Bu konuları herkes kendi çapında konuşuyor, konuşabilir. Fakat, her konuşan ahkâm kesmemeli. Demokrasilerde fikir ve kanaat hürriyet var. Bu koridor ardına kadar açık tutulmalı. 

Bununla beraber, herkes bilgi ve tecrübesi dahilinde konuşmalı. Bilgi ve tecrübesi yetersiz ise, konuştuğu mesele hakkında ahkâm kesmemeli.

Dikkate alınması gereken bir nokta da şudur: Gündemdeki her iki konu da haricî, yani dış dünyadaki gelişmelerle doğrudan bağlantılıdır. Dolayısıyla, bu meselelere iç siyasetin dışında, daha doğrusu “siyaset üstü” bir nazarla bakmaklı. Hele, uluslararası desteklerle palazlanan ve bölgedeki dengeleri bıçak sırtına getiren terör ile ilgili gelişmelerden siyasî menfaat devşirmeye çalışmak, kabul edilebilir değil.

«

Evet, gündemdeki bu konular hakkında bilgisi olan da konuşuyor, olmayan da. Hatta, bazen konu cahili kimseler, vukûfiyetli olanların sesini bastıracak derecede üstün geliyor. İşte bu doğru değil ve buna prim vermemeli.

«

Şimdi, birinci konuyu ele alalım: Papa’nın Türkiye’ye gelmesine şiddetle muhalefet edenler var. Açık açık “Papa ülkemize gelmesin; istemiyoruz” diyorlar. Aynı şekilde, Papa ve heyetinin katılmış olduğu her programı eleştirip duruyorlar. Dahası, ona bu fırsatı veren devlet protokolünü de yerden yere vuruyorlar. 

Şimdi, bu tür tavırları sergileyenleri daha mâkul düşünmeye sevk edecek bazı soru cümlelerini yöneltelim:

1. Sizin “Papa gelmesin!” demenizin bir kıymet-i harbiyesi var mı? Bu tür reaksiyonlar, aynı zamanda bir devlet başkanı olan Papa’nın gelip gelmesine tesir eder mi?

2. Şimdiki yönetimin başında olanlar da bir zamanlar Papa için, yahut Vatikan’daki toplantılar hakkında demediklerini bırakmadılar. Ama, sadece bu hükûmet zamanında üç ayrı Papa, ayrı ayrı tarihlerde Türkiye’ye geldi. Hem de, onları tenkit eden mevcut siyasîler tarafından âlâ-yı vâlâ ile karşılandılar. Demek ki, sadece vatandaş değil, devleti idare edenler dahi “devletler hukuku” ve “devletler arası münasebetler” noktasında, istemeseler de bazı şeylere mecbur kalıyorlar.

3. Papa’nın İznik’teki ayine katılmasına ahkâm keserek şiddetle karşı çıkanlara da şunu sormalı: İznik’in Hıristiyanlık dünyasında ne anlama geldiğini ve 325 tarihli İznik Konsili’nin nasıl bir mahiyet arz ettiğini biliyor musunuz? O tarihten önce ve sonraki İsevîliğin durumuna ve nasıl bir şekil aldığına dair yeterli bilgiye sahip misiniz?

«

Gelelim, gündemdeki diğer konuyla ilgili konuşanların ufkunu genişletmeye matuf sorulara:

1. İç odakların çanak tutması ve dış mihrakların yardım etmesiyle ülkenin başına belâ olan terör örgütü, kırk yıl müddetle kırk binden fazla insanın kanına girdi. Bugün şekillenen soru şudur: Şimdiye kadar olduğu gibi, bundan sonra da kan akmaya devam etsin mi, etmesin mi? İşte, bu iki şıktan biri galip gelecek, yahut tercih edilecek.

2. Bu konu hakkında bilip bilmeden ahkâm kesenleri düşünmeye sevk edecek bir soru da şudur: Bazı hataların veya ihmallerin neticesi olan terörün asıl sebebini ve mahiyetini biliyor musunuz? Kemalist Türkçülüğün bölge halkı üzerinde nasıl tahrikkâr ve de tahripkâr bir tesir meydana getirdiğini araştırdınız mı? Terör bölgesini ne kadar biliyorsunuz? Terör mağduru olan bölge halkının derdini dinlediniz mi hiç? Onlarla görüşüyor, konuşuyor musunuz? Beklentileri hakkında ne derece bilgi sahibisiniz?

3. Terörün ülkeye maddî-mânevî maliyetini biliyor musunuz? Terör biterse neler olur; devam ederse şayet, muhtemel gelişmeler nasıl bir seyir takip eder?