"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

İlâhî kanunların hayatdar ve şuurlu paketi: Ruh

Abdurrahman AYDIN
16 Haziran 2021, Çarşamba
Bir hane düşünelim.

Çok küçük olsun. İçinde sadece biz varız. Her altı ayda bir, biz içinde olduğumuz halde hanenin duvarları yıkılıp yeniden yapılıyor. Hane sürekli değişiyor. Ama biz içinde durmaya devam ediyoruz. O hane beden, içindeki “ben” de ruhtur.

Şimdi de, bulunduğumuz yaş kadar geriye gidelim. Tâ annemizin rahmindeki dört aylık halimize dönelim. Bir avuca sığan o canlı bedene bir de ruh veriliyor. Beden her sene iki defa değiştirildiği halde değişmeyen bir “hakîkat-i sâbite” ve bir cevher, tekamül ederek bu güne geliyor. O cevher, ruhtur.

Akan zamanın suyu dondurulsa, her yıl içindeki bedenimize hayalen baksak, onlarla bu günkü bedenimiz arasında ne kadar büyük farklar ortaya çıktığını, ama buna rağmen bir “ben”in hep var olmaya devam ettiğini görürüz. O “hakîkat-i zîşuur” ve o bilinç ruhtur.

“Külliyet kesbetmeye müstaid” olduğundan, yıkılan ve toprağa karışan onlarca bedende bulunmuş ve onların üzerinde çığ gibi yuvarlanıp hakikatini büyüterek bugüne gelmiş ve adeta bir fihriste olmuştur.  

“Ben bu anda seksen Said’den telhis ile tezahür etmişim. Onlar müselsel şahsî kıyametler ve müteselsil istinsahlar ile çalkalanıp şu zamana beni fırlatmışlar. Şu Said, yetmiş dokuz meyyit, bir hayy-ı nâtıkın fihristesidir... Ben onların üstünde yuvarlandım. Nasıl ki, şimdi o merhalelerde daima ben benim. Öyle de, mevtimle gelecek menzillerde de yine ben benim.” 1

***

İnsanın esasen canlı olan çekirdeği (embriyo) anne rahminde teşekkül etmeye başlar. Belli bir merhalede bu bedene algılayıcı ve bilici bir öz daha eklenir. İşte bu öz, ruhtur.

Bu işlem, zaten var olan biyolojik canlılıktan öte bir işlemdir. Zira Kur’ân’da ceninin gelişim merhaleleri sayıldıktan sonra “başka bir yaratma”dan 2 daha söz edilir ki, bu safha, o cenine ruhun üflenmesidir.

Cilâsız madenî bir levha düşünelim. Sonra levhaya cilâ vermeye başlayalım. Levha tam cilâlanıp güneşin onda aksetmesine elverişli hale geldiğinde güneşin sureti o levhada görünmeye başlar. İşte “Onu tesviye etti ve ruhundan ruh üfledi” âyeti, 3 canlı olan nutfenin belli merhalede İlâhî tecelliye cami bir mazhar haline getirilişini ve ruhun verilişini ifade etmektedir. 

Ceset ruhun hanesidir, libası değildir. “Belki ruhun libası, bir derece sabit ve letafetçe ruha münasip bir gılaf-ı latîfi ve bir beden-i misâlîsi vardır. Öyleyse mevt hengâmında bütün bütün çıplak olmaz; yuvasından çıkar, beden-i misâlîsini giyer.” 4 Demek ruh bedenden ayrılırken müktesebatının ruhaniyetinden teşekkül etmiş misalî bir bedene bürünür. 5

Evet, ana rahmindeki cenine 120 günlük teşekkül döneminden sonra Allah’ın gönderdiği bir melek tarafından ruh üflenir. Ölüm anında da meleklerce ruh bedenden alınır. 6 Ölürken insanın gözüyle izlediği şey, aslında çekilip alınan ruhudur. 7 “Ruh bizâtihî kaimdir. (Bedene muhtaç değildir.) Ceset harap olursa daha ziyade serbest olur, melek gibi göğe uçar.” 8

Ölümden sonra ruhun bulunduğu âlem berzahtır. Burası -Allahü â’lem- Hz. Peygamber’in (asm) Mi’racda gördüğü birinci kat semâ boyutudur. Dünya semasının dış yüzüdür. (Haşiye). Resûl-ü Zîşan (asm) burada mü’minlerin ruhlarını Hz. Âdem’in (as) sağında, kâfirlerin ruhlarını da onun solunda görmüştür. Yalnız ruhun varacağı yer ve göreceği muamele, kazandığı derecesine göre çok çeşitli şekillerde olabilmektedir. 9

