Timur İmparatorluğu'nun kurucusu Emir Timur, rakibi ve muarızı olan Yıldırım Bayezid’den iki yıl sonra bugün, yani 18 Şubat 1405’te Hakk’ın rahmetine kavuştu.
Sultan Bayezid (8 Mart 1403’te) vefat ettiğinde 43, Emir Timur ise 68 yaşındaydı. Timur, 200 bin kişilik bir orduyla Çin seferine çıkma hazırlığı yaptığı esnada vefat etti.
Timuroğullarının son hükümdarı Mirza Bediüzzaman, aynı zamanda Emir Timur’un neslindendir. İmam-ı Rabbânî, Mektubat isimli eserinde bahsetmiş olduğu zât işte budur.
Meşhûr Bediüzzaman-ı Hamedanî ise, Mirza Bediüzzaman’dan yaklaşık beş asır evvel yaşamıştır.
Babasının ismi Mirza olan Bediüzzaman Said Nursî, tarihte meşhûr olmuş Bediüzzamanlar’ın üçüncüsüdür.
*
Emir Timur, 1401-1402 yıllarında Suriye ve Anadolu üzerine büyük akınlar yaptı. Pekçok yerler zaptetti.
1402 yazında Erzurum, Erzincan, Kemah ve Kayseri üzerinden Ankara'ya doğru hareket etti. Ankara'nın Çubuk Ovası’nda Osmanlı kuvvetleriyle yaşanan savaşta galip geldi.
Sultan Bayezid'i mağlûp eden Timur, onu esir alarak beraberinde götürdü. (Bu kahra fazla dayanamayan Yıldırım Han, esaretinin 8. ayında vefat etti.)
Timur, ayrıca Osmanlı topraklarının önemli bir kısmını hâkimiyeti altına aldı. Tâ İzmir'e kadar uzandı.
Böylelikle, Ege Denizi sâhilinden tâ Çin Seddine kadar olan pek büyük bir coğrafyaya hükmetmeye başladı.
Sıra Çin seferine gelmişti. Ancak, ömrü buna kifâyet etmedi. Sefer hazırlığı esnasında, eceliyle vefat etti.
*
Timur'dan sonra tahta geçen oğullarının hiçbiri, babalarının ülkesini aynı kudret ve bütünlük içinde koruyamadı. İmparatorluk, oğullar arasında parçalara ayrıldı. Miranşah ve Şahruh gibi. Yönetim ayrı ayrı devletler şeklinde devam etti... Ana gövdeyi teşkil eden Timurlu Hükümdarlığı 1506'da sona erince, bu hanedanın hâkimiyeti de tarihte bir başka şekil almış oldu. Aynı hanedana mensup Zahireddin Babür'ün Hindistan'da kurmuş olduğu Hint–Türk İmparatorluğu daha uzun yıllar ayakta kalmaya devam etti.
*
Timur ve oğulları, Çağatay Türkçesiyle konuşur ve yazardı... Bu arada, Timur'un oğulları ve torunları arasında tarihte iz bırakan, büyük şan ve şöhrete sahip olan bazı şahsiyetler var ki, bu vesileyle onlardan da kısaca söz edelim.
Şahruh:
Devleti 1405-47 yılları arasında yönetti. Tebriz ve Horasan bölgesini ülkesine katmakla şöhreti ziyadeleşti. Osmanlılarla iyi geçinmeye çalıştı.
Hüseyin Baykara:
1430–1505 yıllarında yaşadı. Hem devlet adamı, hem de şair bir şahsiyetti. Meşhûr Ali Şîr Nevai ile Molla Cami, onun kurmuş olduğu meclisin has şahsiyetleri idi.
Ulûğ Bey:
Timur'un torunu, Hüseyin Baykara'nın oğludur. 1393–1449 yılları arasında yaşadı. Matematikçi ve astronom bir hükümdardı.
Mirza Bediüzzaman:
Babası Hüseyin Baykara gibi âlim ve şair bir şahsiyettir. Timur oğullarının son hükümdarıdır. Özbeklere yenildikten sonra Şah İsmail’e sığındı ve onun yanında altı yıl kadar kaldı. Daha sonra, tıpkı İdris–i Bitlisî gibi oradan ayrılıp İstanbul'a geldi. Yavuz Sultan Selim'e misafir oldu.
Mirza Bediüzzaman'ın atası Timur, vaktiyle Sultan Bayezid'i vaktiyle esir almıştı. Ancak Sultan Selim, Timur'un torununa büyük hürmet gösterdi, ona hakan muamelesi yaptı ve yanı başında kurmuş olduğu bir tahta onu oturttu.
İmâm–ı Rabbânî'nin Mektubat isimli eserinde, nasihat yüklü iki mektupla hitap etmiş olduğu Mirza Bediüzzaman, işte bu mümtaz şahsiyet olup 12 Ağustos 1515'te henüz 46 yaşında iken İstanbul'da vefat etti. Mezarı Eyüpsultan’da.