“Türkiye’nin gül bahçesi” olan Isparta’nın öne çıkan başka bir özelliği de “elma ambarı” konumuna gelmesidir. Bu bakımdan Isparta’ya sadece “güller diyarı” değil, “bahçeler, elmalar diyarı” da rahatlıkla denebilir. Çünkü Isparta, ilkbahar sonbahar arasında yeşilin bütün tonlarını barındıran, her türlü meyve ve sebzenin yetiştiği, farklı ve müstesna bir şehir hâline gelmiş durumdadır.
Artık Isparta’da gül festivalinin yanında elma festivali de düzenleniyor. Bu festivallerde misafirlere tonlarca elma, elma suyu, elma cipsi, gül suyu ve gül ürünleri ikram ediliyor. Ispartalılar fuardaki standa kurdukları “elma-matik” cihazı sayesinde ziyaretçilere renk ve büyüklüğüne göre istedikleri elmayı “tuşlayıp” takdim edebiliyorlar.
Evet, ülkemiz bir tarım memleketi olarak bilinir. Bu topraklara Cenâb-ı Hakkın verdiği büyük bir nimet ve ihsandır ki; baklagilinden narenciyesine, narından elmasına, çayından kivisine, muzundan üzümüne, hattâ kahvesine kadar her çeşit meyve ve sebzenin yetiştirildiği müstesna bir coğrafya ve harika bir iklimde yaşıyoruz, elhamdülillah.
Yurt içinde elma ihtiyacının büyük bölümü Isparta’dan karşılanıyor. Elma, Isparta yöresinde ciddî gelir kaynağı, birçok insan geçimini elmadan kazanıyor. Eğirdir elması, rengi, kokusu, parlaklığı ve aromasından dolayı iç pazarda, özellikle büyük mağazalar tarafından tercih ediliyor, meyve suyu fabrikalarının da büyük oranda ihtiyacını karşılıyor.
Isparta merkez köyleri, Gönen, Atabey, Gelendost, Şarkikaraağaç, Keçiborlu, Uluborlu ve Senirkent gibi ilçelerin elma, kayısı ve kiraz yetiştiriciliğinde önemli bir yeri var. Fakat Eğirdir elmasının, hem Türkiye’de hem de dış ülkelerde çok ayrı bir yeri ve değeri bulunuyor. Eğirdir Gölü’nden nem aldığı için burada yetişen elmaların ayrı bir lezzeti ve aroması vardır. Bu bakımdan da damak zevkine önem verenlerin ilk tercihleri Eğirdir’de yetişen elmalardır. Bu yüzdendir ki, bu yörede elma bahçelerinin sayısı her geçen gün artmaktadır. İç ve dış piyasadaki rekabet ortamı, firmaları modern paketleme, ambalajlama, pazarlama sistemleri kurmaya zorlamaktadır.
Elma fiyatları işlenmiş ve işlenmemiş olarak daha fazla değer görmektedir. İşlenmiş elmanın kilosu iç piyasada altmış kuruş ile bir buçuk lira arasında, işlenmemiş olanın kilosu ise kırk ile seksen kuruş arasında değişmektedir. Dış piyasadaki değeri ise seksen sent civarında sabittir. Fiyatlarda elmanın kalitesi de elbette ki önemlidir.
Isparta, Türkiye’de tüketilen her beş elmadan birisini üreten ve yılda altıyüz bin tondan fazla elma rekoltesi olan çok büyük bir elma üretim merkezi hâline gelmiş durumda. Bu üretimin çok büyük bir kısmı iç piyasada tüketilirken, önemli bir bölümü de; başta Ortadoğu ve Arap ülkeleri olmak üzere Avrupa’ya varıncaya kadar dışarıya ihraç ediliyor.
Elmalar fabrikalarda el değmeden büyüklük, kalite ve rengine göre ayrıştırılarak paketleniyor. Bir yandan maliyeti düşürecek çalışmalar yapılırken bir yandan da bahçelerde elma toplama aletinin alımına kadar çok geniş bir yelpazede halka hizmet ve modernizasyon için yatırım yapma çalışmaları devam ediyor.
İnsan sağlığı için, özellikle hazım husunda ve dinç ve genç kalmada önemli bir yeri olan elma hakkında Isparta Ticaret Borsası (ITB) tarafından “Günde bir elma yiyin” kampanyası da başlatılmış. Bu kampanya ile Cumhurbaşkanlığı makamından başlayıp, milletvekilleri, Meclis ve Meclis Başkanına kadar elma götürülerek destek istenmiştir.
Türkiye’de elma üretiminde söz sahibi olan Isparta’da elmanın şeker ve sertlik özellikleri ölçülerek satışa sunulacak. Bu teknoloji sayesinde, şeker hastaları ve diyet yapanların da gönül rahatlığı ile elma yiyebileceği belirtilmektedir.
      
