"Size iki önemli şey bırakıyorum. Biri, insanı doğruya götüren bir rehber ve nur olan Allah’ın Kitâbı Kur’ân’dır. Ona yapışın ve sımsıkı sarılın! Size bir de Ehl-i beyt’imi bırakıyorum. Allah’tan korkun ve Ehl-i Beyt’ime saygılı davranın!" (Müslim, Fezâilü’s-Sahâbe, 36)
Ehl-i Beyt, kelime olarak "ev halkı" anlamına gelen ve Peygamberimiz Hz. Muhammed’in ailesini ve soyunu ifade eden bir terimdir. İslâm dünyasında büyük bir sevgi ve saygıya mazhar olan Ehl-i Beyt'in kimleri kapsadığı ve İslâm'daki konumu, Sünnî ve Şiî mezhepleri arasında farklılıklar göstermektedir.
Ehl-i Beyt kavramının temelini Kur'ân-ı Kerîm ve hadisler oluşturur. Kur'ân'da Ahzâb Suresi'nin 33. ayeti, Ehl-i Beyt'in temizliğine ve İlâhî bir koruma altında olduğuna işaret eder:
"...Ey Ehl-i Beyt! Allah sizden her türlü kirliliği gidermek ve sizi tertemiz yapmak ister." (Ahzâb, 33)
Bu ayetin yanı sıra, İslâm tarihinde "Kisâ Olayı" (Hadîs-i Kisâ) olarak bilinen hadise, Ehl-i Beyt'in kimler olduğu konusunda önemli bir delil olarak kabul edilir. Rivayete göre Hz. Muhammed (asm), kızı Hz. Fatıma, damadı Hz. Ali ve torunları Hz. Hasan ile Hz. Hüseyin'i abasının altına alarak onlar için dua etmiş ve bu ayetin onlar hakkında nazil olduğunu belirtmiştir. Bu beş mübarek şahsiyet, "Âl-i Abâ" veya "Pençe-i Âl-i Abâ" (Abanın altındaki beş kişi) olarak anılır.
Sünnî inanışında Ehl-i Beyt, genellikle daha geniş bir çerçevede ele alınır. Hz. Muhammed’in (asm) eşleri, çocukları (özellikle Hz. Fatıma), damadı Hz. Ali, torunları Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin'in yanı sıra, Haşimoğulları'ndan olan yakın akrabaları da (amcaları Abbas ve Ebu Talib'in soyu gibi) Ehl-i Beyt'ten sayılır. Sünnî âlimler, Ehl-i Beyt'e sevgi ve saygı göstermenin her Müslüman için bir görev olduğunu vurgulamışlardır.
Şiî inanışında ise Ehl-i Beyt, daha özel ve merkezî bir anlam taşır. Şiîlikte Ehl-i Beyt, "masumiyet" (ismet) sıfatına sahip olan ve peygamberin vefatından sonra Müslümanlara liderlik etme hakkına sahip olan belirli kişileri ifade eder. Bu çekirdek grup, Hz. Muhammed (asm), kızı Hz. Fatıma, damadı ve amcasının oğlu Hz. Ali ve torunları Hz. Hasan ile Hz. Hüseyin'den oluşur. Şiîliğin en yaygın kolu olan İsnâ Aşeriyye'ye (On İki İmamcılık) göre Ehl-i Beyt, bu beş kişiye ek olarak Hz. Hüseyin'in soyundan gelen dokuz imamı da kapsar.
Risale-i Nur Külliyatı'nda Ehl-i Beyt, İslâm'ın manevî ve ruhî hayatında merkezî bir konuma sahip, derin bir sevgi ve hürmetle anılan mübarek bir silsiledir. Said Nursî, Ehl-i Beyt'i sadece Peygamber Efendimizin (asm) soyu olarak değil, aynı zamanda Sünnet-i Seniyye'nin muhafızları, İslâm ahlâkının canlı timsalleri ve manevî irşadın pınarları olarak takdim eder. Risale-i Nur'da Ehl-i Beyt sevgisi, imanın bir gereği ve Kur’ân'ın bir emri olarak vurgulanır.
Risale-i Nur'da Ehl-i Beyt kavramı, dar ve geniş olmak üzere iki manada ele alınır:
Dar Manada Ehl-i Beyt (Âl-i Abâ): Bu en hususî dairede, Peygamber Efendimiz (asm), kızı Hz. Fatıma, damadı ve amcasının oğlu Hz. Ali ile torunları Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin yer alır. Bu beş mübarek zata "Âl-i Abâ" veya "Hamse-i Âl-i Abâ" (Abanın altındaki beş kişi) denir. Bu isimlendirme, Peygamberimiz'in (asm) onları mübarek abasının altına alarak haklarında dua ettiği meşhur hadise dayanır.
Geniş Manada Ehl-i Beyt: Bu daha geniş daire, Peygamberimizin (asm) mübarek soyundan gelen seyyidleri (Hz. Hüseyin'in soyundan gelenler) ve şerifleri (Hz. Hasan'ın soyundan gelenler) kıyamete kadar kapsar. Risale-i Nur'da Ehl-i Beyt tabiri genellikle bu geniş manasıyla kullanılır.
(Devam edecek)