YAŞI 30 ve üzerinde olan herkesin gülümseyerek hatırladığı ‘’Hacıyatmaz’’, ‘’Aç kapıyı bezirgan başı’’, ‘’Hula hop’’, ‘’Köşe kapmaca’’, ‘’Beş taş’’, ‘’Tilki tilki saatin kaç’’ gibi pek çok çocuk oyunu, Fevziye Mektepleri Vakfı Işık Okullarının 125. yılı anısına ‘’Geleneksel 125 Çocuk Oyunu’’ adıyla kitaplaştırıldı.
Fevziye Mektepleri Vakfı Işık Okulları, 2007 yılında oyunun çocuk için fiziksel, bilişsel, duygusal ve sosyal gelişimin temeli olması, geleneksel çocuk oyunlarının da unutulmaya yüz tutması sebebiyle ‘’Üç Nesil Oyun’’ adlı bir proje başlattı. Birçok çocuk oyununu günümüze taşımak ve gelecek kuşaklara aktarılmalarını sağlamak, ayrıca zengin kültürümüz içinde yer alan çocuk oyunlarını tüm dünya çocuklarıyla paylaşmak amaçları güdülen projeye 2007-2008 eğitim ve öğretim yılında başlandı ve 3 yıl boyunca devam edildi.
Proje çerçevesinde ilk aşamada kütüphanelerde ve internette tarama yapılarak arşiv çalışmasına başlandı. Arşivin zenginleşmesi için ebeveynlerden, büyükanne ve büyükbabalardan da çocukluklarında oynadıkları oyunları paylaşmaları istendi. Bu nedenle okullara davet edilen büyükanne ve büyükbabalar, çocukluklarında oynadıkları oyunları öğrencilerle birlikte oynadı. Bu çalışma, okulun geleneksel etkinliği haline dönüştürülerek her öğretim yılında tekrarlandı. Projenin uluslararası platforma taşınması için gerekli başvurular yapılırken, özel eğitime gerek duyan çocuklarla da bu oyunların paylaşılması için Türkan Sabancı Görme Engelliler Okulu ile işbirliği yapıldı. Bu çerçevede anaokulu öğretmenleri tarafından her geleneksel oyun bu okuldaki çocukların oynayabileceği şekilde düzenlenerek belirli günlerde öğrencilerle paylaşımda bulunuldu.
Kitapta nasıl oynanacağı tarifleriyle yer alan bazı oyunlar şöyle:
Aç Kapıyı Bezirgan Başı: Oyuncular tekerleme aracılığı ile aralarından 2 kişiyi seçer, bunlar ‘bezirganbaşı’ olur ve el ele tutuşur. Oyunun ‘Aç kapıyı bezirganbaşı/bezirganbaşı/kapı hakkı ne verirsin, ne verirsin/1 sıçan, 2 sıçan, üçüncüde kapan’ şeklindeki şarkısını kervan misali elleriyle oluşturdukları kapıdan diğer oyuncular geçerken söylerler. Oyunun sonunda seçtikleri oyuncularıyla bir halatı arka arkaya geçerek çekiştirmeye başlarlar. Halatı bırakan grup oyunu kaybeder.
Aldım Verdim Ben Seni Yendim: 2 oyuncu karşılıklı 2-3 metre arayla durur. ‘Aldım verdim, ben seni yendim/ alamazsın veremezsin, sen beni yenemezsin’ tekerlemesini söyleyerek birbirlerine doğru ilerlerler. Önce kim kime yaklaşır ve diğerinin ayağına basarsa oyunu kazanır.
Çelik Çomak: Biri uzun diğeri kısa 2 sopa kullanılarak oynanır. Kısa olan ve sürekli yerde kalan sopa uzun sopa ile uç kısmına vurularak havalandırılmaya çalışılır. Kısa sopaya 3 kez havalandırıp vuramayan oyuncu sırasını rakibe verir. Sopayı en uzak noktaya atan oyunu kazanır.
Elim Sende: Ebe seçilen oyuncu arkadaşlarını kovalarken kime elini değdirirse ‘elim sende’ diye bağırır ve ebelikten kurtulur. Ebe ise ‘ben ebeyim’ diyerek kendini arkadaşlarına tanıtır ve oyun bu şekilde devam eder.
Köşe Kapmaca: Genellikle sokakta oynanır. Oyuncular arasından seçilen ebe diğer oyunculara göre ortada bir yerde durur. Oyuncular ebeye yakalanmadan birbirleriyle köşeleri sürekli değiştirmeye çalışır. Ebeye yakalanan oyuncu köşesini kaybeder ve kendisi ebe olur.
Kukalı Saklambaç: Tüm oyuncular oyun alanında toplanır. Oyunculardan biri ortaya konan topa ya da teneke kutuya vurarak oyun alanından uzak bir noktaya atar. Tüm oyuncular ebe topu tekrar oyun alanına getirene kadar saklanır. Ebe kukayı getirdikten sonra saklananları ararken, başka oyuncular kukayı tekrar uzağa atabilir. Ebe kimi görürse kukaya basar ve ‘kukaladım’ der. Oyun bu şekilde devam eder.
Tilki Tilki Saatin Kaç: Oyuncular arasından seçilen ebe ‘tilki’ olur. Diğer oyuncular serbest olarak aynı hizada dizilir ve her oyuncu ayrı ayrı ebeye, ‘tilki tilki saatin kaç?’ diye sorar. Ebe, ‘saat iki’, ‘saat üç’ diye cevap verir. Soruyu soran öğrenci o kadar adım atıp ebeye yaklaşmaya çalışır, ebenin ayağına yaklaşınca tilki de onu hareket halindeyken yakalamaya çalışır. Yakalanan oyuncu tilki olur.
BAŞKA HANGİ OYUNLAR VAR?
Kitapta ‘’Adam Asmaca’’, ‘’Adamın Gözlükleri’’, ‘’Alfabe’’, ‘’Altından Geç, Üstünden Atla’’, ‘’Ambara Vurdum Bir Tekme’’, ‘’Amiral Battı’’, ‘’Arkamda Kim Var’’, ‘’Arapsaçı’’, ‘’Bayrak Verme’’, ‘’Beş Taş’’, ‘’Bicik’’, ‘’Cicoz’’, ‘’Çatlak Patlak’’, ‘’Çemberde Yakala’’, ‘’Çizgiye Basma’’, ‘’Çömel Kurtul’’, ‘’Değirmenci Baba’’, ‘’Dokuz Taş’’, ‘’Dönmece’’, ‘’, ‘’El Kızartmaca’’, ‘’İsim Şehir’’, ‘’Evinize Köyünüze’’, ‘’Gölge Kovalamacası’’, ‘’İp Bilmecesi’’, ‘’Kurt Baba ve Yumurtalar’’, ‘’Nesi Var’’, ‘’Kabakçıbaşı’’, ‘’Kim Kiminle Nerede’’, ‘’Kutu Kutu Pense’’, ‘’Sıcak-Soğuk’’, ‘’Taş-Makas-Kağıt’’, ‘’Tavşan Kaç’’, ‘’Topal Karga’’, ‘’Sekiz Kuyulu Taş’’, ‘’Tutsak Almaca’’, ‘’Tuz Buz’’, ‘’Uçtu Uçtu’’, ‘Tuzluk’’, ‘’Yağ Satarım, Bal Satarım’’, ‘’Yakar Top’’, ‘’Yedi Kiremit’’ ve ‘’Zımba’’ oyunlarının anlatımları da yer alıyor.