Biyomimetik, biyomimikri (biyotaklit) ile ilgili okuduğumuz güzel bir yazı, Risale-i Nur’un baştan sona işlenen harika biyotaklit örnekleri hatırlattı.
Biyomimetik, biyomimikri tabiattaki bu İlahi tasarımları, modelleri inceleyip, ilham alarak, taklit ederek insanların ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan bilim dallarıdır.
Biyomimikrinin ana fikri, motifi, kainâttan model, ölçü ve akıl olarak öğrenecek çok şey var. Interface’in ürün stratejisti David Oakley, “Tabiat, benim iş ve tasarım konularında akıl hocam, hayat tarzım için bir model. Biyotaklit, tabiattan öğrenmenin bir yoludur” der.
Muhteşem “çoklu zekâ” ve muazzam bir gözleme sahibi Bediüzzaman ise, Kur’an ve “kitab-ı kebir-i kainattan” biyomimetik (biyotaklit) ilim dalını belki bir asır önce keşfetmiş, Risale-i Nur’u baştan sona örnekleriyle donatmış. Ancak, teknikten ziyade sosyal ve manevi çıkarımlar yapar ve sayısız ilham ve formüller verir.
Mesela karınca ve arı milletlerinin cumhuriyetçidirler… (baknz., Şualar, s. 317.) Yani, bu taife fertlerinin diğerinin işine müdahale ile engellemeyip adalet etmesi; yem ve çiçeklerin yerini tarifle meşvereti, iş bölümü, vs. gibi özellikleri…
Meselâ, meşhur bülbül kuşu; gülün aşkıyla mâruf o hayvancığı, Fâtır-ı Hakîm istihdam ediyor. Beş gàye için onu istimâl etmesini nazara vermesi muhteşem dersleri barındırır. (baknz., Sözler, s. 319.) Ayetü’l-Kübra’da zerrelerin, yağmurların vs. konuşturulması… “Volga Nehrinin hazîn şırıltıları ve yağmurun rikkatli şıpıltıları ve rüzgârın firkatli esmesi, beni derin gaflet uykusundan muvakkaten uyandırdı. (Lem’alar, s. 234,) “Servinin vahdeti temsil etmesi, rüzgârın “Huu”; kedinin mırmırları “Ya Rahim, Ya Rahim”; havanın her bir zerresinin “huu” ile “hüve”yi, yani O’nu [Yaratıcı’yı] anlatması; dalgaların “Ya Celil, ya Celil” diye zikirleri… Nefsime dedim ki:
“Yâhu, bu sineğe bak. Gayet küçücük zarif elleriyle kanatlarını, gözlerini siler süpürür. Her işini görür. Sen de lâakal onun kadar vücuduna hizmet etmelisin” diye ikna ettim. “Takdis ederiz o Zâtı ki, bu sineğe nezafeti ilhamen öğretir, bana da üstad yapar. Ben de onunla nefsimi ikna ve ilzam ederim.” (Mesnevi-i Nûriye, Enstitü/internet, s. 69.)
Risale-i Nur’u bir de biyomimetik, biyomimikri (biyotaklit), nenoteknoloji gözüyle okumak ne harika ilhamlar, çıkarımlara kapı açar…