Bediüzzaman’ın Balkan faciasının yaşandığı kara günlerde İstanbul’da olduğu biliniyor. Bediüzzaman’ın ikinci İstanbul seyahati Balkan Harbi’nden birkaç ay önce başlamıştır.
Sultan Reşad’ın 5 Haziran 1911 tarihinde çıktığı 22 günlük Rumeli seyahatine katılan Bediüzzaman çeşitli vesilelerle bu seyahate atıfta bulunur: “İttihatçılar zamanında Sultan Reşad’ın Rumeli’ye seyahati münasebetiyle Kosova’ya gittim. O vakit Kosova’da büyük bir İslâmî darülfünun tesisine teşebbüs edilmişti. Ben orada hem İttihatçılara, hem Sultan Reşad’a dedim ki: ‘Şark böyle bir darülfünuna daha ziyade muhtaç ve âlem–i İslâm’ın merkezi hükmündedir.’ O vakit bana vaad ettiler. Sonra Balkan Harbi çıktı. O medrese yeri (Kosova) istilâ edildi.”1 Bediüzzaman’ın Balkan Savaşı’na katılıp katılmadığı bazı tarihçiler arasında mevzubahis edilmiş olup tartışmalara konu olmuştur. Cemal Kutay’ın Teşkilât-ı Mahsusa dosyalarında gördüm diyerek Bediüzzaman’ı Edirne’ye giden Süvariler arasında gösteren beyanlarına, Bediüzzaman hakkında biyografi ve çalışmalar yapan araştırmacılar 2 tarafından belge istenilerek karşı çıkılmıştır.
Bediüzzaman’ın Balkan Harbi’ne katılması mümkün, ancak belge lâzım:
“Balkan Harbi esnasında Bediüzzaman’ın İstanbul’da olduğu kesin. Ancak bu harbe Bediüzzaman’ın iştirak edip etmediği belgelerle ortaya konulmuş değil. Bediüzzaman’ın meşrûtiyetten önce İttihatçıların İttihad-ı İslâm taraftarı olan kesimi ile irtibat halinde olduğu da bilinen bir gerçek. Bediüzzaman’ın Hürriyetin üçüncü gününde Selânik’te -şöhret düşkünü bunca İttihatçı varken- meşhur Hürriyet nutku için tören alanında kürsüye çıkarılması, bu irtibatı ispat eden bir durumdur. Rumeli seyahati, Medresetüzzehra projesi de aynı yakınlığın işaretleri olarak kabul edilebilir. Bu pozisyonda bir insanın Enver Bey Trablusgarp’tan döndükten sonra onunla görüşmemesi, ya da Bulgarlar Çatalca’ya gelmişken Edirne için yapılan hazırlıklara ilgisiz kalması mümkün görünmemektedir.” 3 Bu noktalar dikkate alındıktan sonra yeni bir belge ve bilgi elde edilene kadar, kesin bir şey söylenemeyeceğini belirtelim. Öyleyse bu konuda bilgi ve belge aramaya devam edelim. Bediüzzaman araştırmacılarını bu konuda çalışmaya dâvet ediyoruz.
Millî İbrahim Paşa, Nasıl Bediüzzaman Yapıldı?
Bediüzzaman’ın Balkan Savaşı’na katılıp katılmadığı ile ilgili hadise öteden beri ilgi çeken bir konudur. Doğrusu bu konuda henüz ciddî bir belge de ele geçmiş değildir. Ancak şöyle bir hadise gazetelere düşmüştür. Bediüzzaman’ın Balkan Savaşı’na giderken at üzerinde çekilmiş bir resminin gazetelerde yayınlandığı bilinir. Hatta Necmettin Şahiner de Bediüzzaman’a benzeyen at üzerinde bir resmi elde ederek Bediüzzaman olarak saklamış olduğu bilgisini aldık. 4 Sonunda adı geçen resim İlhan Bardakçı’nın bir kitabında bulunmuştur. İlhan Bardakçı 19 Temmuz 1995 tarihli “İslâm âlemi Bosna bedelini çok pahalı ödedi” başlıklı yazısında “İstanbul’da sadece Kürt alaylarının başına bir büyük insan devletine yardıma hazırdı: Said Nursî Hazretleri. At üzerindeki resmini dünya basınına ilk kez ben eserimde tanıtmıştım.” 5
Yazısının bu paragrafına bir dipnot koyan İlhan Bardakçı dipnotta İlgili kitabına şöyle atıfta bulunuyor: “İlhan Bardakçı… İmparatorluğa Veda Balkan Savaşı Bölümü… İstanbul 1985” Bardakçı’nın bu kitabı o tarihte Milliyet Gazetesi’nde yayınlamıştır. Yapılan araştırmalarda İlhan Bardakçı’nın “İmparatorluğa Veda Balkan Savaşı” kitabında Bediüzzaman olarak at üzerinde kullanılan resim Bediüzzaman’a ait değildir. Bu resim ile yıllarca Bediüzzaman ile başka bir şahıs iltimas edilmiştir. Hâlbuki bu resimdeki şahsın yapılan araştırmalarda Bediüzzaman olmadığı ispat edilmiştir. Bediüzzaman adıyla yayınlanan resim, Millî Aşireti Reisi meşhur Millî İbrahim Paşa’dır. Bu konu üzerinde çalışmalar ve araştırmalar yapan şahıslar resmin Bediüzzaman’a ait olmadığını, Millî Aşireti reisi meşhur Millî İbrahim Paşa’ya ait olduğu tesbit etmişlerdir. 6 Hatta Google sitesine Millî İbrahim Paşa yazanlar ilgili şahsın resminin değişik fotoğraflarını görebilirler. Ancak yıllardır İlhan Bardakçı’nın ilgili yazı ve kitabına istinaden ilgili resim Bediüzzaman olarak kabul edilmiş ve kullanılmıştır. Artık bu hata ve iltibastan dönülmesi gerekir diyoruz.
Dipnotlar:
1- Emirdağ Lâhikası, s. 402. 2- Bu araştırmacılardan birisi Mufassal Tarihçe-i Hayatı hazırlayan Abdülkadir Badıllı’dır. 3- Prof. Dr. Ramazan Balcı-“İmam Bediüzzaman Balkan Harbine katıldı mı?” makalesi. 4- Osman Zengin’in İfadesiyle… 5- İlhan Bardakçı, 19 Temmuz 1995 tarihli “İslâm âlemi Bosna bedelini çok pahalı ödedi” başlıklı yazısı. 6- Prof. Dr. Ramazan Balcı- “İmam Bediüzzaman Balkan Harbine katıldı mı?” makalesi.