Merkez Bankası’nın ocak ayında açıkladığı beklenti anketinde, yıl sonu için 6,41 lira olarak tahmin ettiği dolar şimdiden 7 lirayı geçti. Dolar/TL kuru dün de yüzde 1'den fazla yükselerek 7,16'yı aştı ve tarihi zirvesi olan 7,24'e yaklaştı.
Dizginlenemeyen dolar, yeniden rekor seviyelere doğru gidiyor. Merkez Bankası’nın geçen hafta boyunca 7 liranın altında tutmak için çeşitli hamleler yaptığı dolar, bu hafta başında bu psikolojik bariyeri de yıktı. 7,08- 7,10 aralığında dalgalanan dolar artık yeni tarihi seviyeye bir adım uzakta… gazeteduvar’ın haberine göre, Merkez Bankası’nın Ocak ayında açıkladığı beklenti anketinde, yıl sonu için 6,41 lira olarak tahmin ettiği dolar şimdiden 7 lirayı geçti bile… Peki Türkiye ekonomisinin 2018 yılının ikinci çeyreğinden itibaren yeni bir krize girmesinin yanısıra hangi etmenler, döviz kurunun serbest uçuşa geçmesine sebep oldu. Döviz kurlarındaki yükselişi zincirleme olarak tetikleyen çeşitli faktörler arasında şunlar sayıldı:
MERKEZ BANKASI BOL BOL PARA BASIYOR: Merkez Bankası’nın bastığı TL miktarı geçen yıl yüzde 1,57 azalmışken, bu yılın ilk ilk çeyreğinde basılan para miktarı yüzde 55 arttı.
BİR GÜNDE 10 MİLYARLIK ALIM: Merkez’in bastığı paranın izini, devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) piyasasında sürmek mümkün. Meselâ, Merkez Bankası Nisan başında 10 milyar liralık menkul kıymet alımı gerçekleştirdi. Daha öncesinde bu miktarın 300-400 milyon lira olduğu göz önüne alınırsa, bir günde yapılan 10 milyar liralık işlemin büyüklüğü daha net anlaşılabilir.
TL BOLLAŞINCA DÖVİZE KAÇIŞ HIZLANIYOR: Yabancı yatırımcılar başta olmak üzere piyasa, Türk Lirası’nın bollaşmasının para birimine değer kaybettireceğinden hareketle, varlıklarını satarak dövize yöneliyor.
4 AYDA 32 MİLYAR DOLARLIK DÖVİZ SATILDI: Yapılan hesaplamalara göre kamu bankaları bu yılın ilk dört ayında, geçen yılın toplamından daha fazla (32 milyar dolar) döviz sattı. Üstelik bu rekor döviz satışına rağmen dolar 7 liranın altında dahi tutulamadı.
FAİZ İNDİRİMİ: Merkez Bankası, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ısrarlı talebi ve küresel piyasalarda da benzer adımların atılmasının etkisiyle son 8 toplantısında faiz indirimine gitti. Faizdeki düşüş ise mevduatlarda dövize kaçışı hızlandırırken, dışarıdan sıcak para girişi de daralıyor.
KISA VADELİ BORÇ 122 MİLYAR DOLAR: Türkiye’nin kısa vadeli borç stoku şubat ayında 122 milyar 500 milyon dolar olarak gerçekti. Kısa vadeli, yani bir yıl içinde ödenmesi geren borç, döviz kurunda artışa bağlı olarak, TL cinsinden her geçen katlanıyor. Bu borçlar ise kamu ve özel sektörün üzerinde büyük baskı oluşturuyor.