Dünya siyasetinde de hak, hukuk ve adalet temelli işler olsa haksızlar öne geçebilir miydi?

Acaba Azerbaycan ve Ermenistan arasında ihtilâf konusu olan Dağlık Karabağ meselesi  de ‘büyük devletler’ arasındaki kavgaya malzeme mi ediliyor? Yabancı kaynaklı haber  ajansları dahi şöyle yazıyor: “Ermeni nüfusun yoğun olduğu Dağlık Karabağ 1991 yılında bağımsızlık ilân etti ancak 145 bin nüfuslu bölge devletler hukuku açısından Azerbaycan’a bağlı görülüyor.” (dw.com)

Peki, ‘devletler hukuku’ açısından bir yer bir ülkeye bağlı olursa, başka bir ülke buraya sahip çıkabilir mi? Çıkarsa ‘büyük devletler’in ne demesi icap eder? Bu mesele diplomatik yollarla ve masada ve Azerbaycan lehine çözülmesi gereken bir mesele değil mi? Hukukî bakımdan böyle olduğu halde niçin bu kolay yol tercih edilmiyor? Yoksa, ‘büyük  devletler’ bu meseleyi bahane edip kendilerine ‘alan’ açmak mı istiyor?

Tam da Dağlık Karabağ meselesi gündeme geldiği günlerde Gürcistan Başbakanı Giorgi  Gakharia’nın açıklaması duyuldu. Gakharia, Abhazya savaşının sona ermesinin 27. yıl  dönümünde, “Bu savaşın galibi yok ve bu savaş hem Gürcüler hem Abhazlar için,  hepimiz için bir trajedidir” demiş. (AA, 27 Eylül 2020)

İlgili haberde şu bilgiler var: Tiflis’te Kahramanlar Meydanı’nda bulunan ve Gürcistan’ın  bağımsızlığı için savaşarak şehit düşen askerler anısına inşa edilen anıtta düzenlenen  törene, Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, Başbakan Gakharia ile Parlamento Başkanı Arçil Talakvadze katıldı.      

Cumhurbaşkanı Zurabişvili, burada yaptığı konuşmada, şunları söyledi: “Hem Abhazlar  hem de bütün Gürcistan vatandaşları, birlikte ve ortak çabalarla geçmişin yaralarını  iyileştirebileceğimizi ve gelecek nesillerimiz için daha parlak bir geleceğin temelini  atabileceğimizi anlamalıdır.”      

Başbakan Gakharia da Abhazya savaşının herkes için bir trajedi olduğunu vurgulayarak, “Bu savaşın galibi yok ve bu savaş hem Gürcüler hem Abhazlar için, hepimiz için bir  trajedidir” diye konuştu.

Hatırlanacağı üzere Gürcistan ordusu ile Rusya’nın desteklediği Abhazyalı ayrılıkçılar arasında 1992-1993’te 13 ay boyunca savaş yaşanmış, Rusya ile Gürcistan arasında ise 2008’de “Güney Osetya Savaşı” olarak bilinen çatışmalar çıkmıştı. Savaşın ardından  Rusya’nın desteklediği Abhazya ve Güney Osetya bölgeleri, Gürcistan’dan tek taraflı bağımsızlığını ilân etmiş, Rusya 2008’de bu iki  bölgenin bağımsızlığını tanımıştı.

İcap ettiğinde savaştan geri durmak da olmaz. Ki buna tarih şahittir. Ancak her zaman  için bu son çare olarak görülmeli. Her devletin, ‘devletler hukuku’nu işletmek için  bilhassa barış zamanlarında gayret göstermesi icap eder. BM ve benzeri kuruluşlar niçin var?

Bakınız, dünya barışı için de yine hak, hukuk ve adalete ihtiyaç duyuluyor vesselâm.