YAŞANANLARDAN NEDEN DERS ALINMYOR?

TÜRKİYE son dört gün içinde çıkan 71 orman yangını sebebiyle zor günler yaşarken, tedbir ve yangına müdahale konusunda geçmiş yıllarda yaşananlardan ders alınmaması eleştiriliyor. Yetersiz müdahale araçları ve eleman, düşük bütçe eleştirilerin başlıcaları.

YANGINI ÖNLEME VE MÜDAHALE YETERSİZ

Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, “Mevcut orman yangınları büyük ölçüde günümüzdeki meteorolojik şartlardan kaynaklanıyor” derken, Prof. Dr. Tuncay Neyişci de Orman Genel Müdürlüğü’nün önleyici projelerden yoksun olduğuna dikkati çekti.

***

NEDEN DERS ALINMIYOR?

Türkiye’de 28-29 Temmuz tarihlerinde 21 ilde 71 ormanda çıkan ve kontrol altına alınamayan yangınlarda; tedbirsizlik, vurdumduymazlık neden ders alınmıyor sorusunu akıllara getirdi. 

Türkiye son üç gündür peş peşe gelen yangın haberleri ile sarsılıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın verdiği bilgilere göre son üç günde 21 ilde toplam 71 orman yangını çıktı. Bunlardan 20’si devam ediyor 43’ü ise kontrol altında. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin Perşembe gecesi Twitter hesabından yaptığı açıklamaya göre, Kütahya Emet, Balıkesir, Kilis, Kahramanmaraş, Kocaeli Derince, Kastamonu Taşköprü, Sakarya, İstanbul, Kocaeli, Hatay İskenderun, Bursa Keles, İzmir Ödemiş, Diyarbakır Dicle ve Karaman yangınları ile Manisa Soma’daki yangın kontrol altına alındı. Öte yandan Adana’da 20 yangından 6’sı, Osmaniye’de 4 yangından 2’si, Antalya’da 10 yangından 4’ü, Mersin’de 7 yangından 4’ü, Muğla’da 4 yangından 3’ü, Kayseri’nin Yahyalı ilçesindeki 1 yangın devam ediyor. Antalya’da yangından olumsuz etkilenen 183 kişinin hastaneye başvurduğu açıklandı. Muğla’nın Marmaris ilçesinde devam eden yangında ise bir kişinin ölüm haberi geldi. İçmeler Mahallesi’ndeki yangınına müdahale eden vatandaş Ş.A (25) alevlerin arasında kalarak öldü. Böylece yangında toplam ölen insan sayısı 4’e yükseldi.

Büyük uçak ve helikopterle orman yangını söndürülmez

Akdeniz ve Ege’de peş peşe çıkan yangınlar kontrol altına alınamazken Türk Hava Kurumu’nun uçaklarının atıl olarak bekletilmesine tepkiler sürüyor. THK’nın eski başkanı emekli korgeneral Erdoğan Karakuş, helikopterle orman yangınına müdahale edilmesinin çok yanlış olduğunu söyleyerek, “Çam yangınlarında helikopter kullanıldığı zaman helikopterin pervanesinin yarattığı rüzgâr, yanan çam kozalaklarını çok uzaklara fırlatır ve bu nedenle oralarda da yangın başlar ve yangın söndürülemez” dedi. Diken’e konuşan Karakuş, şu an Rusya’dan alınan büyük uçakların kullanıldığını belirterek, “Dağlık arazilerde çıkan yangınlarda küçük uçak kullanılır, büyük uçak kullanılmaz” dedi. Yangın söndürebilecekken ‘ormanların yanlış politikalara kurban edilmesi karşısında öfkeli olan’ Karakuş, “Çok üzgünüm. Bu duruma tahammül dahi edemiyorum” dedi.

