"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

“Muhakemat” fidanlığının meyveleri (1)

Çetin ACAR
14 Haziran 2025, Cumartesi
Bu yazılarımızla külliyatın mukaddemesi hükmünde olan “Muhakemat” eserinin gelecekte yazılacak olan Risale-i Nur eserlerine fidanlık olduğunu bu zamanda yaşayan ve Risale-i Nur’la müşerref olmuş bizler daha iyi anlıyoruz. Bu önemli eserin bazı önemli kısımlarını şerh ve izah etmeye gayret ettik.

Bu şerh ve izah rahmetli Necati Can ağabeyimizle üç yıllık yaz okumalarının bir meyvesi olduğunu da belirteyim. Bu müzakereli derslerde aldığım notlar ve nakısane benim de katkılarım sonucu olarak başkalarının istifade etmesine de faydamız olması temenni ve duasıyla.

Osmanlı son dönemlerini yaşamaktadır. Kurumlar arası bağlar kopmuş âdeta her şey başıboş vaziyette ve idarecilerin keyfî tutumlarına göre işlemekteydi. 

Üstad Hazretleri o günlerdeki Osmanlı siyasetini ve meşrutiyeti anlatmak için Münazarat’ı yazmış ve daha sonra özellikle araları bozulan ve sahipsiz kalan mektepliler ile medrese talebeleri arasındaki, birbirlerini tekfir derecesine varan, şiddetli münakaşayı önlemek için de Muhakemat’ı yazmış. Şöyle ki;

“Âlem-i İslam’da ehl-i sünnet ve cemaat denilen ehl-i hak ve istikamet fırka-i azîmesi, hakaik-i imaniye ve Kur’âniyeyi istikamet dairesinde hüve hüvesine Sünnet-i Saniyeye ittiba ederek muhafaza etmişler. Ehl-i velayetin ekseriyet-i mutlakası, o daireden neş’et etmişler. Diğer bir kısım ehl-i velayet, Ehl-i Sünnet ve Cemaatin bazı desatirleri haricinde ve usullerine muhalif bir caddede görünmüş. İşte şu kısım ehl-i velayete bakanlar iki şıkka ayrıldılar.

Bir kısmı ise , Ehl-i Sünnetin usulüne muhalif oldukları için, velayetlerini inkar ettiler. Hatta onlardan bir kısmının tekfirine kadar gittiler.

Diğer kısım ki, onlara ittiba edenlerdir. Onların velayetlerini kabul ettikleri için derler ki; ‘Hak yalnız Ehl-i Sünnet ve Cemaatin mesleğine münhasır değil’ ehl-i bid’adan bir fırka teşkil ettiler, hatta dalalete kadar gittiler”1

Üstad Hazretleri, Osmanlı’nın son dönemleri olan mariz asrında avam tabakasının meşrutiyeti daha iyi anlamaları  için “Münazarat”ı, havas tabakası için de “Muhakemat”ı yazdığını söyleyerek önemli bir vazifeyi ifa etmiştir. 

Devletlerde insanlara gibidir. Nasıl ki insanın rahatsızlanan bir uzvu bütün vücudu etkiliyorsa, devletin de bir kurumu bozuldu mu o bozulma her yere sirayet eder, âdeta bütün vücut hasta olmuş gibidir.

Artık asırlara hükmeden koca Osmanlı’nın sonu gelmişti. Asırlar mariz, yani sakat, zayıf. Devletin her kurumu hasta. Devleti teşkil eden birimler ise alîl, yani sakat. 

Çare? Çare Kur’ân ve İslâmî esaslardan başka bir şey olamazdı. İşte Bediüzzaman da öyle yaptı.

Eskiden etkili ve keskin olan İslâmiyet kılıcı da etkisini kaybettiğinden. O kılıcı tekrar eski haline gelmesi için üstünde oluşan küfleri ve pasları “saykal” vurmak (cilalamak, parlatmak) gerekirdi. İşte “Muhakemat” eseri ile bunu yapmaya çalıştı.

