Hakikî anlamda şefkat ve muhabbet olan yerde; kargaşa, bozgunculuk, geçimsizlik anlamına gelen fitne olmaz; acımak olur, ateşten kurtarmaya çalışmak olur. El yanarken, vücudun sair azaları buna ilgisiz kalamaz. Fitne zemini uhuvvet, muhabbet, tesanüd ve ihlâs düsturlarıyla yok olur.

Fitne, ateştir. Alevlendiği gibi, söner de. Onun için fitneciler kadar, ona meydan veren, körükleyen, ateşe benzinle gidenler de; fitneyi söndürme gücü, imkânı olduğu halde karışmayanlar da vebaldedir, ateş onlara da dokunur.

Fitne, çeşitlidir. Toplumları birbirine düşürmek, kişinin insanlarla ilişkilerinde sıkıntı oluşturmak, kişinin kendi içinde kafa karışıklığına sebep olmak; itikadını bozmak, inancını zedelemek, doğru bildiği şeyleri yaşamasında kişiyi şüphelere düşürmek gibi türleri vardır. 

Kelâm herkese emanet edilmez. Bir doğru bilginin hangi altyapıdaki insanda ne tür olumlu-olumsuz tezahürleri olacağı dikkate alınmalıdır. Doktor, hastasının şartlarını bilmelidir.

Fitneci, fitneyi yaymaya müsait olanlarla çalışır. Onun için size verilmek üzere tercih edilmiş bir bilgi, sizinle doğrudan ilgili değilse, ondan şüphe duymak ve çekinmek gerekir. İlgilisine verilmesi gereken bir bilgiyi siz bilgi alt yapısı olmayan, muhafaza edemeyen, tahkik ehli olmayan bir insana verirseniz yapılan iş fitneye kapı açmak olmaz mı? Bilgiye müşteri olanların da aynı hassasiyette olması gerekir. Fitne, sosyo-psikolojik bir hastalıktır ki, dinimiz, fitneyi uyandıranı ‘lânet’lemiştir.

Uyanmış fitneyi söndürmek ise bir vazifedir. Fitne, sinsice ilerler; fitneci suret-i haktan görünür, kendini sevdirir ve fitnesini yaymak için safdillerin zaafını kullanır, kendini de ‘fitne söndürücü’ ilân eder.

‘Hakkın hatırını âli tutmak’ bir vazifedir. Gelen her bilgiyi, Sokrates gibi, doğru mu, faydalı mı, iyi mi filtresinden geçirmek, faydalıdır.

Tahkik ehli olmak, konuyu ilgilileriyle ve mecrasında konuşmak, sönük ve silik bilgilere de itibar etmemek, fitne ateşini söndürür. Rabbim cümlemizi fitneden muhafaza eylesin.