Kâinatta fıtri, tekvini kanunlar gibi, teşrii, sosyal kanunlar da caridir. Ve bunlara uyulması nisbetinde sonuç alınır. Kuru bir dua ve tevekkül yetmez! Allah’ın iki türlü kanunu vardır:
a- Tekvini şeriat: Allah’ın koyduğu, “tekvini” dediğimiz, “âdetullah, sünnetullah”, yani “tabiat” kanunları, prensipleridir. Bunlar ile uyum nisbetinde başarı vardır. Ateş yakar. Hava soğursa evliyalar da üşür. Önce Besmele, tekbir ve hemen peşinden tedbir almayanı da yöneticiler çarpar!
Şu halde, her meselede tekvini ve teşrii kanunlar çerçevesinde tedbir almalı: “De ki: Çalışın; Allah da, Resûlü de, mü’minler de sizin yaptıklarınızı görecektir.”1 “İnsan için ancak çalıştığının karşılığı vardır.”2 mealindeki ayetler çerçevesinde çalışmak gerekir. Evet, tekvini Şeriata uyan kazanır!
b- Teşriî: Şeriat kanunu, mânevi kanunlar. Bunlara ittiba imtihana tabidir... Tedbir almayan ve hesap sormayanlar takdir-i İlahi’nin kanunlarına göre cevab-ı red alır.
Hak ile hürriyet, adaleti aramak da teşrii, sosyal bir kanundur. Kim ısrar, sebat ve metanetle bu kanunlara uyarsa sonuca ulaşır. Bir ilçemizden ücret mukabili abone olmuş bir müesseseye verilen sıcak su kesilmiş. O beldenin muhtarına müracaat edilmiş, o da belediyeye sormuş, “Problem yok, su akıyor!” demişler. (Doğru, soğuk su akıyordu!) Israrla sorunca, “Suyu pompalayan tesislerde bakımı var, bir iki gün içinde hallolur!” demişler, olmamış! O işe bakan birime ulaşılmış, “Sıcak su yetmezliği var, büyük depolar yapılıyor!” demiş. Sonra “Bir otelin teknik problemleri var, su alımını durdurdu, aynı hatta olan sizin de suyunuz kesildi!” demişler. Araştırılmış ki, otelin yüklü miktarda borcu varmış, ödeme yapmadığı için suyu kesilmiş! Yani, başkasının suçundan dolayı hak sahipleri ve masumlar cezalandırıyor keyfi olarak! Sonra ilgili belediye başkanına ulaşılmış, tüm hak ve hukuki prosedürler ve sonuçları anlatılmış. Bir emirle kaplıca suyunu kesen başkan, bir emirle de açmış!
Tecrübeyle sabittir ki, hak arama şuuru ve kanunu çerçevesinde ısrarlı talep müspet sonuç veriyor. Israrla hak arama, talep etme, takip ve kontrol neticesinde işler halledilir. Zira, bu bir kanundur:
“Bir millet cehaletle hukukunu bilmezse, ehl-i hamiyeti dahi müstebit eder.”3
Engeller ise, metanetli hamiyetle aşılır: “Hamiyet ise, şiddet-i mevânia (engellere) karşı şiddetle metânet etmektir.”4
Dipnotlar:
1-Tevbe Suresi, 105.; 2-Necm Suresi, 39.; 3-Münazarat, Enst./intr., s. 74.; 4-Age., s. 30.