Devlete yıllarca prim ve vergi ödeyip emekli olan milyonlarca kişinin ortak derdi geçim sıkıntısı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önceki günkü Kabine Toplantısı’nın ardından açıkladığı zam oranı da emeklilerin beklentisini karşılamadı. Erdoğan’ın açıklamasına göre en düşük emekli maaşı 7 bin 500 liradan 10 bin liraya çıkarıldı. İşçi ve Bağkur emeklilerinin aylıklarına geçen yılın son altı ayına ilişkin yüzde 37,57’lik enflasyon farkına ek olarak yüzde 5 zamla yüzde 42,6 artış yapılacak. Ancak bu artış oranı emeklilerin kök aylıklarına uygulanıyor.

Asgari ücretin altında kaldı

DW Türkçe’ye konuşan çalışma ekonomisi uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik’in yaptığı hesaplamaya göre kök aylığı 7 bin 13 TL ve altında olan emekliler yüzde 42,6 değil yüzde 33,3 oranında zam alacak. Kök aylığı 7 bin 200 lira olan emeklilerin aylığı yüzde 36,9 artışla 10 bin 267 lira, 7 bin 300 lira olanların aylığı yüzde 40,7 artışla 10 bin 552 liraya çıkacak.

Sadece mevcut emekli maaşı 7 bin 500 liranın üzerinde olanlar yüzde 42,6’lık zamdan faydalanabilecek. Açıklanan zam oranıyla milyonlarca emeklinin maaşı 14 bin 431 lira olan açlık sınırı ve 17 bin 2 TL’ye çıkarılan asgari ücretin altında kaldı. AKP’nin iktidara geldiği 2002’de asgari ücretin yüzde 40 üstünde olan emekli maaşlarında özellikle 2008’den sonra büyük bir erime gerçekleşti.

‘SGK verileri gizliyor’

Türkiye’de en düşük emekli aylığının ne olduğu ve kaç emeklinin hangi aralıkta maaş aldığı Sosyal Güvenlik Kurumu ve resmi makamlarca açıklanmıyor. Ancak SGK verileri ortalama emekli maaşı üzerinden emeklilerin yaşam koşulları hakkında fikir veriyor. SGK’nin en son açıkladığı Ekim 2023 verilerine göre Türkiye’de 15 milyon 851 bin 244 emekli bulunuyor. Kurumun emekli aylıklarına ise geçen yılın 10 ayında yaklaşık 1 trilyon 143,5 milyar lira kaynak ayırdığı görülüyor. Buna göre, Türkiye’de ortalama emekli maaşı 7 bin 211 liraya denk gelirken söz konusu rakam, emeklilerin yarıdan fazlasının maaşının 10 bin liranın altında kaldığına işaret ediyor.

Yoksullaşma devam ediyor

Türkiye’de emeklilerin nüfus içerisindeki payının 2008’de yüzde 12 civarında iken 2022’de yüzde 16’nın üstüne çıktığını, 2023’te ise yüzde 18’e kadar çıkmasının beklendiğini ifade eden Çelik, “Şimdi burada beklenen şudur: Bütçeden emeklilere ayrılan kaynağın da buna paralel olarak artması gerekir. Ancak bütçeden SGK’ye yapılan transferlerin oranına baktığımız zaman, 2008’de yüzde 3,5’ti, 2022’de yüzde 2,6’ya düştü” bilgisini veriyor. Nüfus artarken kaynağın azalmasının emeklinin yoksullaştığı anlamına geldiğini vurgulayan Çelik, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek yönetiminde oranın daha da düşeceğini söylüyor.

Haber Merkezi

***

Kaderinize sahip çıkın

DP İzmir Milletvekili Salih Uzun sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı videolu mesajında, “Mademki, Cumhurbaşkanı Erdoğan 2024’ü emekliler yılı ilân etti. Şimdi iş emeklilerimize düşüyor. Kendinizi gösterin. Sizinle böyle dalga geçmeye kalkanlara kendiniz kendi kaderinize nasıl sahip çıktığınızı gösterin. Endi kaderinize el koyun. Siyasetin yönünü emekliler lütfen siz belirleyin” çağrısında bulundu.

Ankara - Adnan Solmaz