Ruh, maddî ve manevî âlemlerden gelen bilgileri işleyebilir. Ölümde bedenle irtibatı kesilir belki, ama şuuru ve idraki devam eder. Nitekim “Kabirde aklımız bize iade edilecek mi?” diye soran Hz. Ömer’e (ra), Sevgili Peygamberimiz (asm): “Evet. Bugünkü haliniz gibi (aklımız başımızda) olacak” cevabını vermiştir. 10

“Şu âlem-i berzahta bulunan ve ahirete gitmek için bekleyen hadsiz ervah-ı bâkiye kafileleri ile bizim mabeynimizdeki mesafe o kadar ince ve kısadır ki” sadık bir rüya onlarla münasebet kurmak için kâfi gelebilir.

Hz. İsa’nın (as) mu’cizesinden ilham alarak kıyametten önce “ölüme de muvakkat hayat rengi” verileceğinin bildirilmesi 11 ruhun cesede dönmesi ile değil, belki -Allahü â’lem- “hayvanî ruh” denilen canlılığın muvakkaten yeniden kazandırılmasıyla gerçekleşecektir. Zira uykuda da biyolojik canlılık devam etmekle beraber ruhlar (enfüs) alınmaktadır. 12

Demek ruh, canlılığa karılan ilâve bir idrak ve şuurdur. Evet ruh sadece zîhayat değil, aynı zamanda zîşuurdur. “Zîşuur bir âyine-i ism-i Hayy, zîcevher bir cilve-i hayat-ı sermedî”dir.

***

Şimdi de “bir ağacın bir derece ruha benzeyen programını ve kanun-u teşekkülatını” düşünelim. Hayat verilen bu programa şuur da verilseydi, bu program o ağacın ruhu olurdu. 

Ruh “zîhayat bir kanun-u emirdir.” İlâhî “kün” emirlerinin hayat ve şuur verilmiş bir paketidir. Tabiattaki tekvînî emirlerden yani tabiat kanunlarından farkı “o kanun-u emir, vücud-u hâricî giydirilmiş” olduğundan müstakil bir varlık kazanmıştır.

Ruh, hayattan süzülmüş halis ve safi bir cevherdir. En münevver bir nurdur. O yüzden âlem-i misal aynalarındaki binler yansısı dahî aynı hâsiyete malik olur.

Nur gibi, esir gibi seyyâlât-ı lâtîfe maddeler, ruha yakın ve münasip olduğundan bunlardan dahî şuur sahibi yani kendini ve Rabbini bilen melâike ve rûhânî varlıklar yaratılmaktadır. Hatta karanlıktan, ışıktan, nardan, nurdan, elektrikten, havadan, kokudan, sesten, kelime ve manadan yaratılan ruhlar da vardır.13

Yalnız insan ruhunun cevheri meleklerin cevheri türündendir, yani nûrânîdir. Bedenin şekline bürünüp sür’atle hareket edebilir. İlâhî mârifet ve muhabbet ile daha da güçlenir.

***

Ruh, bilmek ve akıl yürütmek gibi insanî niteliklerin de kaynağıdır. Ruh, beyin değildir; belki beyin ve diğer organlar ruhun kullandığı vasıtalardır.

Her ne kadar materyalistler canlılık ve zihni, fizikî-kimyevî süreçlere indirgemeye çalışsalar da, bir defa bilim hayatın maddeden çıktığını ispatlamış değildir.

Saniyen “madde mahdum değil ki, her şey ona irca edilsin. Belki hadimdir; bir hakikatin tekemmülüne hizmet eder. O hakikat hayattır. O hakikatin esası da ruhtur.” 

Hem madde ve zerre hâkim değil ki, gözle görülen kemâlât ondan istenilsin. Belki mahkûmdur, bir esasın gösterdiği yollarda hareket eder. O esas ruhtur ve şuurdur.

Canlılık için, tabiat kanunlarının varlığı yetmez, uygulayıcısı yoksa bunlar itibarîdir. Uygulanıyorsa arkasında fazladan bir güç ve bir ruh olmalıdır.

Hem de madde büyüdükçe değil, aksine azalıp küçüldükçe (mikroplarda olduğu gibi) nur-u hayat ve âsâr-ı ruh şiddetlenir. Sanki madde bir perdedir ki, aralandıkça, arkasındaki hayat, şuur ve ruh belirginleşir.

Biyolojik canlılığı bilgisayara hayat veren elektrik akımına, ruhu ise onu açıp çalıştıran veya kapatan şuurlu bir işletim programına benzetirsek her halde çok yanlış olmaz. 

