ADI KONULMAMIŞ İFLAS

Ekonomist Mustafa Sönmez: “MB rezervleri ekside ve bu durum adı konulmamış bir iflas anlamına geliyor. Yeni Ekonomik Program da sorunu çözmez. Bu durum artık dikiş tutmaz. Sorun politik. Ekonomi yönetim modeli için halkın rızası alınmalı. Erken seçime gidilmeli.”

DÖVİZ NİYE ARTIYOR?

Dünya yazarı Alaattin Aktaş: “Cari açığı kapatacak kalemlerde giriş yok, aksine çıkış var. Doğrudan yatırım yıllardır ara ki bulasın. Dövize hücum yaşanmış. Uluslararası alandaki yalnızlığa hiç girmiyorum. Bu durumda ‘Döviz niye artıyor?’ sorusu havada kalmıyor mu?”

***

Ekonomi dikiş tutmuyor

Ekonomistler, yeni açıklanan ekonomik paketin de ekonomi için çözüm olmayacağını söyleyerek, ekonominin dikiş tutmadığına dikkat çekti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (MB) uzun zaman aradan sonra faiz arttırımına gitti ve politika faizini 8.25’ten 10.25’e çıkardı. Merkez Bankası’nın kararı sonrası döviz kurunda düşüş gözlendi ancak Dolar ve Euro, TL karşısında yeniden değer kazanmaya başladı. İktisatçı yazar Mustafa Sönmez gelişmelere ilişkin euronews Türkçe’nin sorularını cevapladı. Doların dünya genelinde yeniden yükselişe geçtiğine dikkat çeken Sönmez, bunların esas nedeni değiştirmediğini ve bu nedenin de hükümet politikalarına olan güvensizlik olduğunu kaydetti. 

Açıklanmayan iflâs anlamına geliyor

Yurtdışında Türkiye’nin itibarının çok düştüğünü belirten Sönmez, MB rezervlerinin ekside olduğunu ve bunun ismi açıklanmayan bir iflâs anlamına geldiğine değinerek şunları söylüyor: “Dolgularla rezerv varmış gibi bir görüntü yaratılıyor ancak bugün MB verileri açıklandı. Bu dolguların 64 milyar dolar ile yüzde 76 oranına ulaştığını görüyoruz. Yani eksi 40 milyar dolar içeride rezervlerimiz. Swapları çektiğiniz anda 40 milyar dolar eksideyiz. Dünyada tabi bunlar izleniyor ve bu kırılganlığın farkındalar. Dışarıdan adı iflas olarak konmasa da bu kadar zayıf bir rezerviniz varsa bu ne demek? Siz kısa vadeli borçlarınızı şu anda eldeki dövizlerle ödeyemezsiniz. Dolayısıyla adını koymasalar da fiili olarak ‘yükselen’ değil ‘az gelişmiş’ ülke görüntüsü ortaya çıkıyor.” 

Ekonomik paket de çözmez

Sönmez enflasyon sonuçtur faiz sebep iddiasının bir kez daha çöktüğünü belirterek, “Madem öyleydi niye tekrar faiz yükselttiniz, daha da düşürseydiniz” şeklinde konuştu ve sözlerine şöyle devam etti: “Siz şimdi enflasyonu mu yükseltmeye çalışıyorsunuz? diye sorarlar adama, ama tabi o zaten bir safsataydı. Nitekim o iddianın arkasında duran da yok. Biz doğruyu savunuyoruz da faizler şundan dolayı şöyle diyebilen yok.” “Yeni Ekonomik Paket (YEP) açıklamak da çözmez, çünkü bu durum artık dikiş tutmaz.” diyen Sönmez, konunun tamamen politik olduğunu ve bu sebeple de siyasî olarak var olan ekonomi yönetim modeli için halkın rızasının alınması gerektiğini bunun da erken seçim anlamı taşıdığını belirtti. Uzun zamandır şartların bunu zorladığını ancak hükümetin direndiğini anlatan Sönmez, artık oyun alanının ve çemberin daraldığını ifade etti.

Gerçekler ortada

Dünya yazarı Alaattin Aktaş, Merkez Bankası’nın net rezervinin Ağustos sonunda eksi 37 milyar doları aştığını kaydettiği yazısında döviz kurlarının sebep yükseldiğini “Cari açığı kapatacak kalemlerde giriş olmadığı gibi bir de aksine çıkış yaşanıyor. Bu yıl en çok işaret ettiğimiz konu oldu; yabancı yatırımcı hisse senedinden de, devlet iç borçlanma senedinden kaçarcasına uzaklaşıyor. Doğrudan yatırım, zaten yıllardır ara ki bulasın. Bunlar döviz arzı yönünden yaşanan sıkıntılar. Diğer tarafta talep de hız kesmiyor ki...” diye açıkladı. Türkiye’nin dövize ihtiyaç duyduğunu ancak döviz elde edecek kaynaklarının sınırlı olduğunu belirten Aktaş, “Kamu ve özel sektör borç ödemek için dövize ihtiyaç duyuyor. Dövize bir hücum yaşanmış. Bütün bunların üstüne rezerviniz de yok olmuş ve eksiye düşmüş... Uluslararası alanda yaşanan yalnızlığa hiç girmiyorum. Şimdi bütün bu gerçekler ortada dururken, “Döviz niye artıyor” sorusu biraz havada kalmıyor mu?” diye sordu.

Dolar 7.85’i de geçti

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın dün üç yıllık ekonomik yol haritasını içeren Yeni Ekonomik Programı açıklamasına kısa süre kala dolar ve euroda yeni tarihi zirveler geldi. Dolar 7.8542 TL’ye kadar yükselirken, euro ise 9.1677 TL seviyesine çıktı. Çift hanelere gelen sterlin 10.1059 TL ile zirve yaptı.