Gayrimenkul uzmanları, “Talep çok, arz yok, TOKİ sonucu değiştirmez, fiyatlar düşmez” derken, TOKİ konutlarının ev fiyatlarını çok etkilemeyeceğini, sonbaharda öğrenci hareketliliğiyle kiraların daha da artacağını ifade ediyor.
Kurum: Kira ve konut fiyatlarında gerileme olacak
Farklı kentlerde Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından gerçekleştirilecek projelerde geri sayım başladı. Bu durum geçmişteki gibi “kira öder gibi ev sahibi olma” beklentisi oluşturdu. TOKİ projesiyle konut fiyatı ve kiralarda düşüş yaşanacağı yönünde açıklamalar da peşi sıra geldi. Bu isimlerden biri olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kabine sonrası yaptığı açıklamada hayata geçirilecek projenin kiraları azaltacağını ifade etti. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum da detayları eylülde açıklanacak sosyal konut projesiyle dar gelirlilerin ev sahibi olabileceğini ve fiyatların gerileyeceğini savundu.
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa da geçen günlerde 2023 yılında kiraların düşeceğini ileri sürdü. Aşa, özellikle İstanbul’da 10 bin TL civarından olan kiraların 6-7 bin liraya düşebileceği öngörüsünde bulundu. Ancak bazı uzmanlar, konut fiyatları ve kiralarda düşüş beklemiyor. Independent Türkçe’nin görüş aldığı Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Ahmet Büyükduman ile Emlak ve Yatırım Uzmanı Mert Başaran’a göre genel anlamda emlak fiyatları ve kiralarda gerileme olacağı iddiası çok da gerçekçi değil. Indpendent Türkçe’nin haberine göre, zira bu kalemleri belirleyen ana unsurların başında arz-talep dengesinin geldiğini belirten Büyükduman ve Başaran, arsa ve inşaat maliyetlerinin katlandığına vurgu yaptı.
Yeterli konut arzı yok
Büyükduman konut fiyatı ve kiralarında düşüş beklemediğini söyledi. Gayrimenkul iktisadı alanında dersler veren Büyükduman’a göre yeterli arz olmadığından fiyatlardaki yükselişe devam edecek. Mevcut artışların nedenlerinin irdelenmesi gerektiğini vurgulayan Büyükduman, “Sorun, Türkiye’nin yeterli konut arzının bulunmamasından kaynaklanıyor” dedi. Fiyatlardaki artışın, arz- talep dengesinin yetersizliği ve maliyet enflasyonunun yüksekliğinden ileri geldiğini belirten Büyükduman, “Genel bir enflasyonist süreç var. Kira rayiçlerindeki artış da çok kuvvetli. Yurtiçi üretici fiyatları endeksi yüzde 145. Merkez Bankası konut fiyat artışı yüzde 145 olarak açıklandı. Para politikası dolayısıyla faizler, enflasyonun çok altında. Faizlerin düşük olduğu ortamda varlık fiyatları yukarıya doğru gider ya da Türk lirası cazip olmazsa, insanlar parasını korumak için altın, döviz, gayrimenkule yönelir. Sonuç olarak, arz yetersiz. Talebi ilave artıran bir faiz politikası var” şeklinde konuştu.
Talep çok, arz yok
Başaran da “Talep çok, arz yok. Yeni inşaat yapacak ne arsa var ne de inşaat maliyetlerinden ötürü müteahhitlerde güç. En düşük arsa maliyeti bir milyon lirayı, daire inşaat maliyeti 600 bin lirayı geçti. Fiyatlar düşmez, aksine artmaya devam eder” diyen Başaran, pandemiden dolayı ruhsat alamadığı için konut yapamayan müteahhitlerin durumunun da arzı olumsuz etkilediğini aktardı. Mert Başaran’a göre TOKİ konutları olumlu bir hamle olsa da daireler ihtiyacı karşılayacak yeterlilikte değil. Ayrıca konut fiyatları pek çok değişkene bağlı olduğundan bunların bir anda düşmesi de mümkün görünmüyor. 81 ilde toplu konut yapılmaya başlansa bile projelerin hemen sonuçlanmayacağından fiyatlara etki etmeyeceğini savunan Başaran, “TOKİ 100 bin konut yapılacak deniliyor ama en az 2 sene sürecek” tespitini yaptı.