"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Tatarların Moskova Seferi

M. Latif SALİHOĞLU
24 Mayıs 2022, Salı
GÜNÜN TARİHİ: 24 Mayıs 1571

Kırım Türkleri olarak da bilinen Müslüman Tatarlar, bugün olduğu gibi bundan beş asır önce de Ruslar’dan çok çekti. Karşılıklı olarak, aralarında muhtelif çatışmalar yaşandı. 24 Mayıs 1571’de ise, Moskova’da büyük ve şânlı bir zafer yaşandı.

O tarihlerde yaşanan bu muazzam hadisenin gelişme seyrini özetleyerek takdim etmeye çalışalım.

*

Henüz 1683’deki “Viyana Bozgunu” yaşanmamıştı. Osmanlı ile Kırım Hanlığı arasında ciddi ve samimi bir münasebet vardı. Bu ittifaktan her iki taraf da büyük ölçüde istifade ediyordu.

Nihayet, Kırım birlikleri Moskova üzerine sefer yapacaktı ve beklenen gün gelmişti.

İşte, Osmanlı Devletinden gelen takviye birliklerle Ruslar'ın üzerine giden Müslüman Kırım Tatarları, şiddetli müsademeler neticesinde 24 Mayıs 1571 tarihinde Moskova'yı ele geçirdi.

Çatışma esnasında, aynı gün şehrin varoşlarında büyük yangınlar çıktı. Şiddetli rüzgârın da etkisiyle, Moskova şehri büyük ölçüde yandı.

Kırım Hanlığı, 1475'te tâ Sultan Fatih zamanında Osmanlı'nın himayesine girmiş ve bu sayesinde Ruslar'ın karşısında durabilmişti. Çarlık Rusyası ise, her fırsatta Kırım Türklerini sıkıştırıyor, onları itaate zorluyordu. 

Nitekim, Korkunç İvan diye bilinen Rus Çarı, 1552'de Tatarlara yönelik yaptığı şiddetli saldırılarla çok kan dökülmesine sebebiyet verdiği gibi, hükümet merkezi olan Kazan'ı da işgal etmiş durumdaydı. Bunun üzerine Kırım Türklerine gerek silâh ve gerekse tecrübeli asker yardımında bulunan Osmanlı Devleti, Rus tehlikesi bertaraf edilinceye kadar bu desteğini devam ettirdi.

*

Kırım Hanı Devlet Giray, Osmanlı'dan gelen söz konusu kuvvetli destek sayesinde toplam 120 bin askerle harekete geçti. Bu sefer esnasında, Ruslar'ı Moskova'dan söküp atıncaya kadar da mücadele etti. Nitekim, bu fetihten sonra Devlet Giray Han'a "Taht alan" lâkabı takılmış oldu.


Kırım Türklerini alevlere teslim olan Moskova şehri önlerinde gösteren temsilî resim.

Giray Han, zaferle neticelenen bu sefer ile sadece kadim düşmanı Çar IV. İvan’ı mağlup etmekle kalmadı, aynı zamanda Osmanlı Devleti nezdindeki itibarını da arttırmış oldu.

Ne var ki, Kırım Türklerinin Moskova üzerindeki hakimiyeti uzun sürmedi. Nitekim, bir yıl sonraki seferde aynı başarı sağlanamadığı gibi, önceki galibiyetin yerini mağlubiyet halleri almaya başladı.

Tarih dürbünüyle baktığımızda, bunun önemli üç sebebini görüyoruz:

1. Osmanlı'nın bir müddet sonra duraklama devresine girerek nisbeten güç kaybetmesi; 

2. Buna karşılık Çarlık Rusyası'nın giderek güçlenmeye başlaması; 

3. Kırım'daki iç siyasetin bir türlü istikrar bulamaması.

Kırım Türkleri, günümüzde de Rusya’nın baskı ve tehditleri altında bulunuyor. Bu feci halden kurtulmak için, tarihte yaşananlardan gerekli dersleri çıkararak, bilhassa dahilî ittifak ve ittihadı temin etmeye ve sağlamlaştırmaya çalışmalı.

Okunma Sayısı: 1852
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
    (*)

    Namaz Vakitleri

    • İmsak

    • Güneş

    • Öğle

    • İkindi

    • Akşam

    • Yatsı