Burada bizim murad ettiğimiz adâlet de budur: Siyasetin, ticaretin, şahsiyetin tesiri altına girmeyen bir hukuk ve yargı mekanizması.

Yargı erki, şayet bu manada bir hürriyete, bir bağımsızlığa sahip değilse, bir ülkede hükûmetler ile mafyatik odakların arasında herhangi bir fark görülmez hale gelir.

*

Said Nursî ve talebelerinin sürülüp yargılandığı yıllarda (1926-1986=50 yıl), Türkiye’deki adâlet sistemi dünyevî gaddarların tesiri altındaydı: Tek partili sistemin, Kemalist bürokratların, cuntacıların, darbecilerin, muhtıracıların tesiri altında…

Buna rağmen, hiçbir mahkemeden kaçmadılar. Her mahkemeye ciddiyetle katılıp ifade verdiler. Hâkimlerin vicdanına seslendiler ve nihayet bütün dâvâlardan beraat ettiler.

Günümüzde ise, kendini hâkimlerden ve mahkemelerden üstün gören aşağılık bazı herifler, her fırsatta Said Nursî ve talebelerine saldırmayı bir marifet görüyor. Öyle ki, meselâ bir genç intihar ettiğinde, bir hoca yanlış yaptığında, bir imam efendi kusur işlediğinde, o bağnazların saldırganlık damarları hemen depreşmeye başlıyor: “Yahu, bütün bu işlerin başı Said Nursî”dir. Onun ne mal olduğu anlaşılmadan, bugün yaşananları anlatamazsınız” gibisinden tevil götürmez zırvalarla, ortalığı bulandırmayı adeta görev addediyorlar.

Doğrudan bu tip habis heriflere değil, ama hakikati öğrenmek isteyenler için, bizlerin de her vesile ile hak ve hakikati olduğu gibi nazara vermemiz kaçınılmaz hale geliyor. Şimdi, o tarihî hakikatlerden küçük bir demet sunalım.

*

1925 Şubat’ında patlak veren Şeyh Said Hadisesi’nin hemen akabinde Diyarbakır’da kurulan İstiklâl Mahkemesi’nde yakalanan bütün maznunlar yargılandı. Mahkeme neticesinde 46 kişi idam edildi ve topluca meçhûl bir mezara gömüldü. (29 Haziran 1925)

Aynı dönemde yurdun birçok yerinde de İstiklâl Mahkemeleri kuruldu ve gerek şiddete bulaşan, gerekse “zararlı cemiyetler”le bir şekilde irtibatlı-iltisaklı olduğu tesbit edilen muhalif kimseler acımasızca yargılandı ve en sert şekilde cezalandırıldı. Ne var ki, Said Nursî bu mahkemelerin hiçbirine çıkarılmadı, hatta çağrılmadı bile...

Şayet, o tarihlerde Said Nursî’nin mahkemelik olacak en küçük bir vukuatı olsaydı, yahut yazdığı eserlerde “şiddeti teşvik, yahut tervic eden” en ufak bir ifade tesbit edilseydi, şüphe yok ki derhal yargılanacak ve en ağır şekilde cezalandırılacaktı. Dolayısıyla, sabıkalı bir duruma düşmüş olacaktı.

Ancak, bütün araştırmalara rağmen bir tek bahane dahi bulunamadı ve sadece “ihtiyatî tedbir” noktasından hareketle, 1926’da Erek Dağı’ndaki inzivagâhından alınarak Batı Anadolu’ya sürgün edildi.

*

Said Nursî, sürgünden sonraki on yıllık zaman zarfında hiç, ama hiç yargılanmadı. 1935 senesinde sevk edildiği Eskişehir Ağır Ceza Mahkemesi’nde ise, onu cezalandıracak hiçbir gerekçe (tarikat, siyaset, vs.) bulunamadı. Sonunda, tâ Cumhuriyet’ten evvel te’lif etmiş olduğu “Tesettür Risâlesi”ne istinaden 11 aylık bir ceza verildi ki, bunun da gerekçeli kararında “kanaat-i vicdaniye” hükmü yer alıyor.

Bunun dışında hiçbir sebep, hiçbir vukuat gösterilemiyor. Aynen, daha sonraki yıllarda yaşanan mahkemelerde de gösterilemediği gibi...

Said Nursî’yi idamla yargılayanların elinde her türlü araştırma, soruşturma imkânı vardı.

Ancak, cezalandırmaya kılıf olacak bir tek vukuat tesbit edilemedi. Sonunda, beraat üstüne beraat ve temyiz üstüne temyiz… Yani “kazıye-i muhkeme...”

Hakikat-i hal bu merkezde olmasına rağmen, ne yazık ki hâlâ bazıları çıkıp o vicdanlı hâkimleri de, onların vermiş olduğu yüzlerce beraat kararını da hiç sayarcasına Said Nursî ve talebelerini karalamaya çalışıyor.

Tutmaz tabiî. Nafiledir bu yaptıkları. Boş yere yoruyorlar kendilerini. Zira, Said Nursî gibi, onun talebelerinin de menfî hiçbir vukuatı yoktur. Olmaması için de, o zâtın çok tesirli dersleri ve vasiyet derecesinde tembihatı var. (Bkz: Emirdağ Lâhikası; Son Mektup)

Esasen, ilk sürgünden bu yana geçen 90 küsur yıllık sâbıkasız-vukuatsız Nur tarihi, bu gerçeğin en doğru, en güvenilir bir şahidi hükmündedir.