Yapıldığı tarihte Türkiye’nin en büyük hidroelektrik santrali vasfına sahip olan Keban Barajı için çok özel bir gün seçildi. Barajın temel atma merasimi 12 Haziran 1966’da yapıldı.
12 Haziran, 1945 senesinde meşhur “Dörtlü Takrir”in (tek) parti meclisine verildiği gündür, aynı zamanda. Yani, Demokrat Misyon hareketinin Cumhuriyet tarihinde ilk adımı sayılan ilk ciddi siyasî çıkış noktası…
Evet, aynı günde hatırlanması gereken iki hadise var önümüzde: Biri siyasî, diğeri ise iktisadî mahiyette.
Şimdi, yakın tarihimizde her ikisi de 12 Haziran ile bağlantılı olan bu iki hadiseye biraz daha yakından bakmaya çalışalım.
*
Türkiye Cumhuriyeti demokrasi tarihinde bir ilk adım olarak kabul edilen “Dörtlü Takrir” isimli önerge, 12 Haziran 1945 tarihinde parti (CHP) meclisine verildi.
Bu önergenin altında imzası bulunan milletvekilleri şunlar: İzmir milletvekili Celal Bayar, İçel (Mersin) milletvekili Refik Koraltan, Kars milletvekili Fuat Köprülü ve Aydın milletvekili Adnan Menderes. (Kendi memleketinin mebusu olan tek kişi Menderes’dir.)
Aynı gün içinde görüşülmeye ve tartışılmaya başlanan önerge, oy çoğunluğuyla reddedildi. Ancak, parti meclisi bunu yapmakla da kalmadı, önergeye imza koyan milletvekillerini en ağır şekilde cezalandırmaya yöneldi.
Cezalandırmalar zıtlaşmayı, ardından topluca kopmayı ve bir süre sonra da yeni bir parti kurmayı netice verdi.
Dörtlü takrire imza atanların CHP’den ayrılıp yeni bir parti kurması hiç kolay olmadı. Çok ağır ithamlara ve çok büyük tehditlere mâruz kaldılar. Ancak, yılmadılar ve herşeyi göze alarak 7 Ocak 1946’da Demokrat Partiyi kurdular.
DP, aynı yılın 21 Temmuzunda yapılan genel seçimlerde 61 milletvekili ile Meclis’e girdi. Ne var ki, bu 61 milletvekilin yarısına yakın—ama özellikle dindar—kısmı, 1950 seçimlerinden evvel Millet Partisine transfer edildi. Bu transferde en tesiri rolü oynayan meşhur kişi Fevzi Paşadır.
Bu ayrıla ve bölünme çabalarına rağmen, DP, 14 Mayıs 1950’de yapılan genel seçimlerde kesin bir zafer kazanarak tek başına iktidara geldi. Fahrî başkanını (Fevzi Paşa) seçimden bir ay evvel kaybeden Millet Partisi ise, büyük bir hezimet yaşadı.
*
Türkiye’nin en büyük ve en bereketli akarsuyu olan Fırat Nehri üzerinde Keban Barajının temeli 12 Haziran 1966’da atıldı. Seçilen tarih, yukarıda da belirttiğimiz gibi, Dörtlü Takririn yıldönümü olması itibariyle manidar sayılır.
Başbakan Süleyman Demirel tarafından temeli atılan Keban Barajı, Türkiye’deki barajlar zincirinin en önemli halkalarından biridir.
Elazığ ili, Keban ilçesi sınırları içinde, 1966-1975 yılları arasında inşa edilmiş olan bu baraj, birinci derecede elektrik enerjisi üretimi amaçlıdır.
Bununla beraber, baraj gölü havzası içinde yer alan bağ-bahçe sulamasına da büyük faydası dokunan Keban Barajının, bölgedeki iklim ve nem oranına da önemli ölçüde etkisi var.
Keban hidroelektrik santralı, enerji üretimi noktasında, ülkenin çok mühim bir ihtiyacını karşılamaktadır. Barajın sekiz tribünlü toplam gücü 1330 Megawatt olup yıllık enerji üretimi 6 Milyar kWh’dir. İlk yıllarda Türkiye’de üretilen elektriğin % 20’sini tek başına karşılayan Keban, günümüzde tüketilen toplam elektriğin yine önemli bir miktarını karşılamaya devam ediyor.