Bu tartışmalardan birisinde AKP Grup Başkanvekili Bülent Turan muhalefet partisine mensup milletvekillerinin neredeyse geçen seneki konuşmalarının aynısını yaptığını söyleyince, Antalya Milletvekili Cavit Arı’nın, “İşte hiçbir şeyi çözememişsiniz” diye karşılık vermesi manidar oldu.

“Dünya krizimiz var, yapamadıklarımız da var, ancak fotoğrafın büyüğüne baktığımızda nasıl büyük bir başarı hikâyesi yazıldığı ortada” diyen Turan’a CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, “Bunların neresi yanlış?” diyerek ülkenin sorunlarını tek tek sıraladı:

“Meselâ bir milletvekilimiz ‘Zenginlerin borcunu sileceğinize gençlerin kredi borcunu silin’ dedi. Bir milletvekilimiz ‘Çiftçinin traktörünü, ineğini haczetmeyin’ dedi. Bir milletvekilimiz ‘Tarladan, üreticiden 1 liraya alınan mahsul markette vatandaşa 18 liraya satılıyor’ dedi. Genç bir milletvekilimiz “Her 4 gençten 1’i işsiz” dedi. Bunların neresi yanlış, bunu da çok merak ediyorum...”

Bu sorular cevapsız kalırken, iktidarın bardağın dolu tarafını, muhalefetinde ise boş tarafını göstermesinin görevleri olduğu tartışması da yaşandı.

Ardından da Altay’ın bütçeden bahsederken, “veda bütçesi” demesine Turan, “Ben on yıldan beri milletvekiliyim, Engin Bey bu tırnak içerisinde büyük espriyi on yıldır her bütçede yapar” diye karşılık verince Altay, “yalan söylüyor” diye karşılık verdi. Ardından da bunun tartışması yaşanırken çiftçiden işçiye, dar gelirliden işsize varıncaya kadar sorunlar kaynayıp gitti.

Günlerce süren bütçe görüşmelerinden bir örnek sunduğumuz tartışmalarda muhalefet milletin sorunlarını anlatırken iktidar “bardağın dolu” tarafını göstererek sorunları görmezden gelmiş oldu.

Milletvekilleri birazcık konuşabilsin

Koronavirüs salgınına rağmen bu sene bütçe görüşmeleri hayli tartışmalı geçti. Her gün ortalama 12 saat görüşmeler devam ederken, Çarşamba günü yaklaşık 16 saatlik görüşme öncesi oturumu yöneten TBMM Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, milletvekillerinin konuşma sürelerine riayet etmesini istedi. Kimsenin sözünü kesmek istemediğini söyleyen Bilgiç, mümkün olduğunda konuşmaların konuşma süresi içinde bitirilmesini istedi.

Normalde 5 dakikalık konuşma süresi olan, soru sorma için süre 1 dakikadan 40 saniyeye indirilen vekiller bu durumdan zaten şikâyetçiydi. Bir de böyle bir ikaz alınca Kahramanmaraş Milletvekili Ali Öztunç, “Grup Başkanvekillerinden keserseniz milletvekillerine eşit dağıtılmış olur. Böylece milletvekilleri de birazcık konuşabilmiş olur” deme gereği hissetti.

Yeni sistemle birlikte Meclis’in etkinliğinin azaldığı bir dönemde vekillerinin konuşma sürelerinin azaltılması ve soru sorma sürelerinin saniyelere indirilmesi bu seneki bütçe görüşmelerine damga vuran başka bir durumdu.

Meclis 3 gün çalışıyor. Bu süre içinde de milletvekillerine“gündem dışı” olarak bölgelerini, ülkeyi ve milleti ilgilendiren meselelerde sadece 1 dakikalık süre veriliyor. Vekillerde bu süre içerisinde konuşmasını tamamlamak için hızlı konuşmak zorunda kalıyorlar. Bu konuşmalar tutanaklara geçiyor, ama bu süre içerisinde ne söyledikleri çoğu zaman da anlaşılamıyor.

