İnsan organizmasının, en küçük yapı taşlarından, en büyük sistemlerine kadar gereken hayatî fonksiyonların gerçekleştirilmesi, İlâhî kudret tarafından kumanda merkezine yerleştirilen beynin, çapının kuşatılamayan faaliyetleri çerçevesinde ve aralıksız devamı ile sağlanmaktadır.
Beyin fonksiyonlarından ilhâm alınarak, dünyevî işlerin kolaylaştırılması için, insanlar tarafından üretilen bilgisayarların, mu’cize-i hilkât olan beyin ile karşılaştırmasını yaparak, düşünce ufkumuzu genişletmeye gayret edeceğiz.
Beyin ve bilgisayar arasındaki farkları karşılaştıran, Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Psikoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Sinan Canan’a göre “Bilgisayar, insan zihninin ürettiği bir araçtır. Birbirine bağlı birçok elektrik ve elektronik elemanın karşılıklı enerji alış verişi ile kararlar üreten, komutları (kendine yüklenen yazılıma göre) uygulayan bir cihazdır. Bilgisayarlar, aynen beyinde olduğu gibi, farklı bileşenlerin birbirine bağlanması ve bu bağlantılar arasında, bilgi alış verişi yapılması ile iş görürler. Beyinde de sinir hücreleri, kablo benzeri uzantıları ile birbirlerine bağlanarak, buna benzetilebilecek bir ağ oluştururlar.
Bilgisayarlar elektrikle çalışır, insan beyni de öyle. Fakat benzerlikte, sadece bu gibi yüzeysel konularla sınırlıdır ve en gelişkin bilgisayarlarımız dahi henüz en basit sinirsel devrenin karmaşıklığına yaklaşmaktan çok uzaktır. Beyni sadece hücresel bileşenleri ve bunların arasındaki bağlantılardan ibaret görsek bile, elimizde yine tahayyül edilemez, karmaşıklıkta bir sistem vardır.
Beynin bir ucunu diğerine fiziksel olarak bağlayıp, beynin bir bütün halinde işlemesini sağlayan ‘DURUMA GÖRE’ zihinsel ve beyinsel aktivitelerimizi ayarlayan, nasıl çalıştığını tam bilemediğimiz ve kavrayışımızın çok ötesinde, karmaşıklığa sahip bir sistem oluşturan, yardımcı hücreler görevlidir. Bilgisayarı anlayabiliyoruz, çünkü onu biz yaptık.
Fakat en basit bir omurgalının sinir sistemini bile, ANLAMAKTAN ACİZİZ. Çünkü ne kadar küçük olursa olsun, onlar da bizim beynimizle, aynı prensipleri ve aynı yapıyı kullanıyor.
Beyin ve hafızanın, bilgisayara benzetildiği ancak bunun büyük bir yanılgı olduğunu, beyin ve zihin için esas olan ve bizi bilgisayardan ayıran, en önemli fark ÖĞRENMEK. Milyonlarca dosya kaydedebilecek bilgisayarın, bunlar arasında bir ilişki kurup, yenilikçi ve hikmetli bir düşünce üretemeyeceğini, oysa insan zihni, öğrendiği her şeyi daha öncekilerle karıştırır, birleştirir, karşılaştırmalar yapar ve sonunda orijinal fikirler üretir. Zaten BİZİ DE ÖZEL YAPAN ŞEY budur.
Beyni bilgisayara benzetmedeki temel yanlış, bilgisayarın bizim yaptığımız bir şey olması ve çok daha basit olmasıdır. Beyin, halbuki bilgisayar değil, bambaşka bir şeydir. Bilgisayar onun sadece bir kısmını açıklamakta kullanılır. Aklımızın bir kısmı KARADELİKTİR. Beyin fikir üretir, bilgisayar sadece bilgi saklar. Beyin ve zihin için en önemli olan yeteneğin, öğrenme kabiliyeti olduğudur.” 31
“Cenab-ı Hakk’ın antika bir san’atı olan insan beyni karşısında, insan ürünü olan bilgisayar, ancak basit bir oyuncak hükmündedir. Zira, bilgisayarda mühendisini gördüğümüz gibi, beynin mu’cizevî fonksiyonlarında, yaratıcı kudreti fark ederek, eserin azameti karşısında, hayran olunmaktadır.“ Stefan HAWKİNG “Bir solucanın beyni bile, bir bilgisayardan daha akıllıdır” demektedir. Çağımızın en büyük beyin cerrahlarından Prof. Dr. Gazi YAŞARGİL ise “bilgisayar iki boyutludur, beynimiz ise 11 boyutlu olup; biz onun ancak 4 boyutuna, o da kısmen vâkıfız” demektedir. Bilgisayarlar ne kadar güçlenirse güçlensin, sadece insanın emrinde, işlem yapabilmektedir. Bununla beraber beynimiz, çok fonksiyonludur ve bütün bedenimizi idare etmektedir. Bu özellikler, bir bilgisayarda görülmez.” 32
“Bilgisayar teknolojisinde deneyimli uzman Kerry BERNSTEİN, beynin birçok yönüyle, bilgisayar tasarımında taklit edildiğini ancak beyindeki tasarımın aynı kalitede kopyalanmasının, var olan hiçbir teknolojiyle mümkün olamayacak kadar mükemmel olduğunu söylemektedir.