GÖKÇEALİ KÖYÜ”NDEYİZ
Geçen hafta sonu, Isparta Temsilcimiz Mithat Yanmaz ve Barla Tesisleri Eski Müdürü Niyazi Budak’la birlikte, aynı zamanda bir okuyucumuz olan, “Gülbudak İşletmeleri” ortağı ve Müdürü olan ziraat Mühendisi Hasan Akdeniz’i çiftliğinde ziyaret ettik. Akdeniz, uzun yıllar ilçe ve il tarım müdürlüğü görevlerinde bulunduktan sonra istifa ederek kendi elma çiftliğini kurmuş. Eğirdir Gölü′nün kuzey batı kısmında Hoyran Gölü kenarında, Hoyran Ovası′nda tesis edilen Türkiye’nin en büyük elma çiftliği ve fidanlığı hakkında kendisinden bilgi aldık. Beş bin dekar, diğer tabirle beş bin dönümlük araziye kurulan tesiste, en son teknoloji kullanılmış. İşletme, aynı zamanda bölgedeki en büyük soğuk hava deposu olarak üreticilere büyük hizmet veriyor.
Tesisin yıllık elma üretim kapasitesinin üçbin beş yüz ton olduğunu beyan eden Hasan Akdeniz, iki milyon beşyüz bin anaç elma ağacının yanında üç milyon fidan kapasitesiyle de Türkiye’de bu alanda birinci olduğunu söyledi. Özellikle bodur ve yarı bodur fidancılıkta büyük gelişme sağladıklarını ifade eden Hasan Akdeniz, fidan ihracatı konusunda Orta Asya ülkeleriyle yakın temasta olduklarını ve oradaki ülkelere başlayan ihracatın yakın bir gelecekte daha da artarak ve genişleyeceğini belirtti.

ELMA ÇEŞİTLERİ
Tesislerde ondört çeşit elma üretimi yaptıklarını belirten Akdeniz bu üretilen meyvelerin çok kaliteli olduğunu iç ve dış piyasada Pazar ve müşteri bulmakta hiçbir sıkıntılarının olmadığını beyan etti.
Elma çeşitlerinin pazarlamadaki isimleri şöyle: Summer Red, Gala, Golden, Jonagold, Red Chief, Braeburn, Granny Smith, Fuji, Pink Lady, Scarlet Spur, Spur Golden, Fuji Raku, Spur Granny, Gold Chief,
Isparta’nın Eğirdir ilçesinde sektörün öncülerinden Gülbudak Tarım İşletmeleri, yurt dışı fuarlara da katılarak sektördeki gelişmeleri yakından takip ediyor. Tesiste, elmanın sertliğini ve şekerini ölçerek paketleme yapabilen teknolojik bir altyapı kurulmuş. Bu teknoloji sayesinde, özellikle şeker hastaları ve diyet yapanlar için uygun elmalar ayrıştırılarak tüketiciye sunulabiliyor.
Elmanın çap, renk ve ağırlığına göre ayırt edip paketleyen bir sisteme sahipler. Bilgisayarlı entegre tesiste elmanın durumuna göre onaltı adet farklı çıkış var. Ürünleri daha çok iç piyasada değerlendiriyorlar. Büyük mağazalar müşterileri arasında. Kalite, tat, büyüklük ve renk, marketler için oldukça önemli. Yatırımlarını buna göre yönlendiriyorlar. Firma, gelen talepler doğrultusunda, istenen şeker oranına sahip elmaları paketleyerek üzerine muhtevasını belirten etiketler yapıştırabiliyor. Müşteriler buradan kendilerine uygun özellikteki elmayı tercih ederek gönül rahatlığıyla yiyebilecek.
Eğirdir’de yaptıkları soğuk hava depoları, modern bahçeler, anaç ve fidan üretimleri, paketleme tesisleriyle sektöre öncülük yapıyorlar. 1996 yılında kurulan firma, ilk olarak beş bin ton kapasiteli soğuk hava deposu ile bu işe başlamış. 2004 yılında da kontrollü atmosferli soğuk hava depolarıyla kapasitesi oniki bin tona çıkmış. Depoculuğun yanında bölgenin gelişen elmacılığına destek vermek amacıyla daha sonra Eğirdir Gölü’nün kuzey cephesinde bin dönüm arazide bodur elmacılık yapmaya başlamış. Şu anda “bodur anaç fidanların” üreticisi ve dağıtıcısı konumuna gelmişler.

FİDECİLİKTE BÜYÜK HİZMET
Modern Tesislerde, elma üretimi, modern donanımlı 3.500 dekar arazide devam ederken, 1550 dekar arazide de, tel terbiye örtü sistemi ve serbest dikimli plantasyonlar gerçekleştirilmektedir. Gübreleme ve sulama işlemleri bilgisayar kontrollü sistemler tarafından kontrol edilmektedir. Organik ilâç ve gübre kullanımı yapılmaktadır. Meyvecilikte oluşan yeni gelişmeler yakinen izlenmekte ve uygulanmaktadır. Elma yetiştirme aşamasından paketlemeye kadar bütün üretim aşamaları, titizlikle kontrol edilip, raporlanmaktadır. Bütün üretimler EUREPGAP belgelidir. Ayrıca, bodur elma yetiştiricilerine uygulamalı teknik destek verilmektedir.
Bu alanda başta elma olmak üzere; bodur ve yarı bodur cinsi olarak; kayısı, kiraz, şeftali, armut fidanları en modern tekniklerle aşılanmakta/yetiştirilmekte, iç ve dış piyasaya arz edilmektedir. Büyük bir talep olduğu ve talepleri karşılamakta zorlanıldığı belirtilmektedir.
Elma yetiştirme aşamasından paketlemeye kadar bütün üretim aşamaları, ziraat mühendislerince titizlikle kontrol edilip raporlanmaktadır. Ayrıca, mühendisler tarafından bodur elma yetiştiricilerine uygulamalı teknik destek verilmektedir. Bir ek hizmet olarak çiftçilere “toprak analizi” konusunda da yardımcı olunmaktadır. Devamlı olarak 30, mevsimine göre de 150-200 personel çalıştıran çiftlik Türkiye’nin çok önemli, modern ve değerli bir tesisi olarak yurt içi ve yurt dışına gıda sektöründe kaliteli mal arz etmektedir.