Bilgisayar kapatıldıktan sonra bu programın varlığı devam etse bile o bilgisayar üzerinde bir işlem yapamaması gibi ruh da ölümden sonra haşre kadar bedeni üzerindeki tasarruf imkânını kaybeder; fenâ bulmaz, ama alâkası kesilir.

HAŞİYE: Âyetteki (67/5) “es’Semâe’d-Dünyâ” tabiri, sıfat tamlaması olup “en yakın” veya “en alçaktaki semâ” anlamına gelir ki “Göğün dışı değil içi, fevki değil tahti demektir.” (Elmalı, VII/5188) 

Bu semanın bize bakan tarafı, mesabih (yıldızlar) ile süslenmiştir. Öbür yüzüne gelince “Cesetlerini çıkaran ervah-ı emvat izn-i İlâhî ile oraya giderler.” (15. Söz, 2. Basamak)

DİPNOTLAR:

1) İşarât, Âşûrâ.

2) bk. Secde 32/9; Mü’minûn 23/14.

3) Secde 32/9; Sâd 38/72.

4) 29. Söz, 2. Maksat, 1. Esas.

5) Filibeli A. Hilmi, İslâm Tarihi, s. 662.

6) bk. Müsned, II/323, 398; Buhârî, Bed’ü’l-halk, 6, Enbiyâ, 50.

7) bk. Müslim, Cenâiz, 7, 9; İ. Mâce, Zühd, 31.

8) Barla Lâhikası. 258.

9) Çok farklı görüşler için bk. TDV İslâm Ans. “Ruh” md.

10) Hanbel, Müsned, II/172.

11) 20. Söz, 2. Makam.

12) bk. Zümer 39/42 . 

13) bk. 29. Söz, 1. Maksat, 1. Esas.

Okunma Sayısı: 3163
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
  • Şerafettin Birol

    17.6.2021 23:06:50

    Barakallah tebrik ederim

  • Esma

    17.6.2021 00:13:46

    Anlayabildiğim kadarki kısmıyla ruha çok yönlü bir bakış açısı kazandım fakat anlayamadığım kısımlarda oldu benim gibi ilmen zayıf olanlar için bu yazının biraz daha açıklanmış haliyle tekrar yayınlanmasını diliyoruz

  • Nahit Topaloğlu

    16.6.2021 17:42:16

    Ruh konusunda yazılmış bu hacimdeki bir yazının böylesine "kılçıksız" olması, harika!. Allah razı olsun Abdurrahman Bey kardeşim. Mâşâallah, Bârekâllah. Bâki selamlar.

  • Ali

    16.6.2021 12:18:54

    "Tabiattaki tekvînî emirlerden yani tabiat/TAKİ kanunlarından,,"

  • Ramazan Çalışan

    16.6.2021 11:22:55

    İnsanı maddesinden, düşünceyi beyindeki maddi ve kimyevi faaliyetlerden ibaret gören, ruhu laborautara sokamadı için inkar eden pozitif bilimlerdeki materyalistlerle, şuur ve iradeyi izah edememeyen sosyoloji ve piskolojide insanı nefsani davranışlarına indirmekle, basit cehaleti katmerli cehalete cevirmiş oluyorlar.Sizinde ifade ettiğiniz,materyalistler canlılık ve zihni, fizikî-kimyevî süreçlere indirgemeye çalışsalar da, bir defa bilim hayatın maddeden çıktığını ispatlamış değildir.İsbat edemedikleri idda,akıllarının almadıklarını inkar ediyorlar.Oysa aklın almadığı birşey inkarı değil,hayreti gerektirir.Benimde materyalist düşünceyi aklım almıyor ama inkar etmiyorum, şaşkınlık ve hayretle bakıyorum.

  • Hüseyin Avni Kabaçalı

    16.6.2021 07:17:22

    Ruhumuzu yaradan Rabbimize hamdolsun....onu bize açıklayan Üstadımıza ve onuda bizlere şerh eden siz kıymetli hocamızdan Allahu teala ebeden razı olsun...ÂMİN

  • Recep ziftci

    16.6.2021 06:43:30

    Maşallah,berakallah........... mükemmel bir yazı olmuş Allah razı olsun

  • Cenk Çalık

    16.6.2021 01:21:41

    Teşbih ve temsillerle ruh mevzusu çok yönlü ele alınarak veciz izahat yapılmış. Maşallah barekallah. Allah razı olsun. Binler tebrikler ve selamlar.

(*)

Namaz Vakitleri

  • İmsak

  • Güneş

  • Öğle

  • İkindi

  • Akşam

  • Yatsı