Bernstein, ‘Beyinde olağanüstü bir paralellik hâkim. Yani tek bir bilgi, bir arada 100 bin nörona yayılabiliyor. Böylece beyin, bilinen en hızlı bilgisayardan yüzbinlerce kat daha hızlı oluyor. Bizim ise bunu, elektronikte gerçekleştirmemiz mümkün değil.’ Beynin işlemleri her aşamada, farklı iletici kimyasal işlemlerle olur. Müthiş bir esneklik ve çok yönlülük söz konusudur. Bu MOLEKÜLER SENFONİNİN, bir bilgisayarla kıyaslanması abestir. Bilgisayarlar, beynin yaptığı işlerin bir kısmını yapabilir, ama bu, ikisinin benzer şekilde çalıştıklarını veya benzer bir amaca hizmet ettiklerini göstermez.” 33
En mükemmel şekilde (AHSEN-İ TAKVİM) yaratılan insanın, beyin ve sinir sistemi fonksiyonları ve “bu özel varlığın yaratılış amacının gerektirdiği fonksiyonlara tekabül eden, bütün olumlu maddî ve zihinsel (dış ve iç) vasıflar ile donatılmış olarak, yaratılış amacına uygun şekilde var edilip, donatıldığı ve şekillendirildiği” 34 gerçeğinden, anlaşılacağı üzere “İşte insan, Cenab-ı Hakk’ın böyle antika bir san’atıdır ve en nazik ve nazenin bir mu’cize-i kudretidir ki, insanı bütün esmâsının cilvesine mazhar ve nakışlarına medar ve kâinata bir misal-i musağğar suretinde yaratmıştır. Eğer o nur-u iman, içine girse, üstündeki bütün manidâr nakışlar o ışıkla okunur. O mü’min, şuur ile okur ve intisabla okutur.” 35
Sonuç olarak, vücud-u cismanî ehl-i akıl için mütalâagâh olmasıyla, insan vücudunun anatomi ve fizyolojisinin mana-i harfî yönleriyle ve dikkatle incelenmesinden, AHSEN-İ TAKVİM sırlarının anlaşılmasına ve marifetullah düşüncelerinin inkişafına basamak teşkil edecektir. Konumuzu meşhur İslâm filozofu FARABİ’nin görüşü ile noktalayalım. “Yüce Yaratıcı, bir hardal tanesi bile müstesna olmamak üzere, bütün âlemi idare edicidir. Hiçbir şey ve hiçbir cüz’ O’nun inayetinden hariç değildir.
Âlemin her parçası, her hâl ve hadise, çok ince bir maharetle en uygun yere yerleştirilmiştir. Nitekim, teşrihe (ANATOMİ’ye dair eserler, uzuvların faydalarından bahseden kitaplar (TIBBÎ FİZYOLOJİ) ve tabiiyât (BİYOLOJİ) hakkındaki tedkikler bunun delilidir.” 36
SAĞLICAKLA KALIN
Dipnotlar:
31) http://www.sinancanan.net/soru-beyin-bir-bilgisayar-midir/
32) İnsanın Sırrı, s. 59.
33) https://www.fikriyat.com/yazarlar/ akademi/sefa-saygili/2017/11/07/beynimiz-bilgisayar-mi
34) Muhammed ESED, Kur’ân Mesajı, s. 1456, İşâret Yayınları 2013.
35) Bediüzzaman Said NURSÎ, Sözler, s. 496, Yeni Asya Neşriyat 2004.
36) Bekir TOPALOĞLU, Allah’ın Varlığı, s. 61, D. İ. B. Yayınları 1998.