Fitne çıkarana fitnebaz, bozguncu denir. Hasan-ı Basri hazretlerinin, “Alimler fitneyi daha gelirken anlar, cahiller ise ancak giderken fark eder” şeklinde harika bir vecizesi var. Bir hadiste mealen, “Müminin ferasetinden sakının! Çünkü o Allah’ın nuruyla bakar.”1 denir.

Nur; ışık, bilgi, derin ve engin bir feraset, yüksek sezgi gücü demektir. “İman nûru”, ışığını Allah’a imandan alan mânevî bir aydınlık, bir basirettir. Herşeyin hakiki mahiyetini anlama, bilme, herşeye “manay-ı harfiyle” bakabilme melekesidir. Kur’an nuru -ki, Kur’an’ın bir ismi Nur’dur- iman nuru, herşeyin suretini, mahiyetini ve hakikatini gösteren bir ışık, bir ilimdir. 

İman nurunu Bediüzzaman bir yerde şöyle tanımlar: Hakiki mümin ferasetli, ehl-i tahkik, delil ve akıbete bakan, hakperest ve adildir. Feraset, üstün anlayış, derin ve hızlı seziş, engin kavrayış demektir. Ferasetin kaynağı başta “Nur, Alim, Hakim, Burhan, Hadi, Fettah” gibi Esma-i Hüsna ve Kur’an ve Nur-u Muhammedidir (asm).

Fitne bir şer ve kötülüktür. Ve fitneyi de Peygamberimizin (asm), “Bir kötülüğü gördüğünüzde elinizle düzeltiniz elinizle düzeltemezseniz dilinizle, dilinizle de düzeltemezseniz kalbinizle buğz edin. Bu da imanın en zayıf derecesidir.”2 diye buyurduğu gibi düzeltmek ve yatıştırmakla mükellefiz.

“Bu yaşa geldik. Bundan sonra ilim tahsil edip nasıl feraset, basiret sahibi olabiliriz ki!” diye hiç ümitsizliğe düşmeyelim. Zira, imanın gereği el-emel, yani, daima ümitvar olmaktır: “Lateknatu min rahmetillah/Allah’ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin.”3

Evet, “Bir sene bu risaleleri ve bu dersleri anlayarak ve kabul ederek okuyan, bu zamanın mühim, hakikatli bir âlimi olabilir. Eğer anlamasa da, madem Risale-i Nur şakirtlerinin bir şahs-ı mânevîsi var; şüphesiz o şahs-ı mânevî bu zamanın bir âlimidir.”4 Kavrayamadığı veya branşının dışındaki mevzuları da cemaat, meşveret, şahs-ı manevi anlar. “Kur’an-ı Hakimin hadimlerini ve tilmizlerini aldanmamak için yazılmıştır.”5 notu düşülen Hücumat-ı Sitte isimli eser de basiret, feraset sahibi yapar. Hülasa, iman esaslarını, Esma-i Hüsna’yı ne kadar tefekkür, tezekkür, mütalaa, müzakere bilgi/ilim nisbetinde ufkumuz, imanımız, ferasetimiz artar. Çünkü, “İmân hem nurdur, hem kuvvettir.”

Dipnotlar:

1-Tirmizi, Tefsiru’l-Kur’an, 16, vd.; 2-bknz., Müslim, İman, 78.; 3-Zümer Suresi, 53.; 5-Lem’alar, s. 171.; 4-Mektubat, Enst./intr., s. 401.; 5-Sünühat, s. 284.