Ev sahibi konumundaki Trump’ın tüm liderlerle görüşmesi belki mümkün değil, ama özellikle Arap devletleri ve Türkiye’yi bir çatı altında toplantı yapması önemli. Basın toplantısında yaptığı toplantıların içinde en önemlisi olarak ta ifade etti. Konu Gazze’nin geleceği idi. İki devletli bir çözümden bahsedilen toplantıda, Arap devletleri çözümden ziyade kendi güvenliklerini ön planda tutmaları pek normal görülmese de Gazze düştüğünde sıranın kendilerine geleceklerinden de eminler. Bu zalim devlet onları rahat bırakmayacaktır. O yüzden iki devletli değil, Filistin devletinin yani tek devletin şu an ki İsrail işgalinden ve soykırımından nasıl uzaklaştırılması gerekli noktasında fikirlerin ortaya saçılması beklenmeli. Bu fikir çatısı altında güçlerini birleştirmeliler.  

Türkiye net olarak düşüncelerini dile getiriyor. 1967 sınırları içinde belirlenen Filistin devletini destekliyor. Katar da aynı tutumda. Diğer devletler kukla başkanlardan oluştuğundan an itibari ile iki devletli çözüm olsun ya da bir an önce savaş dursun şeklindeki tutumlarına pek şaşırmadık. Oysa ABD ve İngiltere yeni bir plan peşinde. 

Trump’ın Netenyahu adına diplomatik yollardan Gazze’yi boşaltmanın yollarını aramak için, Arap liderlerle New York’ta bu zirveyi planlaması ortak aklın işi. Liderlerden aldığı bilgileri ve düşünceleri 29 Eylül’de Netanyahu’ya Beyaz Saray’da ağırladığında paylaşacaktır. 

Toplantı, Batılı ülkelerin Filistin Devleti’ni peş peşe tanıdığı ve İsrail’in buna karşılık işgal altındaki Batı Şeria’nın bazı bölgelerini ilhak etme tehdidinde bulunduğu bir dönemde olması da ilginç. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Mısır, Ürdün ve Türkiye toplantıya katılan ülkeler.  Oturma düzenine baktığımızda ise Trump’ın yanında Türkiye’ye yer verilmesi, ortak eş başkan görüntüsü çizilmesi önemli. Bu tavır basit bir diplomatik görüntü değil, Trump her zaman tek başına masanın başında oturmayı isteyen bir lider.  AB’li liderleri oval ofiste karşısına aldığı fotoğraf hafızalarımızda. Türkiye’yi Arap dünyasına karşı farklı bir rol mü veriliyor? 

Masanın ana konusu da çok önemli, savaş sonrası Gazze’nin durumu. Hamasın silahları ve esirleri bıraktığı, Gazze’den ayrıldığı ve kukla bir başkanın yönettiği Filistin devleti gündeme alınmış durumda. Trump, Arap ve Müslüman ülkelerin Gazze için savaş sonrası plana katılmasını ve hatta İsrail ordusunun yerine geçecek bir istikrar gücüne asker göndermesini istiyor. Sözüm ona ortak askeri güç Gazze’yi ve Filistin’i İsrail’den koruyacak. Kaynak; https://www.axios.com

Zaten İsrail bu durumda kazanmış olacak. Arap liderlerin Trump’dan, Netanyahu’ya Gazze’deki savaşı sonlandırması ve Batı Şeria’nın bazı bölgelerini ilhak etmekten vazgeçmesi için baskı yapmasını talep etmesini bekleseler de ABD ikili oynuyor. İsrail’in Katar’daki Hamas liderlerini hedef aldığı DOHA saldırısı sonrasında Körfez ülkelerinin kaygıları da masada olabilir. BM toplantısı öncesi DOHA saldırısı bence bu planın parçası idi. Trump’ın bastırdığı ya da dayattığı Gazze planında, Arap devletlerine bir göz dağı oluşturmak ne kadar güvendesiniz sorusuna cevap niteliğinde idi. Bu yüzden bu toplantı önemli. Sonuçlarını beleyelim görelim.