Bu milletin vekillerine reva mı? Mutlaka buna bir düzenleme getirilip milletvekillerinin daha çok konuşmasının önü açılmalı. Gerekirse Meclis 5 gün çalışabilmeli…

“Atanmışlar seçilmişlere hakaret edemez” tartışması

Bütçe görüşmeleri sırasında sık sık yaşanan “atanmış-seçilmiş tartışmaları”ndan birisini tutanaklardan aktaralım:

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu konuşurken bir milletvekilinden gelen sataşmaya karşı, “Beyninden konuş, beyninden!” demesi üzerine gelen itirazlardan bir kaçını aktaralım:

Özgür Özel - Hop hop, sen nasıl konuşuyorsun! Milletin vekiline hakaret edemezsin, sakın!

Adil Karaismailoğlu  - Tamam, oturun!

Burcu Köksal - Atanmışlar seçilmişlere hakaret edemez bu Mecliste!

Adil Karaismailoğlu - Arkadaşlar, bakın, yanlış bir şey söylediğim zaman özür dilerim ben, tamam mı!

Burcu Köksal - Özür dileyin!

Başkan (Haydar Akar) - Sayın Bakan, siz de üslûbunuza dikkat edin lütfen.

Adil Karaismailoğlu - Ama sabahtan beri yalanlar konuşuyor burada ya!

BAŞKAN- Sayın Bakan, hiçbir arkadaşımıza ‘Yalan konuşuyorsunuz!’ diyemezsiniz.

Özgür Özel- ‘Beyninden konuş!’ ifadesini geri al. Milletvekiline söylediğin o lâfı geri al!

Başkan – ‘Siyaseten doğru değil’ diyebilirsiniz. Ama hiçbir milletvekilini yalan söylemekle itham etmeyin lütfen.

Adil Karaismailoğlu - Tamam, siz yalan söyleyince bir şey yok, ben yalan söyleyince özür diliyorum.

Halkın terazisine çıkmayanlar…

Bütçe görüşmelerinde atanmış-seçilmiş tartışmaları sık sık yaşanırken Erzurum Milletvekili Muhammet Naci Cinisli, bu durumu ve yeni sistemi özetleyen bir konuşma yaptı.

Sayın Cinisli yeni sistemi şöyle özetledi: “9 Temmuz 2018 tarihinde Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçildi. Sistem gereği pek çok kurum kapatıldı, kurallar değiştirildi, yenileri kuruldu. Meselâ, bakanlar seçilmişlerden değil de atama yoluyla Meclis dışından görevlendirildi. Aynı şekilde, Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcısı da atama yoluyla görev aldılar. Eskiden Sayın Cumhurbaşkanının yokluğunda kendilerine, iki ayrı defa seçilmiş Meclis Başkanı vekâlet ederken, şimdi Sayın Cumhurbaşkanına atanmış Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcısı vekâlet ediyorlar. Ne kendileri ne de bakanlar halkın terazisine çıkmadılar, Meclisin de terazisine çıkmadılar. Hâlbuki, böyle önemli atamaların makulü de bulmak için en azından Yüce Meclis onayından geçmesi gerekir diye düşünüyorum. Özellikle Cumhurbaşkanı Yardımcısı bu sistemde Cumhurbaşkanı adayıyla birlikte seçime girmeli ve birlikte seçilmeli, netice itibarıyla Cumhurbaşkanına vekâlet ediyor. (…) Böyle bir karmaşa, yıllarca kurumsallaşmış Türkiye Cumhuriyeti devletine yakışmaz. (…) Sonsuz yetki kullanıp sorumluluk taşımamak, bizim anladığımız devlet idaresinde ve demokrasilerde olmaz. Bütçesini savunmak, millet tarafından seçilmiş siyasî sorumluya aittir…”

Bu sözler bütçe görüşmelerinde yaşanan yeni sistem tartışmalarının en güzel özeti oldu. Buna bir şey ilâve etmeye gerek var mı?