Gelen e-mail’lerde, köşe yazımda bahsedilen AB Dış Eylem Görev Gücü’nün geçtiğimiz Mayıs 2020’de yayınladığı “AB Güvenliği ve Savunması İçin Dersler ve Çıkarımlar Belgesi”nin muhtevasını yazmam talep edildi. Ben de belgenin detaylarını kısaca yazmaya çalışacağım.

Covid-19 salgını, bütün dünya için değişiklikleri zorunlu kıldı. Salgın aynı zamanda AB’deki siyasî ve ekonomik gerçekleri dönüştürüyor. Mesele sadece ekonomik değil, birde AB’nin çeşitlendirilmiş güvenlik ihtiyaçlarına da odaklanan bütüncül bir politikayı savunmasını zorunlu hâle getiriyor. Bu anlamda AB Güvenliği ve Savunması İçin Dersler ve Çıkarımlar Belgesi yayınlandı.

Belge’de krizin üstesinden gelmek için “ortaklıklar, dayanışma, duyarlılık, yetenekler ve hazırlıklı olma” başlıklarında 5 madde yer alıyor. 

Belge’de belirtilen başlıklar özetle:

1. Ortaklıklar: - BM merkezli güçlendirilmiş çok taraflılık ve geliştirilmiş küresel rekabet. - NATO ile daha yakın koordinasyon. - Salgınla başa çıkmak için bütün uluslar arası ortaklarla diyalog ve işbirliği. - Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası gereği AB’nin farklı sahalarda 17 görev misyonu üstlendiği ve bunlardan 13’ünün BM görev misyonları ile paylaşıldığı ve BM gibi sahadaki ortaklarla koordinasyonun arttırılması.

2. Dayanışma: - AB üye devletleri silâhlı kuvvetlerinin birbirleriyle yardımlaşmaları. - AB Dış Eylem Görev Gücü’nün, sivil otoritelere, ulusal askerî yardım konularında bilgi alış verişini desteklemesi ve kolaylaştırması.

3. Duyarlılık: - AB sınırlarının ötesinde, terörizm vb. güvenlik ve istikrarın muhtemel etkilerinin izlenmesi. - AB misyon ve operasyonlarının değişen şartlara uyum göstermesi ve ortaklara yardım etmesi. - Hızlı takip, planlama ve karar alma süreçlerine duyarlılık. - Çatışmayı önlemek için AB Dış Eylem Görev Gücü’nün Erken Uyarı Sistemi’ni en iyi şekilde kullanmak.

4. Yetenekler: - AB sivil misyonlarının, AB’nin Korona’ya tepkisine katkıda bulunma seçeneklerini belirlemek. - AB’nin NATO’su kabul edilen Daimî Yapılandırılmış İşbirliği Anlaşması’nın (PESCO), AB’nin hazırlığını ve dayanıklılığını arttıran ortak projeler üretmesi. - Avrupa Savunma Fonu ve Askerî Hareketliliği’nin yeterince finanse edilmesi, AB’nin ekonomik toparlanmasına yardımcı olunması. - AB Dış Eylem Görev Gücü’nün askerî personel analizinin yapılması.

5. Hazırlıklı Olma: - Siber, hibrit, dezenformasyon veya Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer (CBRN) vb. tehditler karşısında güvenlik açıklarının ele alınması. - Sivil ve askerî personelin tatbikatlar ve eğitimler yoluyla koordine edilmesi. - AB’nin dahili bilgi ve iletişim ağlarının korunması ve iyileştirilmesi yer alıyor.

AB Güvenliği ve Savunması İçin Dersler ve Çıkarımlar Belgesi ile salgının muhtemel güvenlik sonuçlarıyla yüzleşmeye, geleceğe daha hazırlıklı ve dirençli olmak amaçlanmıştır. Belge’ye ek olarak 27 üye ülkenin Savunma Bakanlıkları arasında online bir Covid-19 irtibatı da mevcut. AB Dış Eylem Görev Gücü; Âcil Müdahale Koordinasyon Merkezi (ERCC), Avrupa Sivil Koruma ve İnsanî Yardım Operasyonları Direktörlüğü (DGECHO), Avrupa-Atlantik Âfet Müdahale Koordinasyon Merkezi (EADRCC) ile resmî temaslarda bulunmaktadır. Bununla birlikte NATO ile de gayri-resmî iletişim halindedir.

Böylece 27 Hazirandaki makalemde değindiğim ve talep edilen teknik konu kısaca açıklanırken, AB vd. bütün uluslar arası aktörlerin güvenlik ve savunma politikalarını salgın sonrası iyileşmenin bir unsuru haline getirmeleri kuvvetle muhtemeldir.