Plan buysa kalkınma nerede?

Önceki yazımızda 2014-2018 Aralığını kapsayan Onuncu Kalkınma Plânı hedeflerine ulaşılamadığını üstüne üstlük On Birinci Kalkınma Plânı’nda hedeflerin yarı yarıya düşürüldüğünü ifade etmiştik.

Onuncu Kalkınma Plânı’nın ikinci bir hedefi olarak 2018 yılında GSYH’nın 1,3 trilyon dolara, kişi başına gelirin 16 bin dolara yükseltilmesi; ihracatın 277 milyar dolara çıkarılması; işsizlik oranının yüzde 7,2’ye düşürülmesinin hedeflendiği ifade edilmiş ve böylece ülkemizin büyüme performansının daha yüksek, istikrarlı ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması, rekabet gücünün ve toplumun refah seviyesinin arttırılmasının hedeflendiği söylenmişti.

2018 rakamlarına baktığımızda ise bu hedefin oldukça gerisinde olduğumuzu görmek mümkün. TÜİK verilerine göre 2018 yılında GSYH 766 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiş. Kişi başına gelir ise 9.311 dolarda kalmış. İhracatımız 168,1 milyar dolar, işsizlik oranı ise Aralık 2018’de yüzde 12,7’ye ulaşmış. Yani Onuncu Kalkınma Plânı’nda hedeflenen rakamların ancak yarısı gerçekleşmiş. Ayrıca enflasyon da oldukça yüksek rakamlarda gerçekleşmiş. 2018 yılı enflasyon oranı ortalaması yüzde 20,30 olarak ölçülmüş.

Üstüne üstlük On Birinci Kalkınma Plânı’nda 2023 hedefi; GSYH’nın 1.080 milyar dolara, kişi başına gelirin 12.484 dolara yükseltilmesi; ihracatın 226,6 milyar dolara çıkarılması; işsizlik oranının yüzde 9,9’a düşürülmesi; enflasyon oranlarının kalıcı bir biçimde düşük ve tek haneli rakamlara indirilmesi olarak belirlenmiş. Yani 2018 senesinde gerçekleştirilmesi plânlanan hedeflerin tamamı yenilenerek 5 yıl ertelenmiş. Hem de Onuncu Kalkınma Planı’ndaki 2018 rakamlarından biraz daha düşük bir şekilde.

Öyle ise Onuncu Kalkınma Plânı ne işe yaradı? İnsanın sorası geliyor; “Plân buysa kalkınma nerede? Yok eğer kalkınma buysa plân nerede?”

***

MADEM UYMAYACAKSINIZ, NEDEN PLAN YAPIYORSUNUZ?

Onuncu Kalkınma Plânı’nda diğer bir hedef olarak; “sermaye birikimi ve sanayileşme sürecinin hızlandırılacağı; yurtiçi tasarrufların, üretken yatırımların ve üretim faktörlerinin verimlilik düzeylerinin arttırılacağı; ekonominin yenilikçi ve ithalat bağımlılığı azalmış bir yapıya dönüştürülmesinin sağlanacağı” ifade edilmiş.

TÜİK verilerine baktığımızda 2014 senesinde yıllık ortalama yüzde 5,7 olan sanayi üretimi artışının 2018 yılında yüzde 1,3 seviyesine düştüğünü görüyoruz. 2019 Ağustos ayına kadar olan ortalama sanayi üretiminin ise yüzde -3,5 oranında azaldığını görüyoruz. Öyle ise sanayileşme süreci hızlandırılmamış yavaşlatılmış.

Öte yandan yatırımların sektörel dağılımında en fazla artışın çok da üretken olmayan ulaşım ve konut sektöründe olduğunu görüyoruz. Üretken yatırımların o kadar da önemsenmediği de böylece ortaya çıkıyor.

İthalat bağımlılığı açısından duruma baktığımızda da hâlâ ciddî bir dış ticaret açığı sorunumuzun olduğunu ve bu sorunun artarak devam ettiğini görüyoruz. Dış ticaret açığı ile ithalat bağımlılığından nasıl kurtulabileceğimiz merak konusu…

Sormak lâzım. Madem plâna uymayacaksınız, neden plân yapıyorsunuz? Madem plân yaptınız neden uymuyorsunuz?

Onuncu Kalkınma Plânı’nı değerlendirmeye sonraki yazımızda devam edeceğiz.