Ki, “Sizler insanlar için çıkarılmış en hayırlı ümmetsiniz. İyiliği emreder, kötülükten nehyedersiniz,” “Peygamber’e düşen ancak tebliğ etmektir” şeklinde birçok âyet ve hadiste vurgulanır.  

Takip edilmesi gereken üslûbun çerçevesi de, “İnsanları Rabbinin yoluna hikmetle ve güzel öğütlerle çağır ve onlarla olan mücadeleni en güzel şekilde yap. Şüphesiz ki Rabbin, O’nun yolundan sapanları en iyi bilendir; doğru yolda olanları en iyi bilen de yine O’dur” âyetiyle çizilir.

Peygamberimiz (asm), bu hakikatleri fiilen ve hâl diliyle yaşayıp açıklarken, “Kolaylaştırın, zorlaştırmayın; müjdeleyin, nefret ettirmeyin” tarzında yorumlar. İkna ve ispat; tergip, yani rağbeti arttırma; tebşir/müjdeleme ve korkutma da dengeli olmayı gerektirir. 

Hiç şüphesiz, bu hakikatlerden çıkan sonuç, iman ve İslâm esaslarını anlatmada en etkili metotlardan birisi, ispat ve izah ederek iknadır. İkna, uyma/ittiba etmede önemli rol oynar ve üç esas söz konusudur:  

Tebliği verenin, mesajın mahiyetinin ve mesajı alanın özellikleri... Dâî/tebliğci sahasında otorite, güvenilir, hoş bir görünümü yanında en önemli özelliği şudur: 

Mesajı akla yatkın, ispat edilir, kalp ile vicdanları tatmin edici ve ayrıntılı bilgiyi ihtiva etmelidir.  

İtaat: Kişi kendi arzusuyla değil de başkalarının isteklerine göre bir davranışta bulunursa, bu, “itaat/boyun eğme” olur. 

Aklî/mantıkî izah ve ispat kendi isteğiyle uymayı, mükâfat veya cezalar itaati arttırabilir. Kur’ân, iman ve İslâm esaslarını ispatta, Cennet ve Cehennemle her iki unsuru da kullanır.  

Benimseme/kabul etme: Kişi bir fikri/kaideyi gerçekten inandığı için benimser, kabul eder ve o davranışa uyar. Meselâ gençlerin eve gelen misafire can ü gönülden “Hoş geldiniz!” demeleri ve ilgilenmeleri gibi...