Ancak yıllarca süren savaş ve çatışmaların yıprattığı Afganistan’a, komşu ülke Pakistan’dan gelen mülteci ve silâhlı unsurlarda bulunuyor. Sayıları birkaç binle ifade edilen, Pakistanlı mülteci ve silâhlı grupların daha çok Afganistan’ın Paktika eyaletinde zor şartlarda yaşadıkları bildiriliyor.

Afganistan’ın siyasî, ekonomik, sosyal, güvenlik gibi birçok alanda yaşadığı sorunlara bir de kuraklık eklenmiştir. BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün “Afganistan: Akut Gıda Güvensizliği Durumu Eylül-Ekim-Kasım 2021 ve Mart 2022 Tahmini Raporu”na göre “Afganistan’da kıtlık, çatışma ve ekonomik çöküşün yıkıcı bir bileşimi” olarak uyarıda bulunuyor. Taliban’ın, Afganistan’da kontrolü sağlamasının ardından uluslar arası yardımların askıya alınması da, ülkede gıdaya ulaşımı zorlaştıran önemli bir faktör. Ülkede bu kış 22.8 milyon Afgan’ın yüksek düzeyde gıda güvensizliği ile karşı karşıya kalacağından endişe ediliyor. Zikredilen 22.8 milyon kişi, Afganistan nüfusunun yaklaşık yarısına tekabül ediyor. Durumun vehameti böyle iken, Taliban rejiminin gıda krizini nasıl önleyeceğine dair belirsizlik devam ediyor.

Afganistan’da bütün bu güç şartlar içerisinde, Pakistan’ın Vaziristan bölgesinden Paktika’ya göç eden mülteciler de gıda ihtiyaçlarını karşılamakta zorluk yaşıyor. Kendilerini “muhacirin” olarak tanımlayan Vaziristanlı mülteciler, Pakistan’daki çatışmalar ve istikrarsızlıklardan dolayı Paktika’ya geldiklerini söylüyorlar. Vaziristanlı mülteciler, daha güvenli gördükleri için savaş yorgunu Afganistan’a göç ettiklerini belirtiyorlar. BM Dünya Gıda Programı tarafından “Afganistan’daki mültecilere gıda dağıtımından sorumlu birimin, ülkedeki istikrarsızlık ve güvenliğin tehlikede olmasından dolayı, Paktika ve diğer yerleşim yerlerindeki mültecilere yeterli gıdayı ulaştıramadıkları” aktarılıyor. Böylece ülkedeki gıdaya ulaşamama sorunundan, mültecilerin de derinden olumsuz etkilendiği vurgulanıyor.

Mültecilerin, gıda yardımlarının dışında geçimlerini “ormandan kestikleri ağaçları odun haline getirip satarak” sağladıkları kaydediliyor. Ancak Taliban rejimi “ağaç kesimini yasakladığını” duyurdu. Çünkü kontrolsüz ağaç kesimi ormanlık alanların azalmasına, toprağın erozyona uğramasına, yağmurlu havalarda toprak kaymalarına ve sellere sebep oluyor.” Böylece mültecilerin önemli bir gelir kapısı kapandı. Taliban rejimi ise, gıda başta olmak üzere daha fazla dış yardım talep ederek çözüme ulaşmaya çalışıyor. Fakat yardım talebinin çok da gerçekçi bir çözüm olmadığı bildiriliyor.

Mültecilerin “bir kısmının silâhlı ve Taliban adına savaştıkları” da ifade ediliyor. Hatta “çatışmalarda ölen mültecilerin kayda değer sayıda” olduğu bildiriliyor. Ancak “Taliban için savaşan mültecilerin herhangi bir maaş al(a)madıkları” bunun da “geçimlerini zorlaştırdıkları” uluslar arası basına yansıdı. Diğer taraftan mülteciler arasındaki bazı silâhlı kişilerin “Pakistan’ın birkaç cihatçı grubunun çatı örgütü, Tehrik-e Taliban Pakistan’a (TTP) bağlı Hafız Gül Bahadır Grubu üyesi oldukları” iddiaları da mevcut.

TTP’nin, Pakistan hükümetiyle daha önce ilân ettikleri ateşkes 9 Aralık 2021’de sona erdi. Pakistan hükümetiyle barış müzakerelerinde yaşanan kırılganlık ile “TTP’nin hükümet kuvvetlerine muhtelif saldırılar gerçekleştirdiği” kaydediliyor. Afganistan’daki “TTP üyelerinin bir kısmının Pakistan’a gittiği” aktarılıyor. Böylece Taliban rejimi, 29 Şubat 2020’de imzalanan bir Anlaşma ile ABD’ye verilen terörle mücadele garantisine bağlı kaldığını gösterdiği değerlendiriliyor. Elbette dinî motivasyonla donanmış silâhlı gruplar, Pakistan için de bir güvenlik sorunu teşkil ediyor.

Afganistan’daki mülteciler arasındaki silâhlı kişilerin faaliyetleri zaman zaman devam etmekle birlikte, ülke ve mülteciler için asıl sorun “gıdaya ulaşım” meselesidir. Gıda konusunun çözüme kavuşturulamaması, silâhlı mültecileri çatışma gibi arayışlara iten bir unsur şeklinde yorumlanıyor. Afganistan’da herkes için gıda ve güvenlik hususunda istikrarın sağlanması kaçınılmazdır.