Buna karşın insanoğlu atık çöp miktarını azaltmak, kaynakların tükenmesini önlemek ve kaynakların lüzumsuz kullanımının önüne geçmek amacıyla geri dönüşüm fikrini ortaya atmıştır.

Plastik çöpler tabiatta uzun süreler çözülmeden kalabildiği için dünya çapında tabiata zarar vermektedir. Plastik geri dönüşümü, hurda plastik veya atık plastiğin geri kazanılmasını yani bu malzemelerin yeniden işlenerek işlevsel ve kullanışlı ürünler haline getirilmesini sağlamaktadır. 

Türkiye’de de böyle bir sektör oluşmuş olup yeniden işlemek üzere bilhassa plastik atık ithal etmekte olduğumuz malumdur. 

Dönüşüm sektörü kâğıt üstünde baktığımızda teorik olarak dünyamızın daha yaşanılabilir olması için önemli bir fonksiyonun yerine getirilmesi anlamını taşısa da unutulmamalıdır ki dönüşüm amacıyla dışarıdan ithal edilen her çöp geri dönüşüme gitmemektedir. Bu sebeple bir ülke için çok çöp ithal etmek çok geri dönüşüm yapıldığı anlamına gelmemektedir.

Ülkemizin bu konudaki adımlarına baktığımızda şunu görüyoruz: Çevreci örgütlere göre kendi çöplerini dahi düzgün şekilde geri dönüştüremeyen Türkiye, 2021’de yaklaşık 14,7 milyon tonluk çöp ithal ederek hem 2004’teki ithalatını üçe katlamış hem de Avrupa’dan en çok plastik atık alan ülke konumuna açık ara yükselmiştir.

AB, geçen yıl Türkiye’ye 14,7 milyon ton çöp ihracatı yaparken, ikinci sıradaki Hindistan’a yapılan ihracatın miktarı ise yalnızca 2,4 milyon tondur. Birleşik Krallık haber ajansı BBC’nin raporlarına göre İngiltere’den geri dönüşüm amacıyla gönderilen plastik çöplere vericiler takılmış ve takip edilmiştir. Bu plastik çöplerin geri dönüşüm için Türkiye’ye gönderildiği, vericinin sinyal verdiği şehir olan Adana’da plastik çöplerin geri dönüşüm yerine boş arazilere bırakılarak unutulduğu ve hatta bazılarının da yakılmak suretiyle yok edilmeye çalışıldığı gözlemlenmiştir.

Bir başka çevreci kuruluş olan Greenpeace de 2021 yılında saha araştırması yaparken çoğunluğu İngiltere ve Avrupa Birliği ülkelerinden ithal edilen plastik atıklara rastlamıştır. Bu plastik çöplerin Adana’da yasa dışı olarak çevreye döküldüğü ve açıkta yakıldığı tespit edilmiştir.

Greenpeace, yasa dışı plastik döküm alanlarından topladığı toprak, kül, su ve tortu örneklerini bağımsız bir laboratuvarda bilim insanlarına inceletmiştir. Bu inceleme sonucu Adana’da tespit edilen dioksin furan miktarı, kirletilmemiş toprak numunesinin 400.000 katı çıkmış ve şimdiye kadar Türkiye’de toprakta rapor edilen en yüksek toksik düzey olduğu saptanmıştır. 

Dioksin furan kanserojen olması ile ünlü olmanın yanı sıra toprağı, havayı, suyu, çevreyi ve hatta insanı doğrudan etkileyen bir kimyasal olma özelliğine sahiptir. Anne karnındaki bebekler için toksik etki oluşturabilir, tümörleri tetikleyebilir, hormon ve bağışıklık sistemlerini etkileyebilir ve daha nice hastalıklara sebep olabilir. 

Devletin de ekonomik büyüme ve istihdam adına geri dönüşüm tesisleri açtırıp bu tesislere ithal ettikleri plastik atık başına teşvik verdiğini göz önünde bulundurursak, ülkemiz ekonomik büyüme sloganları ile her anlamda çöplüğe dönmüş durumda. 

Hele buna bir de o tesislerde kaçak çalışanların çoğunun Avrupa’ya gidemeyip Türkiye’de takılı kalan mülteciler olduğunu eklersek nasıl bir vahametle karşı karşıya olduğumuz daha iyi anlaşılır.