Fethi Okyar’ın naklettiği Sultan Abdülhamid’in hatırasında; “Japonların Ruslar’a karşı kazandıkları zaferin arefesinde idi. Japon imparatorluk ailesine mensup bir prens beni ziyaret geldi.”, ifadesinden hareketle Ruslar’a karşı kazanılan zafer ki 1905 yılının öncesi ziyaret gerçekleşir.
Bu zaferi Amiral Togo Heihaçiro kazanırken, ziyareti imparatorluk ailesinden bir prens yapar. Haziran 1902’de Prens Komatsu Akihito (1846-1903), Kral VII. Edward’ın taç giyme törenlerinde İmparator Meiji’yi temsil etmek üzere Birleşik Krallık’a döndü ve ayrıca Fransa, İspanya, Belçika, Almanya ve Rusya’yı ziyaret etti. 1
Prens Komatsu’nun bu ziyareti, Ali Fethi Okyar’ın naklettiği Sultan Abdülhamid’in hatıralarına dayandırılan ziyareti yapan prens ile aynı kişi olup olmadığı açıklık kazanmalıdır. Bu bilgi net olmadığı için Bediüzzaman’ın da dediği gibi suallerin, başkumandan tarafından sorulduğu bilgisi, gerçeğe daha yakındır. Gelişmelere genelinden bakılırsa sualin kaynağı şahıs görünümlü Japonya Devleti olma ihtimali de vardır.
Bunu Muhakemat’ta geçen şu ifadesinden anlıyoruz: “Binaenaleyh, hitabımı ecanibe, bahusus Japonya’ya tevcih eyledim. Zira onlar eskide bazı sualler etmiştiler; ben de cevap vermiştim. Şimdi ihtisarla yalnız bir-iki suallerine müteallik o cevabın bir parçasını söyleyeceğim.” 2
Japonya tarihinin Aydınlanmış Dönemin yönetimine ismi ile özdeş olan İmparator Meiji (1852-1912), idaresi boyunca kendi millî değerlerini koruyarak modernleşmeye gayret etmiştir. Meiji’nin geniş çaplı araştırmaları çerçevesinden bakıldığında; Osmanlı ve İslâm’ı daha yakından tanıyarak, ülkesine aktaracağı malûmatın temini için bu suallerin ardında, Meiji idaresinin varlığı kuvvetle muhtemeldir. İhtimal ki Bediüzzaman, bunu hissederek bütünüyle Japonya’nın şahs-ı manevîsine de hitap eder.
Kemalettin Ceviz’in Bayram Yüksel kaynaklı bilgiye göre suali soran komutan Amiral Togo Heihaçiro olsa da 3 o amiralin, imparatora danışmadan, söz konusu sualleri sorması mümkün mü? Belki…
Üstad Bediüzzaman, söz konusu suallere Eski Said Dönemi Eserleri’nde cevaplarını verir. 1907 veya 1908 yılında Meşihat Dairesine verdiği cevapları gazete ve mecmualarda yayınlanır, 1911 ve sonrası yıllarda kitap olarak bastırır.
Bediüzzaman’ın eserlerinin haricinde; söz konusu sorulara muhatap oluşu, cevapların ne zaman ve nasıl verildiği konularına da, Devlet Arşivi açılıncaya kadar şimdilik net ve açık bilgiye sahip değiliz.
Dipnotlar:
1- https://en-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/Prince_Komatsu_Akihito?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=sc
2- Muhakemat, s. 122
3- https://www.risalehaber.com/said-nursi-ile-japon-komutan-arasindaki-deccal-sohbeti-345078h.htm