Öte yandan yine bu günlerde bir siyasi parti liderinin kendi partisinin milletvekili ile yaşadığı güven problemi meselesi de ayrı bir tartışma konusu gibi görünüyor. 

İki olayın da doğru olup olmadığı ayrı mesele. Ama belli ki bir şeyler var. Zira bu türden olaylar sık oluyor. 

Biz sosyal arka plana bakalım: 

Küçük paralardan küçük büyük para kazanma hayaliyle dolandırılanları sık duyuyoruz ve hep biliyoruz. 

Ama büyük paralardan büyük paralar kazanmak hayaliyle dolandırılma olayı bizi de şaşırtıyor. 

Öyle ya, bu kadar büyük paralara sahip olmuş olanların daha uyanık olmaları beklenir. 

Burada sadece dolandıranların değil dolandırılanların da uyanıklığının kurbanı olduğu anlaşılıyor. 

Aslında konu daha derinlerde başka bir mesele ile ilgili: Yatırımda kayıt dışılık.

Yatırımını kayıt dışında tutanlar neden bu yolu tercih ediyor? 

Birinci sebep vergi kaçırmak olabilir. 

Ama asıl sebep belki de devletin düzgün işlediğine güvenmemek.

Devletin denetlediği kayıt içi yatırım mekanizmalarının dışına çıkma isteği sadece maceracılık, kumar merakı ya da fazla iştahla açıklanabilecek bir durum değil. 

Evet, “haramda gözü olmayanın cüzdanından şüphesi olmazmış”. Ama yine de kişilerin kendi varlığının kaynağını devlete açıklamak zorunda olması ayrıca bir mesele. 

“Nereden buldun” sorusunun devlet tarafından ancak makul şüpheden sonra sorulabileceğini de unutmamak gerek. 

Siyasette kayıt dışılık meselesi ise çok daha vahim boyutlarda ve siyaset kurumuna güveni dibe çekiyor. 

Bu konuda en büyük sabıka iktidar partisinin. Onu şimdilik geçelim. 

Bilhassa yeni partilerin siyasetin finansmanında kullandıkları “kayıt dışı kaynak bulma yöntemleri” güvensizlik doğuruyor. 

Anayasa Mahkemesinin önemli görevlerinden biri de siyasi partilerin mali denetimini yapmak ve AYM bu denetimde Sayıştay’dan da yardım alıyor. 

Ama öyle görünüyor ki bu denetim hakkıyla yapılmıyor. 

Ya da denetim sonucunda uygulanması gereken müeyyideler fiiliyatta işlemiyor. 

Gerçi siyasette asıl müeyyide milletin vuracağı şamardır. Ama bunun için de milletin doğru kaynaklardan bilgilenebilmesi lazım. 

Oysa son on iki seneden bu yana Türkiye’nin yaşadığı en önemli demokrasi krizi basın hürriyeti ile ilgili vahim gelişmeler. 

Devlet milletin hizmetkarıdır. Yargı da bu konuda bir yardımcıdır. Sistemin sahibi millettir. 

Ama millet kendi hakkına da malına da sahip çıkmayınca kabahatin büyüğü de millette olur. 

Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA Partisi) kurulurken bilhassa siyasetin finansmanında şeffaflık iddiası hususunda önemli bir açılım ortaya koymuştu. Gerisi geldi mi? Emin değiliz. 

Partinin web sayfasındaki bilgiye göre siyasi partilere yapılacak bağışların üst limiti, ilgili mevzuata göre 2023 yılı için kişi başı 221.591,95 TL olarak belirlenmiş. Ama gerisi belirsiz. 

“Kim ne kadar mali destek verdi” diye sormak gerekmeyebilir. Ama genelleştirilmiş bilgilerle de olsa kamuoyunu aydınlatmak, bilgi toplumu hedeflerine ulaşmak açısından çok kıymetli. 

İnşallah bir gün o da olur ve olmalı. 

Siyaseti sağlam zemine oturtmak isteyen liderler bu talebimize ne derler?