Kur’ân: Hem “bütün semavat / gökler ve Arz’ın / Yerküre’nin Hàlık’ı / Yaratıcı Allah”ı nam ve adına bir kitap, bir konuşmadır.
Kur’ân: Hem, Allah’ın her şeyi kuşatan sınırsız ve sonsuz Rablığı olan “Mutlak Rububiyeti” yani Allah’ın her bir varlığı terbiye edip idare ve tasarrufu altında bulunduran Rablığının gerektirdiği, bir mükâleme / bir karşılıklı konuşmadır.
Kur’ân: Hem, her türlü kusurdan yüce, yani Sübhan olan Allah’ın her şeyi kuşatan saltanatı hesabına ezelî bir hutbedir.
Kur’ân: Hem, Allah’ın her şeyi kuşatan geniş rahmeti noktasından bakılacak olursa; sonsuz merhamet sahibi olan Allah’ın; iltifat ve lütuflarını içine alan bir defterdir.
Kur’ân: Hem, İlâhlığın ihtişamlı büyüklüğünden kaynaklanan; sûrelerin başlarında bazan Allah ile Elçisi arasında İlâhî birer şifre sayılan ve Huruf–u Mukattaa denilen şifre-harfler bulunan bir haberleşme kitabıdır.
Kur’ân: Hem, Cenâb-ı Hakk’ın binbir isminden en büyük ve manaca diğer isimleri kuşatmış olan “İsm-i A’zam”ın muhit ve yöresinden inmiş olarak; Allah’ın sınırsız hâkimiyet ve büyüklüğünün tecelli ettiği / göründüğü yer olan “Arş-ı A’zam”ın; bütün kapsamalarına bakan ve onları denetleyen hikmet yayıcı; her türlü kusur ve noksandan uzak kutsal bir kitaptır.
***
İşte bu sırdandır ki, “Kelâmullah” / “Allah Kelâmı / Sözü” ünvanı; tam lâyık olduğu için, sadece Kur’ân’a verilmiş, daima da veriliyor.
Kur’ân’dan sonra sırayı, diğer Peygamberlere gelen kitaplar alır.
Daha sonra, bazı Peygamberlere gelen sahifeler hâlindeki kitaplar demek olan “Suhuflar”ın dereceleri gelir.
Allah’a ait diğer sınırsız kelimelerin bir kısmı da; özellikle ferde bakan bir ünvanla, özel bir tecellî / yansıma ile, ferdi gösteren bir isimle ve özel bir Rububiyet / Rablik ve Terbiye Edicilik ile, özel bir saltanatla, hususî bir rahmet yani şefkat ve merhametle görünen; kalbe gelen manalar demek olan “İlhamlar” sûretinde bir konuşmadır.
Melek, insan ve hayvanların “ilhamlar”ı; yani onlara gelen “ilhamlar” / Allah tarafından kalblerine konan manalar; külliyet / genellik, kapsamlılık ve hususiyet / özel oluş bakımından çok çeşitlidir.
***
Kur’ân-ı Kerim’in tarif, keyfiyet ve içeriği hakkında söylenen bütün bu sözler; dâvâ; mücerred / soyut bir dâvâ olmadığı için, her biri sağlam delillerle tefsirlerde ispatlanmıştır.
Nitekim bundan ötürüdür ki, denilmiştir:
“Elde Kur’ân gibi bir mu’cize-i bâkî varken,
Başka bürhan aramak aklıma zaid görünür.
Elde Kur’ân gibi bir bürhan-ı hakikat varken,
Münkirleri ilzam için gönlüme sıklet mi gelir?”
(Bediüzzaman Said Nursî)