***

Boş komplo teorileri ile bir şeyi çözemeyiz

Devam eden yangınlarla ilgili değerlendirmesini paylaşan İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Kadıoğlu, Türkiye genelinde devam eden yangınlarla ilgili değerlendirmede bulundu. Kadıoğlu, Manavgat’daki yangının ‘fön rüzgârı’ etkisinde olduğunu belirterek, “Mevcut orman yangınları büyük ölçüde günümüzdeki meteorolojik şartlardan kaynaklanıyor. Şu an kuzey yarım kürede binlerce orman yangını var. Boş komplo teorileri ile bir şeyi çözemeyiz” dedi.

***

Ormanlar da itibarımız değil mi?

İYİ Parti Antalya Milletvekili Hasan Subaşı, orman yangınları ile ilgili Tarım Bakanı Pakdemirli’ye, “Cumhurbaşkanlığının 13 uçaklı filosu itibarla izah ediliyorsa, Ormanlarımızı yangınlardan korumak için hâlâ bir uçak filosunun olmayışı nasıl izah ediliyor?” diye sordu. Meclis Başkanlığına verdiği önergesinde “Küresel iklim değişikliği ve kolay yanan ve yayılan çam ormanlarımız için hiçbir tedbir alınmadığını, eldeki mevcut Türk Hava Kurumu uçakları ve pilotları tasfiyeye tabi tutulduğunu söyleyen Subaşı, “Faaliyette olduğu açıklanan üç uçağın da kime ait olduğu ve nasıl kiralandığı hakkında da bilgi sahibi değiliz!” dedi. Subaşı, Yunanistan’da 20 adet, Fransa’da 26, İspanya’da 17, İtalya’da 19 söndürme uçağı bulunduğunu hatırlattı.

***

Bahaneden başka bir şey değil

Antalya’da 2008 yılındaki Taşağıl’dan sonra en büyük yangın olarak gösterilen Manavgat yangınını değerlendiren Türkiye Ormancılar Derneği Batı Akdeniz Şube Başkanı Prof. Dr. Tuncay Neyişci, yangının bu kadar büyük çaplı olmasının sürpriz olmadığını söyledi. Duvar’ın haberine göre Antalya’da en büyük yangınların geçmişten bugüne Serik ve Manavgat bölgelerinde çıktığını hatırlatan Neyişçi’ye göre, bunun temel sebebi yangının kontrol altına alınmasını engellediği ifade edilen poyraz rüzgarı. Neyişçi, şunları kaydetti, “1980’li yıllarda bu bölgede servi ağaçları ile rüzgâr perdeleri oluşturulmasını TÜBİTAK proje çalışmaları sonucu önermiştik. Manavgat ve Serik’te bir iki sıra sık dikilmiş servi ağaçlarıyla yangın perdeleri oluşturulması gerekiyor. Kuzeyden gelen poyraz rüzgarları böylece engellenmiş olacaktı. Eğer bu önerimiz daha önce uygulanmış olsaydı Manavgat yangınının bu büyüklükte olması mümkün değildi. Orman Genel Müdürlüğü bu rüzgarları engelleyecek hangi tedbiri geliştirdi? O yüzden ‘yangın rüzgârın etkisiyle kontrol altına alınamıyor’ demek bahaneden başka bir şey değil. Bu demek oluyor ki gelecek yıllarda da (2025-2030) bu bölgede böyle büyük yangınlar çıkabilecek”

BÖYLE DEVAM EDERSE CİĞERLERİMİZ ÇOK YANAR

Neyişçi şu noktalara dikkat çekti: “Orman Genel Müdürlüğü’nün orman yangınlarına neden olan ince yanıcıların, yangın çıktığında da yüksek enerji çıkarmasına yol açan kuru yanıcı madde miktarlarının minimuma indirilmesi konusunda bir projesi yok. Onun için de ormanlarımızın hepsi son derece yüksek yanıcılarla dolu. Yangınların bu kadar şiddetli ve yaygın olmasının bir nedeni de bu yanlış yönetim. Bizdeki ağaçlandırma çalışmalarında da kesinlikle yangınlara karşı tedbir alınmıyor. Yanan alanların içerisinde gençleştirilmiş alanların payı giderek artıyor. Öyle gençleştirme alanları yapıyoruz ki çok kolaylıkla yanıyor. Orman Genel Müdürlüğü büyük bir strateji değişikliği yapmadığı sürece bizim ciğerlerimiz çok yanar. 1990’daki Çanakkale yangınından, 2008 yılındaki Taşağıl yangınından, Marmaris gibi pek çok yangından sonra içinde benim de bulunduğum çok sayıda bilim insanı raporlar yazdık yayınladık. Orman Genel Müdürlüğü eğer o raporlardan ders çıkarsaydı bu yangınlar bu kadar büyük olmazdı.