Bid’atlar çoğalmış, Kur’ân’ı anlama ve yaşamada her ağızdan çıkan değişik sesler karmaşaya yol açmıştı, “Muhakemat” eseri, Kur’ân’ın nazil olduğu ilk zamanlarına ve İslâm’ın gerçek yüzünü gösteriyor olması ve Kur’ân’ın daha iyi anlaşılması için yeniden bir alt yapı oluşturuyor olması bakımından da önemli bir eserdir.  

Dipnot:

1- 26. Mektup, 4. Mebhas, 9. Mesele.                                             

Okunma Sayısı: 1199
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
  • Nimet

    14.6.2025 22:48:15

    Risalelerde yoğunlaşmış, Risale-i Nur da fani olmuş, Bediüzzamanca bakan ,düşünen kişilerin yazılarını okumak istiyoruz

  • Nimet

    14.6.2025 22:45:58

    Gazetemizde gerçekten Risaleleri derinlemesine işleyecek yazılara ihtiyaç var.

  • Nimet

    14.6.2025 22:45:07

    Şerh yapmaktan bahsetmişsiniz.Bu yazınız sanırım henüz giriş . Eğer yazı serisi halinde olacaksa cidden Muhakematta çok fazla yer var..(şerhin yapılacağı).Ama eğer açıklama/bilgilendirme şeklinde olacaksa şerh ya da izah olmaz

  • Mehmet Çetin

    14.6.2025 14:28:07

    Çetin Acar abim, çalışmanızdan dolayı tebrik ediyorum. Sizşnde belirttiğiniz gibi bu değerlendirmeler o dersten sizin mütalaanızdır. Devam, bunlar gelecek neslin istifadesine faydalı eserlerdir.

  • Hüseyin İlhan

    14.6.2025 14:02:36

    Çetin kardeşim rabbim ebeden razı olsun.Acizane kendi nefsim ve imtihanıma muvacceh olarak aldım,kabul ettim ve rabbim nefsimde yaşamayı nasip eylesin. Aziz üstadımızın iman ve kur'an hizmeti prensiplerini,metodolijisini idrak etmiş olsa diyanet sanırım ülkemizde birçok mesele hal olur. Ne acı ki diyanet geliyooor geliyor asıl mühim nokta da divanece duruyor. İçimi acıtan bir hal şu ki .Diyanet sadece hac,umre organizasyonu ve onların tekraar tekrar reklamları için mi var. İslamın 5 şartından olan hac ne zaman müslümana farz olduğu malum.Buna rağmen daha ehemmiyetli haller,mevzular varken bu tarz tekrarlar olması acı.

  • Cetin acar

    14.6.2025 12:51:00

    "...büyük bir bahçeye giren kimsenin, o bahçenin bütün meyvelerine elleri yetişmez, fakat eline girdiği miktar yeter." Şualar 163 "...ve inşallah vazifeniz şerh ve izahla ve tekmil ve tahşiye ile ve talim ile...Risale-i nur u tanzim, tertip, ve tashih ile ile devam edecek." BARLA L. 284. Mektup. Abdullah bey ılginize teşekkür ederim

  • S. Pelin Kurukahveci

    14.6.2025 12:09:04

    Allah razı olsun istifadeye medar bu yazınızı zevkle okudum. Devamını dilerim.

  • Abdullah

    14.6.2025 04:24:59

    Şerh, izah ve haşiye nasıl yapılır, Barla Lahikası,283 veya 284 nolu mektupta açıkça beyan edilmiştir.İki misâlle me sele mükemmel ifade edilmiştir.Bu tarzın haricinde yapılanlar şahısların kendi anladıkları ve anlattıklarıdır.Risa le-i Nur'a mal edilemez.Şahıslara aittir.

(*)

Namaz Vakitleri

  • İmsak

  • Güneş

  • Öğle

  • İkindi

  • Akşam

  • Yatsı