Erol Doyuran