“Ermeni” kelimesi bizde her zaman olumsuz şekilde kullanılmış. Oysa tarihte onlara “milel-i sadıka-sadık millet” denilmiş. Sadece tarihiyle değil, bugünkü siyasi atmosferiyle de merak uyandıran bir ülke Ermenistan.
Birinci Bölüm: Tiflis’de ‘medrese’ planı yapılmış
İkinci Bölüm: Bana Risale-i Nur Külliyatını gönder
Gezi: Tiflis’ten Erivan’a
Fatih Yargı
Tarih boyunca gerginlikler yaşamışız
Bugün 18 Nisan Cuma. Tiflis ziyaretimden sonra Ermenistan’ın başkenti Erivan’a hareket ediyorum.
“Ermeni” kelimesi bizde her zaman olumsuz şekilde, birine hakaret etmek istendiğinde kullanılan bir kelime ola gelmiş. Yani bu kelimeye çok aşinayız. Onlarla tarih boyunca gerginlikler yaşamışız. Birisine kızdığımızda “Ermeni soyu” gibi yanlış ve çirkin benzetmeler yapabiliyoruz. Oysa tarihte onlara “Sadık millet-i Osmaniye” derlermiş. Sadece tarihiyle değil, bugünkü siyasî atmosferiyle de merak uyandıran bir ülke Ermenistan.
Erivan’a Dair İlk İzlenimler
Sabah erken saatlerde şehir merkezine doğru yürümeye başladım. Açık konuşmam gerekirse, Erivan beni şaşırttı. Beklentim; Sovyet geçmişinin ağırlığını hâlâ taşıyan, yoksul ve yorgun bir şehirken karşıma oldukça düzenli, bakımlı ve şaşırtıcı ölçüde canlı bir başşehir çıktı. Geniş caddeler, taş binalar, bakımlı parklar ve Sovyet mimarîsinin hâlâ ayakta duran izleriyle şekillenmiş bir şehir silueti…
İlk durağım, şehrin kalbi sayılan Cumhuriyet Meydanı oldu. Devlet binaları, müzeler ve fıskiyeli havuzların çevrelediği bu alan, özellikle akşam saatlerinde müzikli ışık gösterileriyle şehrin nabzını tutuyor. Turistlerin yanı sıra yerel halk da burada vakit geçirmeyi seviyor.
Erivan’da Gezdiğim Yerler
• Cumhuriyet Meydanı (Republic Square): Şehri tanımaya başlamak için ideal bir nokta.
• Ermenistan Tarih Müzesi: Küçük bir ülke olmasına rağmen tarihî derinliği büyük. Müzede Urartulardan kalma eserlerden Sovyet dönemine kadar geniş bir yelpazede sergiler var.
• Cascade Kompleksi: Merdiven formundaki bu dev yapı, modern sanat galerilerini barındırıyor. En tepeye çıktığınızda şehir ayaklarınızın altına seriliyor. Ararat Dağı ise hava açıksa tüm ihtişamıyla karşınızda.
• Mavi Cami (Blue Mosque): Erivan’da aktif olan tek cami. 18. yüzyılda İranlılar tarafından inşa edilmiş. Sakin atmosferi ve bakımlı bahçesiyle göze çarpıyor. Cuma namazı için gittiğimde ezan bizden farklı olarak “Ali veliyullah” gibi ilavelerle okunuyordu. Burada da ayrı mihrablar söz konusu; Şia ve Sünnî mezhebine mensup olanlar için düşünülmüş.
• Sözde Soykırım Anıtı: 1915 olaylarına dair Ermenistan’ın bakış açısını yansıtan anıt ve müze bölgesi. Her yıl 24 Nisan’da anma törenleri burada yapılıyor ve Türkiye’yle her yıl bu sebeple gerginlik yaşanıyor.
Erivan’ın İnsanları ve Kültürü
Şehirde yürürken ilk dikkatimi çeken, halkın genel olarak mesafeli duruşu oldu. Özellikle Türk veya Müslüman kimliğinizle geldiğinizde sıcak bir karşılama beklememek gerekiyor. Genç nüfusun bir kısmı İngilizce konuşabiliyor, bu da iletişimi kolaylaştırıyor.
Yemek kültürü bize hiç de yabancı değil. Lahmacun, kebap ve pideye benzeyen lezzetler birçok restoranda karşınıza çıkıyor. Ama helâl yemek konusunda, en iyisi mi vejetaryen takılmanızda fayda var. Şehirde Müslümanlara hitap eden işletme sayısı oldukça az.
Erivan, sadece fiziksel bir başkent değil; tarihiyle, politik geçmişiyle ve bugünkü haliyle birçok katmanı barındıran bir şehir. Belki dostane bir yüzle karşılamıyor sizi.
