Haberde şu bilgiler var: “Belçika’da 55 yargı mensubu, mahküm olarak yaşamanın nasıl bir his olduğunu anlamak için başkent Brüksel’e bağlı Haren semtinde yeni yapılan bir cezaevine gönüllü olarak girerek iki günlük hapis hayatı yaşadı. (...) Adalet Bakanlığı’nın inisiyatifiyle yürütülen bu prova niteliğindeki projeye aralarında ceza hakimleri, savcılar ve adliye stajyerleri katıldı. Yargı mensupları, cezaevi hayatını ve mahkümların koşullarını birebir görmek ve yaşamak için hükümlülere uygulanan kuralların aynısına tabi tutuldu. Hapis hayatının psikolojik etkilerini hissetmeleri için deneme süresi boyunca koşullar mümkün olduğunca gerçekçi kılındı. Mahkumların normal günlük programını takip eden hakim ve savcılar aynı yemekleri yedi, aynı zorunlu aktivitelere katıldı ve gardiyanların emirlerini yerine getirdi. İki gün boyunca telefon kullanmalarına izin verilmeyen yargı mensuplarının kimisi mutfak temizliği yaptı kimisi çamaşırhanede çalıştı. Haren semtinde yapılan ve 30 Eylül’de açılması beklenen yeni cezaevinin 1190 mahküm kapasiteli olacağı ve tutukluların yaş ve profillerine göre daha farklı imkanlara kavuşacağı belirtiliyor. Belçika Adalet Bakanı Vincent Van Quickenborne, ‘Yargıçlar elbette cezaevinde işlerin nasıl yürüdüğünü biliyor ancak bunu bizzat deneyimlemek onlara gerçeklerin farkında olmalarını sağlayacak, böylece ceza vermelerine yardımcı olabilecek eşsiz bir fırsat sunuyor’ demiş. Avrupa Konseyi’nin 2020 yılına ait cezaevi istatistiklerine göre Avrupa Birliği’nde her 100 bin kişiye düşen mahküm sayısı en fazla Letonya’da. Belçika’da her 100 bin kişiye 90 hükümlü düşerken, Türkiye 322 hükümlü ile Avrupa Konseyi’ne üye ülkeler arasında cezaevleri en kalabalık ülke konumunda.” (tr.euronews.com, 18 Eylül 2022)

Böyle bir uygulama, hakim ve savcıların adaleti tecelli ettirmek için çok daha fazla çalışmasına ve doğru kararlar verilmesine sebep olmaz mı? Geçmişte, benzer uygulamaların Türkiye’de de yapılmasını teklif edenler olmuştur. Böyle bir uygulama olup olmadığını hatırlamıyoruz, fakat yapılsa çok iyi neticeler verir. Cezaevi şartlarını bilmesi gerekenlerin başında hakim ve savcılar gelir. Elbette, bu şartların ne olduğunu çoğu kişi ‘kâgıt üstünde’ çok iyi bilir. Fakat bu şartları bizzat yaşamak, mahkümların bir gününün nasıl geçtiğini bilmek için idareci ve karar vericilerin ‘denemelik’ olarak hapse girmesinde fayda vardır. 

Nasıl ki ‘masa başında’ verilen kararlarla ‘halkın içine girerek’ verilen kararlar arasında fark var, aynı şekilde ömründe hiçi hapishane görmemiş, cezaevi şartlarını bilmeyen hakimlerle ‘cezaevi görmüş, denemelik olarak orada kalmış’ hakimlerin verdiği kararlar arasında fark olur.

Türkiye’yi idare edenlerin; Avrupa’daki bu güzel uygulamayı örnek almasını ve benzer uygulamanın ülkemizde de yapılmasını arzu ederiz. “Ankara”dan ve “masa başından” verilen kararların gerçek hayattaki yansımalarını bilmek ve “doğru neticeler” için bu gerekli vesselam.