“İlim öğrenmek her Müslüman üzerine farzdır.”1
Böyle buyuruyor Peygamberimiz (a.s.m.).
Peki, neyi ne kadar öğreneceğiz? Hangi ilmi, ne ölçüde öğrenmemiz farz?
Gerçekten her Müslümanın bilmesi ve uygulaması gereken sorular bunlar? Neleri öğrenmediğimizde Allah bunun hesabını sormaz bizden? Madem, Kıyamet gününde kişi öğrendiği ilimden de hesap verecektir. Öyleyse neyi ne kadar öğreneceğini bilmek zorundadır.
Tek cümleyle ifade etmek gerekirse, Allah’ı, Peygamberi doğru olarak tanıyacak, dinî görevleri şartlarına uygun şekilde yapabilecek; haramı tanıyacak şekilde dinini öğrenmek zorundadır.
Öncelikle İslâmın belirttiği şekilde sağlam ve eksiksiz bir imana sahip olmalıdır insan. Allah’ın ortağı, eşi, benzeri bulunmadığını, yardımcıya muhtaç olmadığını, bir; her an her yerde hazır, nazır ve mekândan münezzeh olduğunu bilmeli, zâtî ve sübutî sıfatlarını öğrenmeli, kısaca Kur’ân ve hadislerin tarif ettiği şekilde doğru bir Allah inancına sahip olmalıdır. Peygamberimiz de (a.s.m.) Onun elçisi olarak inanmak, gerektiği kadar tanımakla yükümlüyüz. O, dünya ve ahiret mutluluğumuzun rehberidir.
Allah’a karşı görevlerimizi ihlâsla ve şartlarına uygun tarzda yapabilecek kadar emir ve yasaklarını bilmek zorundayız. Diyelim ki namaz kılınacak. Namazın farzlarını, namazı bozan şeyleri bilmeyen kişi nasıl namaz kılacak? O kadar ki bir hadis-i şeriften öğrendiğimize göre çocuklara yedi yaşında namaz öğretilecek, on yaşına geldiğinde kılmazsa uyarılacak.2 Oruç da öğretilecek. Çünkü büluğ çağına ulaşınca artık onunla da sorumlu olacak.
Aynı şekilde kişi zengin olunca zekâtla mükellef olacak. O halde zekâtı ne kadar vermesi gerektiğini, kimlere verip veremeyeceğini bilmesi gerekir. Haccı ifa ederken de aynı durum söz konusu.
Ticaretle uğraşan bir kimsenin ticaretle ilgili helâl ve haramları mutlaka bilmesi gerekir.
Sonra ne kadar ihtiyaç varsa o kadar farz-ı kifaye hükmündeki tıp, matematik, fizik, kimya, v.s. gibi ilimleri bilen kimseler yetiştirmek de o toplumun görevidir. Ayrıca meslek sahipleri de görevleriyle ilgili helâlleri ve haramları öğrenmekle mükelleftirler. Bir doktorun, bir mühendisin, bir işçinin, bir işverenin yaptığı işle ilgili helâlleri, haramları öğrenmesi lâzım ki ona göre hareket edebilsin.
Kısaca Allah’a ve diğer varlıklara karşı görevlerimizi yapabilecek kadar ilim öğrenmekle mükellefiz.
Dipnotlar:
1. İbni Mace, Mukaddime: 17.
2. Ebû Davud, Salât: 26.
04.02.2008
E-Posta:
[email protected]
|
