Evin dar, yetersiz olması çocuklar üzerinde olumsuz etkiler oluşturabilir. Ders çalışmaları, kendi başlarına bazı faaliyetlerde bulunması olamayacağı için gelişmesi engellenebilir. Evin konforlu, geniş, bahçeli ve daire tipi olması, virane olması, köy şartlarında hayat sürülmesi vb. çocuğun eğitiminde etkilidir. 

Kötü ev şartlarında sıkıntı içinde büyüyen çocuklar, yetişkin olduklarında bolluk içinde bile olsalar bu sıkıntı dolu günleri daima hatırlayarak huzursuz olabilirler. Zamanımızda özellikle apartmanda büyüyen çocuklar, okul ve ev dışında sokaklarda başka bir faaliyet yapamadıkları için sosyalleşmeleri zor olur. 

Çocuğun bahçede, sokakta akranlarıyla oynaması, üstünü kirletmesi, kavga etmesi, bazen dayak yemesi bazen atması sosyalleşmesi açısından etkili olaylardır. Buna sokak eğitimi de diyebiliriz. Çocuk anne-babadan öğrenemeyeceği birçok şeyi akranlarından veya 1-2 yaş büyüklerinden kolaylıkla öğrenebilir. Pederşahi aileler bu bakımdan çok etkiliydi. Çünkü çocuğun kendinden küçük veya büyük birçok kardeş, yeğen, kuzenleri vardı. Bunlardan farklı davranışlar sonucu sosyalleşmesi gerçekleşiyordu. 

Zamanımızda anne babası çalışan çocuklar ya kreşlerde ya da bakım evlerinde veya dede ve babaanne-anneanneler tarafından eğitilmektedir.

Çocukların eğitiminde evin olduğu gibi ebeveynin de etkisi büyüktür. Özellikle 5-6 yaşında küçük çocukların eğitimde annenin rolü büyüktür. Meselâ annenin fıtratında olan şefkatini yanlış olarak kullanması çocukta istenmeyen ve farklı etkiler oluşturmaktadır. 

Bunu Bediüzzaman, 24. Lem’a’da şöyle açıklıyor: “O şefkatli valide, çocuğunun hayat-ı dünyeviyede tehlikeye girmemesi, istifade ve fayda görmesi için her fedakârlığı nazara alır, onu öyle terbiye eder. “oğlum paşa olsun” diye bütün malını verir, hafız mektebinden alır, Avrupa’ya gönderir. Fakat o çocuğun hayat-ı ebediyesi tehlikeye girdiğini düşünmüyor. Ve dünya hapsinden kurtarmaya çalışıyor; Cehennem hapsine düşmesini nazara almıyor. Fıtrî şefkatin tam zıddı olarak, o masum çocuğunu, ahirette şefaatçi olmak lâzım gelirken, dâvâcı ediyor. O çocuk, “Niçin benim imanımı takviye etmeden bu helâketime sebebiyet verdin?” diye şekva edecek. Dünyada da, terbiye-i İslâmiyeyi tam almadığı için, validesinin harika şefkatinin hakkına karşı lâyıkıyla mukabele edemez, belki de çok kusur eder.” (24. Lem’a) 

Ailedeki her fert birbirinin çok yakını da olsa, her birinin fıtratı ve psikolojik yapısı farklıdır. Bu sebeple çocukların eğitimi de farklılıklar oluşturabilir. 7 yaşından sonra da çocuk artık daha çok babanın etkisi altına girer. Babasının sosyal statüsü, mesleği çocuk üzerinde farklı etkiler oluşturur ve eğitiminde etkili olur.

Annelerin çocuk eğitimindeki etkilerinin büyük olduğunu belirten Üstad Bediüzzaman’ın kendi hayatından bir hatırası şöyledir: “İnsanın en birinci üstadı ve tesirli muallimi, onun validesidir. Bu münasebetle ben kendi şahsımda kat’i ve daima hissettiğim bu manayı beyan ediyorum: Ben bu seksen sene ömrümde, seksen bin zatlardan ders aldığım halde, kasem ediyorum ki; en esaslı ve sarsılmaz ve her vakit bana dersini tazeler gibi merhum validemden aldığım telkinat ve manevî derslerdir ki; o dersler fıtratımda, adeta maddî vücudumda çekirdekler hükmünde yerleşmiş.” (24. Lem’a)

Ayrıca anne-babanın, meselâ, ahirete iman konusunda çocuklarına verecekleri telkinlerle, “Çocuklar, âhiret imanıyla insanca yaşayabilirler ve insaniyetin istidatlarını taşıyabilirler. Yoksa elim endişeler içinde, kendini uyutturmak ve unutturmak için çocukça oyuncaklarıyla, haylaz bir hayatla yaşayacak.” (Asayı Musa, 8. meselenin hülâsası)

Özetle söylemek gerekirse, yaşanılan ev ile anne ve/veya babanın çocuk üzerindeki eğitilmesi etkileri çok fazladır. Bunun için önce anne ve baba önce kendilerini iyi yetiştirmeleri gerekiyor.