Şimdi konut diye ifade edilen mesken, ilmihal kitaplarında “havaic-i asliye” olarak sıralanan temel ihtiyaçlardan biri.
“Başını sokabilecek” bir evi olmak önemli.
Ama Türkiye’nin geldiği nokta itibarıyla bu hususta çok büyük bir sıkıntı ve kriz yaşanıyor. Satılık ev fiyatları ve kiralar görülmemiş rakamlara çıktı. İnşaat maliyetleri katlandı.
Ekonomik krizin giderek daha da derinleştiğini gösteren bu gelişme, genel ekonomik durumdaki olumsuzluklara, kur ve enflasyondaki tırmanışa ilaveten, artan talebe karşı arzın yetersiz kalmasıyla da izah ediliyor.
TOKİ eliyle toplu konut inşaatları AKP’nin 20 sene önce başlayan iktidar sürecinde etkili faktörlerden biri iken, gelinen noktada TOKİ yine var olmasına rağmen böylesine kronik bir mesken sıkıntısının patlak vermiş olması kaderin ibretli cilvelerinden biri olsa gerek.
İktidarın en iddialı olduğu konulardan birinde bu halin yaşanması gerçekten ilginç.
Bunda, bilhassa tek adam rejimine geçildikten sonra artıp yoğunlaştığı ve TOKİ ihalelerine de sirayet ettiği iddia edilen yolsuzluk furyasının etkisi özellikle sorgulanmalı.
AKP dönemindeki “büyüme”nin tüketimle birlikte iki ayağından biri olan inşaatta artık yolun sonuna gelindiği yönünde hayli zamandır yapılan yorumlar işin diğer boyutu.
İktidarın ekonomi politikaları, işsizler dışında, büyük çoğunluğun ömür boyu çalışsa bile maaşıyla ev (ve otomobil) sahibi olamayacağı bir Türkiye tablosunu ortaya çıkardı.
Gündemdeki “sosyal konut kampanyası” ise, öngörülen şartlarıyla dar gelirlilere faydası olmayacağı ve projelerin yine müteahhitlere yarayacağı gerekçeleriyle eleştiriliyor.
Anormal pahalılık ortamında, fiyat zamlarına yetişemeyen düşük ve yetersiz maaşlarıyla zaten ay sonunu getirmekte fena halde zorlanan insanların, gerek istenen peşinatı, gerekse asgarîsinden de olsa taksitleri ödemelerinin mümkün olmadığı ifade ediliyor.
Ve asıl yapılması gerekenin, piyasaların tamamen bozulan dengesini düzeltecek doğru adımları atmak, enflasyonu kontrol altına almak, girdi maliyetlerindeki ithalât kaynaklı yükselişi durdurmak, büyüyen bütçe açığını azaltmak ve kapatmak... olduğu belirtiliyor.
(TOKİ sitelerinin betonlaşmadaki rolü ayrıca üzerinde durulması gereken önemli bir husus.)