Son zamanlarda, ‘cemaat’ olgusuna dair çok farklı düşünceler ve sorular ortaya çıkmıştır. Bunlardan biri de ‘İslâm âlemi zaten bir cemaat, farklı farklı cemaatler oluşturmaya gerek var mı?’ sorusudur. Bu soru ilk bakışta mantıklı gibi gelse de, asrımıza baktığımızda, aslında cemaat olmanın büyük bir önemi olduğu anlaşılmaktadır.
Cemaat dediğimiz kavram, aynı dine, aynı kıbleye, aynı peygambere, aynı kitaba inanan; aralarında kardeşlik, karşılıklı yardımlaşma, samimiyet, dayanışma, fedakârlık vs. gibi değerler bulunan ve en önemlisi de Allah rızası için, bir araya gelen kişilerin oluşturduğu bir yapıdır. Cemaatler, ahir zaman ümmeti için manevî koruyucu bir elbise, bir kaledir. 1
Bediüzzaman Said Nursî Hazretleri, “Bu zaman cemaat zamanıdır. Ehemmiyet ve kıymet, şahs-ı manevîye göre olur. Maddî ve ferdî ve fâni şahsın mahiyeti nazara alınmamalı” 2 diyerek öz bir açıklama yapmıştır. Evet, hepimiz İslâm’ın altında toplanmış birer ferdiz, fakat fıtrî farklılıklar, mizaç farklılıkları, İslâm âlemini farklı farklı cemaatlere ayırmıştır. Bu farklılıklar aslında birer rahmet olarak açığa çıkmaktadır.
Peygamber Efendimiz (asm) bir hadisinde, “Ümmetimin ihtilâfı rahmettir” 3 diyerek farklılıkların rahmet olacağını ön plana çıkarmıştır. Yani herkes kendi mesleğini, cemaatini sevebilir, fakat başkasının mesleğine menfi harekette bulunmamak şartıyla. Üstad Hazretleri de bu ihtilâfı müsbet ihtilâf olarak adlandırmıştır.
Her cemaat, ‘cemaat’ olgusunu iyi anlamalı ve ona göre hareket etmelidir. Risale-i Nur Talebelerinin oluşturduğu her bir cemaatin, bu noktada Üstad Hazretleri’nin ve Risale-i Nur Talebelerinin hayatlarını iyi tahlil etmesi gerekmektedir. Özellikle Bediüzzaman Said Nursî’nin 3. Said dönemi bu bağlamda, cemaat olgusunu güçlendirmek ve şahs-ı manevî hakikatini talebelerine yerleştirmek olmuştur. Üstadın vefatından sonra abilerin birbirine kenetlenmesi, yapılan saldırılara karşı, şahs-ı manevî ile karşılık verilmesi, meşveret hakikatini yerleştirmeleri, Risale-i Nurlar’ı okuyan her bir kişinin örnek alacağı en önemli hususlardandır. Cemaat olgusunu anlayabilmek ve cemaat içindeki hakikatleri özümseyebilmek için de çokça okumak, okudukça nefsi terbiye etmek, nefsi terbiye ettikçe de Risale-i Nur dairesinde kendimize bir yer bulmuş olacağız. O yeri bulduğumuzda da asıl hizmet bizler için başlamış olacak. “…her birinizi derecesine göre birer Said ve birer vârisim ve benim yerimde Nurlar’ın birer bekçi muhafızı olarak, manevî bir hatıraya binaen kabul ettiğimi haber verdiğim gibi…” 4 diyen Üstad Hazretleri’nin müjdelediği gibi, bu dairede, birer bekçi, birer varis, birer hâdim, birer şakirt, birer Said…, olacağız. Fakat bu olmanın yolu da, Üstadın umum Nur Talebeleri’nden istediği cemaat, şahs-ı manevî, meşveret hakikatini iyi anlayabilmek ve tahlil edebilmekten geçiyor…
Dipnotlar:
1- https://www.yeniasya.com.tr/dizi/toplumun-dini-cemaatlere-ihtiyaci-var-mi_481971 Erişim Tarihi: 27.02.2021.
2- Bediüzzaman Said Nursî, Kastamonu Lâhikası, s. 28.
3- el-Aclûnî, Keşfü’l-Hafâ, I/64.
4- Bediüzzaman Said Nursî, Emirdağ Lâhikası, s. 333.