***

Ormanlarda OHAL ilân edilmeli

Öz Orman İş Sendikası Genel Başkanı Settar Aslan, “Ormanların selâmeti açısından herşey kontrol altına alınana kadar ormanlarımızda OHAL ilân edilmesini, ormanlara giriş çıkışların kapatılmasını veya kontrollü yapılmasını istiyoruz. Bir ağacın 60 sene sonra ekonomiye katkısını düşünürseniz, sayısız canların ormanlarda kaybolduğunu, öldüğünü göz önüne alırsanız ormanlarımızın selâmeti açısından OHAL’in ilanı abartı veya çılgınca gelmemeli” dedi. 

Ankara - Recep Gören

***

NASA tarafından görüntülendi

orman yangınları, NASA tarafından görüntülendi. Antalya, Muğla, Adana, Mersin, Kilis başta olmak üzere iki gündür süren orman yangınları NASA’nın “FIRMS” adını verdiği Yangın Bilgilendirme ve Kaynak Yönetimi sistemine de yansıdı.

***

CHP ANTALYA MİLLETVEKİLİ ZEYBEK: Manavgat derhal afet bölgesi ilân edilmeli

CHP Antalya Milletvekili Rafet Zeybek, Manavgat’taki orman yangınında zarar gören Dikmen köyünden “Halkımız büyük panik içinde. Manavgat derhal afet bölgesi ilân edilmeli ve devletin bütün imkânları seferber edilmeli. Aksi takdirde Manavgat’ta telâfisi imkânsız zararlar ortaya çıkacaktır” çağrısı yaptı. Rafet Zeybek, Manavgat’ta yaşanan orman yangınından zarar gören köylere giderek incelemelerde bulundu. Dikmen Köyü’nde bir açıklama yapan Zeybek, şöyle konuştu: “Halkımız büyük panik içinde. Ben, buradaki yangının içinden bütün yetkililere sesleniyorum. Manavgat derhal afet bölgesi ilân edilmeli ve devletin bütün imkânları seferber edilmeli. Aksi takdirde Manavgat’ta telâfisi imkânsız zararlar ortaya çıkacaktır” Ankara - anka

***

Kaynakları şimdiden tükettik

Küresel Ayak İzi Ağı, 29 Temmuz’u ‘Dünya Limit Aşımı Günü’ ilân etti. Bu da dünyanın kaynaklarının bu yıl için daha şimdiden tüketildiği anlamına geliyor. Küresel Ayak İzi Ağı, Twitter paylaşımında, İskoçya’da 1 Kasım’da başlayacak Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’na (COP 26) atıf yaparak hareket geçilmesini istedi. Greenpeace Türkiye ise açılamasında “Bugün insanlığın, dünyanın bize sunduğu bir yıllık tabiî kaynakları tükettiği gün” diye yazdı. Greenpace, bugünden itibaren 2021’in kaynaklarının tükenmesi sebebiyle 2022’nin kaynaklarından ‘borç alındığını’ kaydetti.

***

‘Kitap yakıyorduk, alev çoğaldı’

Muğla’nın Marmaris ilçesinde, geçtiğimiz gün öğle saatlerinde çıkan ve 1 kişinin vefat ettiği orman yangını devam ediyor. Yangını çıkardığı iddiasıyla 10 yaşlarında 2 çocuğun pedagog eşliğinde ifadeleri alındı. Çocukların, “Kitap yakıyorduk, alev çoğaldı. Kola şişesine su doldurup söndürmek istedik. Sönmedi. Biz de kaçtık” dediği öğrenildi.