Bozuk İttihatçıların hükmettiği Osmanlı Meclis-i Mebusanı, Sultan Reşad'ın da fermânıyla 18 Ocak 1912’de feshedilerek kapatıldı. Aynı anda, üç ay sonra yeni seçimlerin yapılmasına karar verildi.

Ne var ki, 18 Nisan 1912’de toplanan yeni Meclis, 5 Ağustos günü tekrar feshedildi. Ardından, savaş gerginliği sebebiyle sıkıyönetim (Örfî İdare) ilân edildi.

İş bununla da kalmadı, (Birinci) Balkan Harbi gerekçe gösterilerek, yeni bir seçim yapılması cihetine de gidilmedi. Bu sebeple, siyasî gerilim hiç eksik olmadığı gibi, giderek tırmanma eğilimine girdi.

*

Daha evvelden gizli bir cemiyet iken, Meşrûtiyet sayesinde partileşen ve iktidara gelen İttihat-Terakki, zamanla kendi varlık sebebi olan Meclis’i küçümsemeye ve hafife almaya başladı. 

Cemiyetçilikten particiliğe, oradan da komiteciliğe dönüşen İttihatçılar, Meclis-i Mebusan’ın, kendi ellerinde adeta oyuncak gibi olmasını istiyorlardı. Aksi halde, darbe, muhtıra, kumpas, tedhiş ve tetikçilik gibi insanlık dışı yollara başvurma cihetine gidiyorlardı.

Meclis’in bu şekilde hafife alınması, elbette ki hayra alâmet değildi ve nitekim olmadığı da anlaşıldı: Savaşlar adeta kesintisiz şekilde birbirini takip etti; tâ ki, İttihatçılar, hem kendilerinin, hem de devletin sonunu getirinceye kadar.

*

Balkan Savaşlarının acısı devam ederken, arada Babıali Baskını gerçekleştirildi. 23 Ocak 1913.

(NOT: Bu konu, ayrıca araştırılmaya değer. İttihatçı subaylar ile Halaskâran-ı Zabitan denilen sâbık Sultan Abdülhamid taraftarları arasına giren siyasî anlaşmazlık, zamanla askeriyeyi zehirlemeye başladı.)

Her ne ise… Babıali Baskını’ndan sonra iktidarı bir daha ele geçiren İttihatçılar, ülkenin mukadderatını tek parti sultasının altına sokma cihetine gitti.

1914'te yapılan genel seçimlere de, ne yazık ki bu atmosfer içinde gidildi. Vatandaşlar, sadece İttihatçı olanları seçip Meclis'e gönderebildi.

Bu tarihte yapılan seçimler, 1923 sonrası Türkiye'si için de bir nevi örnek teşkil etmiş oldu.

*

II. Meşrûtiyet döneminin ilk seçimleri 1908 yılı sonlarında yapıldı. Meclis-i Mebusan, 4 Aralık günü açıldı.

1908'deki genel ve 1911'deki kısmî (ara) seçimlerde, seçmenlerin birinci tercihi İttihat-Terakki, ikinci tercihi ise Ahrar Fırkası idi.

Buna rağmen, rakip ve rekabetten hiç hazzetmeyen İttihatçılar, türlü dalâvere ve komitacılık faaliyetleriyle, iktidarı daima ellerinde tutmaya çalıştılar.

Aslında, İttihatçılar arasında doğru dürüst bir devlet adamı yoktu. Ancak, onlar zorbalık metodunu iyi kullanmasını bildikleri için, hükümetleri, hatta padişahı dahi hep tesir ve baskı altında tutmayı başardılar.

Koca Osmanlı devleti, yaklaşık on yıl müddetle (1908-1918) adeta İttihatçıların elinde oyuncak oldu.

Dahilde devletçilik oyunu oynamaktan geri durmayan İttihatçılar, özellikle İkinci Balkan Harbi ile Birinci Dünya Harbi esnasında, dış güçlere karşı canla başla çalıştılar. Diğer vahim hatalarının yanında, onların bu özelliklerini de belirtmekte fayda var.