Türkiye’de siyasî ve ekonomik krizlerin yaşandığı ve bazı gençlik hareketlerinin silahlı eylemler gerçekleştirdiği süreçte 24 Ocak 1980 ekonomide liberal politikaya geçilme kararları açıklandı. Ekonomide devletçi anlayıştan piyasanın belirleyici olduğu yapıya geçiş süreci başladı. Yabancı sermaye teşvik edilirken, ithalat-ihracat sınırlamaları kaldırılarak yurtdışı pazarlardaki birçok ürün Türkiye piyasalarına girdi. İletişim teknolojisinin gelişimiyle birçok köy telefonla tanıştı. Artık Türkiye’de kamu ve özel sektörde bilgisayar kullanımına geçilen dönem başlamıştı. Aslında bazı kesimlerce 12 Eylül 1980 darbesinin nedenlerinden birinin de 24 Ocak kararlarının uygulanmasının hemen başlanmasını/uygulanmasını sağlamaktı.

Ekonomide liberalleşmeyle, yurtdışındaki yabancı markalar Türkiye’de mağazalarını geniş ürün yelpazesiyle açmıştı. Bu marka ve ürün çeşitliliğinden dolayı 1980’ler ve 1990’lar boyunca gençler arasında tüketimin arttığı yıllardır. Türkiye’de 1920’lerden 1980’lere kadar genç nüfustaki kanaatkârlık, yerini tüketime bırakmıştır.

24 Ocak kararları gereğince serbest piyasa ekonomisine geçme girişimleri, Vehbi Bayhan’a göre “tam anlamıyla liberal anlayış ve kültür birikimine sahip olmayan toplum için anomi yani kuralsızlık ve yabancılaşmayı beraberinde getirmiştir. Serbest piyasa, herkesin her şeyi yapabileceği kuralsızlık algılanmış ve rüşvet, yolsuzluk, hayali ihracat, mafya gibi sosyal sorunlar meydana gelmiştir”. Tüm bunlar toplumsal güvensizlik, anomi ve yabancılaşmaya neden olmuştur. 1960’lı ve 1970’li yılların ideolojik gençliği gitmiş, yerine 1980’ler ve 1990’larda genç erkeklerde futbolcu ve genç kızlarda da manken veya şarkıcı olmak modası gelmiştir. Başka bir ifadeyle “topçu ya da popçu” olmak bir kısım genç kesimin hevesi niteliğindeydi.

1980’ler ikinci yarısından itibaren TRT’nin yeni kanalları yayına başlarken, 1990’ların başlangıcıyla da özel TV ve radyo kanalları faaliyete başlamıştır. Yine TV ve radyolarda reklamlar yayınlanarak tüketimin artışıyla, kredi kartlarının hayatımıza girmesi sağlanmıştı. 1990’ların ikinci yarısından sonra internetin ve mobil (cep) telefonlarının yaygınlaşmasıyla “bilgi, iletişim, etkileşim, haberleşme, sermaye, tüketim, çalışma” ve tüm bunlardaki hızlı değişim dönüşümler 1980’ler ve 1990’lar gençliği için “küresel etkileşimi yoğun yaşayan gençlik” tanımı söz konusudur. 

1980’lerin ardından yaşanan siyasî, ekonomik, sosyolojik ve kültürel değişimler sonucunda 1950’li, 1960’lı ve 1970’li yıllardaki iş/mesleğe dayalı statüler de yerini kolay yoldan zengin olmaya, paraya ve zenginliğe terk etmiştir.

Bununla birlikte 1980 öncesi dönemlerin birlikte/grup halinde hareket eden gençlik, 1980 sonrası süreçte bireyciliğe yönelmiş, grubun değil, kendi geleceğini önceleyen ve kendi rahatını düşünen “konformist gençlik” şeklinde dönüşmüştür. Ayrıca bireyciliğin artmasıyla, evlenme yaşı yükselmiş, bekarlık süresi uzamış, önceki dönemlerin sendika ve siyasî parti üyeliklerinden uzaklaşan gençliğin sosyolojik değişimi görülmüştür. Böylece gençler arasında toplumsal bağlar ve ilişkilerin zayıflamasından da söz edilmektedir.

1990’ların başlangıcından itibaren PKK terör eylemleri, ikinci yarısından itibaren de hükümetlerdeki istikrarsızlıklar ve ekonomik krizler işsizliği yükselten gelişmeler gençleri gelecek endişesine sevk etmiştir.

-Devam Edecek-