Chicago Üniversitesi Öğretim Üyesi, iktisatçı Prof. Dr. Ufuk Akçiğit, İzmir’de düzenlenen “İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi”nde Türkiye’nin karşı karşıya olduğu problemleri sıralamakla iktifa etmemiş ve bazı ‘çare’leri de sıralamış. 

İşte, Prof. Dr. Akçiğit’in tespitleri ve reçetesi:

“Singapur, Güney Kore, Litvanya… Başka ülkeleri de listeledim. Onların ortak özelliği hepsinin (önceden) bizden daha fakir olmaları ama bugün hepsinin bizden daha zengin olmaları. Hepsi Türkiye’den bir noktada daha fakirmiş ama bugün… Bunlar sadece bir coğrafyadan gelmiyor. Asya’dan olanlar da var, Latin Amerika’dan olanlar da var, Doğu Avrupa’dan olanlar da var.

“Aylardır neyi konuşuyoruz? Faiz politikası, enflasyon. Şunu lütfen karıştırmayalım, faiz ya da enflasyon bir ülkeyi büyütmez. Yani onu kontrol altına almak büyüyebilmek için ortam sağlar. Bu gerekli koşuldur ama yeterli koşul değildir. Siz enflasyonu kontrol altına almak zorundasınız nokta. Ama kontrol altına aldıktan sonra bu ondan sonra büyüyeceğiniz anlamına gelmiyor. Ekonomideki büyüme para politikası ile olmaz. Yanlış politikalarla küçültebilirsiniz bir ekonomiyi ama uzun vadede bir ekonomiyi büyütebilmeniz için teknoloji ileriye götürmeniz gerekir.

“Teknolojik gelişmeyle illaki uzaya gideceğiz ya da uçan araba yapacağız demek değil bu. Siz verimliliğinizi artırmak için farklı farklı stratejiler uygulayabilirsiniz. Örneğin ya sıfırdan ARGE laboratuvarları kurarsınız, gerçekten çok büyük harcamalar yaptırıp dünyada olmayan teknolojiler geliştirmeye çalışabilirsiniz. Dolayısıyla imitasyon bazlı ya da lisanslama bazlı bir büyüme ile başlayabilirsiniz. İşte Güney Kore’nin tam olarak yaptığı buydu.

“Türkiye, inovasyon açısından nerede diye bakarsak; patent açısında da bilimsel çıktı açısından da bu zengin ülkelerin oldukça arkasındayız. Bir birimlik fark, yüzde 100’lük fark anlamına geliyor. Bir birimlik fark varsa o iki katı anlamına geliyor. Su çeşmeden cılız akıyor.

“Neler yapılması gerekiyor? Liste uzun ama burada üzerinden geçmem gerekirse; eğitimde gelir adaletsizliğinin etkisini azaltmamız gerekiyor. Eğitimde, bilimde ve işgücünde ayrımcılığa kesinlikle izin vermememiz gerekiyor. Üniversitelerde eğitim ve araştırma kalitesini çok ciddi şekilde yükseltmemiz gerekiyor, çok çok gerilerdeyiz kaynak ayırmamız gerekiyor. Özel sektörde rekabeti artırmamız gerekiyor. Kaynaklara en çok hak eden şirketlerin ulaşmasını sağlamamız gerekiyor. Nasıl öğrencilere karne veriyorsak firmalara da karne vermemiz gerekiyor. Devlet desteğini alıp iyi şeyler yapmamış firmalara tekrar devlet desteği vermek bence yanlış. Teşviklerde niceliğe değil niteliğe odaklanmamız gerekiyor. Hak edene hak ettiğini vermemiz gerekiyor.” (ankahaber. net, 18 Mart 2023)

Bu teklif ve çareleri uygulama imkânımız yok mu? Varsa niçin yapmıyoruz?